Laodikeia Antik Kenti’ndeki Anıtsal Traian Çeşmesi Ayağa Kaldırıldı

Denizli’deki Laodikeia Antik Kenti’nde yıkılmış halde bulunan anıtsal çeşme ve içindeki Traian heykeli 1910 yıl sonra yeniden ayağa kaldırıldı.

Denizli’deki Laodikeia Antik Kenti’nde bulunan Traian Nymphaeumu (Anıtsal Çeşme) restorasyonu tamamlandı. İmparator Traian ve Dacialı esirden oluşan heykel grubunun restorasyonu da 250 parçanın birleştirilmesiyle tamamlandı ve 1910 yıl önce yapıldığı orijinal yerine konuldu.

Laodikeia Antik Kenti’nde 2019 yılı kazı çalışmalarında MS 113 yılında yapılan Roma İmparatoru Traian heykeli bulundu. Yüzlerce parçaya ayrılmış halde ortaya çıkarılan heykelin yanında bir de elleri arkadan bağlı Dacialı düşman askeri tasviri yer alıyordu.

(İlgili: Denizli’de 3 Metrelik İmparator Trajan Heykeli Bulundu)

Üç metre boyunda olan ve üzerinde semboller bulunan heykelin özellikleri bakımından dünyada eşi ve benzerinin bulunmadığı belirtildi. Yanında elleri arkadan bağlı Dacialı düşman askerinin de tasvir edildiği Traian heykelinin, üzerinde zırh ve ayrıca düşmanlara karşı acımasız ancak dostlara karşı koruyucu, dostluk ve bereketi anlatan, sanatı koruyan ve güçlü bir imparator olduğunu anlatan simgeler bulunuyor.

Çeşmede yapılan kazılarda daha önce, ön kısmında mermer blok üzerine yazılmış 30 satırdan oluşan su yasası da bulundu. Grekçe 14 madde bulunan yazıtın içeriğinde kısaca şu ifadeler yazıyor;

“Hiç kimse kent çeşmelerindeki veya borularındaki suyu herhangi bir bahane ile uzaklaştıramaz veya dağıtamaz. (Bu yazıt) Kente gelen suyun alıkonulması veya yolunun değiştirilmesinin yasaklanması ve suyun kamu yararına kullanımının tahsisi içindir. Her kim kente ait suyu kendi şahsi kullanımı için böler veya suya zarar verirse imparator hazinesine 5 bin Denarius ödemek zorundadır…”

Laodikeia Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek, “MS 114 yılında Laodikeia Meclisi bu yasayı hazırlamış ve ondan sonra da onay için Efes’teki prokonsüle sunmuş, prokonsül de imparator adına su yasasını onaylamış. Özellikle de suyun Denizli’den buraya geldiğini düşünecek olursak bu kent için su çok yaşamsal bir önem taşıyor. Bu nedenle suyun kirletilmesi, su yollarına verilecek zararlar veya diğer taraftan mühürlenmiş boruların tekrar açılması gibi hususlara çok ağır cezalar içeriyor. İmparatorluk su yollarının yapımı ile ilgili Laodikeialılara önemli bir oranda yardım etmiş.” diyor.

Şimdi ise aradan geçen zaman içinde ekip, Traian Nymphaeumu restorasyonunu tamamlandı ve İmparator Traian ve Dacialı esirden oluşan heykel grubunu orijinal yerine yerleştirdi.

Prof. Dr. Celal Şimşek, “Laodikeia Traian Nymphaeumu (Anıtsal Çeşme) kazılarında Traian heykel grubunu böyle bulduk, restore ettik özel kabinle taşıdık ve şimdi 1910 yıl önceki orijinal yerinde.” diyor.

Prof. Dr. Celal Şimşek, heykel ve anıtsal çeşme hakkında şu bilgileri veriyor:

“Özellikle kısa kiton ve sol kolundan aşağı düşen imparator giysisi yer alıyor. Zırh üzerinde de imgeler çok net algılanıyor. Özellikle zırhın üstten bağlama bölümünden Jüpiter’in yani gök tanrısının şimşeği yer alıyor. Göğsünün tam orta bölümünde Medusa yer alıyor bu da imparatorun korkutucu yönünü göstermesi bakımından önemli. İki tane karşılıklı griffon var, griffon tanrı Apollon’un sembolü. Apollon’u güzel sanatları koruyan tanrı olarak görüyoruz. Burada imparatorun güzel sanatları koruduğu akla geliyor. Ortada da bir krater yani su kabı var. Bu griffonlar ön bacaklarını yani patilerini su kabına doğru uzatmışlar zaten üstte de suyu dalgalı olarak yapmış sanatçı. Su Yasası ile birlikte Laodikeia’ya çift hatlı gelen traventerden yapılmış borularla, kemerlerle gelen su yolunu yaptıran imparator olarak görülüyor.”

“Kendisi buraya 30.000 denarius vermiş. Bunun arkasından da Laodikeia çok zengin bir kent olduğu için bunun altında kalmayarak emsal olarak muazzam bir heykel yaptırarak bu çeşmeye koymuşlar. Yüzlerce parçaya ayrılmıştı çünkü çeşmede depremde altta kalmış. MS 113 yılında yapılmış.”