Kehribar İçinde 100 Milyon Yıllık Yavru Kuş Bulundu

Myanmar’da 100 milyon yıllık bir kehribar parçası içinde yumurtadan yeni çıkmış bir kuşun oldukça iyi korunmuş kalıntıları bulundu.

İçinde 100 milyon yıllık kuş fosilinin olduğu kehribar parçasının tamamı. F: Lida Xing, Jingmai K. O’Connor, Ryan C. McKellar, Luis M. Chiappe, Kuowei Tseng, Gang Li, Ming Bai.

Bulunan 9 santimetrelik kehribarın içindeki yavru kuşun başı, kuyruğu, ve boynu açık bir şekilde görülebiliyor. Fakat asıl ilginç olan kanatları ve ayaklarının da olduğu gibi korunması. Bulunan fosil, günümüze kadar gelen en eksiksiz ve ayrıntılı kuş yavrusu fosili. Kahverengi tüyleri, derisi ve etinin iyi korunmuş olması, araştırmacıların dinozorlar döneminde yaşayan kuşlar hakkında daha çok bilgi edinmesine olanak sağlıyor.

Maalesef, kehribarın içinde duran ve neredeyse dün ölmüş gibi yeni görünen kuşun eti, muhtemelen saf karbona dönüştü. Bu da DNA’sı muhtemelen çoktan yok oldu anlamına geliyor.

100 milyon yıllık kuşun ayağına yakından bir bakış. F: Xing Lida

Kehribar içinde fosilleşmek

Ekip, küçük kuşun yumurtadan çıktıktan kısa bir süre sonra ağaç reçinesinden oluşan küçük bir havuza düştüğünü ve katran benzeri sıvıda takılıp kaldığını düşünüyor. Kehribar içindeki kuş fosillerinde bazen tüy renklerinin korunduğu biliniyor, ancak bu örnekte çok heyecan verici renkler korunmamış.

İlginçtir ki, milyonlarca yıl öncesine dair yapılan keşiflerin önemli bir parçası olmasına rağmen, bilim insanları kehribarın koruma sürecindeki kimyasal olaydan emin değiller.

1000 milyon yıllık kuşun canlandırması. F: Cheung Chung Tat

Bu sürece dair bildiğimiz şey, hayvanlar ağaç reçinesine sıkıştıktan sonra sertleşmeye başlıyor ve doğru basınç ve sıcaklık seviyelerine sahipse, kopal denen yarı fosilleşmiş bir maddeye dönüşüyor. Araştırmacılar, bu sürecin hızının koşullara bağlı olarak büyük ölçüde değiştiğini söylüyor.

Bilim insanları reçinenin ne zaman kopal olduğu, ya da kopalın ne zaman resmen kehribar olduğu konusunda anlaşamıyor. Bazıları, kehribarın en az 2 milyon yaşında olması gerektiğini söylüyor; ancak bu keyfi olarak söyleniyor.

100 milyon yıllık kuşun kanadına yakından bir bakış. F: Ming Bai

Karşıt Kuşlar

Talihsiz kuş, modern kuşların atalarıyla aynı dönemde yaşayan ve daha çeşitli ve başarılı görünen “karşıt kuşlar” olarak bilinen bir grup kuş grubuna aitti. Fakat Enantiornithes olarak da bilinen bu kuş grubu, 66 milyon yıl önce diğer dinozorlarla birlikte yok oldu. Modern kuşların ataları hayatta kalmayı başarabilmişken, karşıt kuşların neden öldüğü net değil, ancak ebeveyn bakımının olmaması önemli bir rol oynamış olabilir. Günümüzde birkaç nadir istisna dışında tüm kuşlarda ebeveyn bakımı görülüyor.

Görünüşe göre, “karşıt kuşlar” muhtemelen modern kuşları andırıyordu, ancak omuzlarında “soket ve top” denilen bir ekleme sahiplerdi. Modern kuşlarda ise bu eklem “top ve soket” olarak tam tersi.

100 milyon yıllık kuşun pençesine yakından bir bakış. F: Xing Lida

Kanatlarında pençeleri vardı ve gagaları değil çeneleri ve dişleri vardı. Fakat bu kuşun yaşadığı dönemde yaşayan modern kuşların atalarının henüz gagaları evrimleşmemişti.

Yavru kuş, uçuş tüylerinin tamamına sahipti ve kuyruk tüyleri büyüyordu. Ancak garip bir biçimde, günümüzdeki yavru kuşların aksine, vücut tüylerinin çoğundan yoksundu.

İlk Defa Dinozor Kuyruğu Bulundu

Dinozorlar Mantarla Kafayı Bulmuş Olabilir

Dinozorlar Hakkında Yanlış Bilinen 6 Bilgi


New Scientist. 7 Haziran 2017.

Makale: Xing, L., O’Connor, J. K., McKellar, R. C., Chiappe, L. M., Tseng, K., Li, G., & Bai, M. (2017). A mid-Cretaceous enantiornithine (Aves) hatchling preserved in Burmese amber with unusual plumage. Gondwana Research.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

1 Comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply