İslami Dönem Sicilyasında Şarap Ticareti Artmış

Araştırmacılar Orta Çağ kaplarında İslami Sicilya’daki zengin şarap ticaretini gösteren ve üzümlere ait olan kimyasal kalıntılar buldular. 

Araştırmacılar 9 ila 11. yüzyıllar arasında tarihlenen ve üzüme ait kimyasal izlere sahip olup, geleneksel olarak şarap taşımacılığında kullanılan amfora olarak bilinen kargolara ulaştılar.  Bu amforalar Pisa ve Sardunya Adası gibi uzak noktalarda bulundular ve bu durum Akdeniz boyunca şarap ihracatı yapıldığının öne sürülmesini sağladı.  

Roma’daki Tor Vergata Üniversitesi ile çalışan, York Üniversitesi’nin BioArch tesisinden araştırma ekibi, kabın gövdesinde hapsolmuş kimyasal izleri belirleyerek amforaların içeriğini analiz etti ve bugün bazı üreticiler tarafından şarap olgunlaştırmak için kullanılan keramik kavanozlarda bulunanlarla karşılaştırılabilir bileşikler buldu.

(İspanya’da 400 İslami Mezar Bulundu)

Toprakta bulunan şarap ile ıslanmış keramik parçalarının karşılaştırılmasıyla, ekip kaplarda saklanmış olan meyvenin gerçekten şarap üretimini gösteren üzüm kalıntıları oldukları sonucuna vardı. 

Ekonomik Büyüme

İslam İmparatorluğu 7 ila 9. yüzyıllar arasında Akdeniz dünyasının geniş ölçekte şarap üreten ve tüketen bölgeleri boyunca yayıldı.  

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden, Prof. Martin Carver: “Alkol, İslam toplumunun kültürel hayatında geniş çaplı bir rol oynamaz -ki hala böyle-. Bu nedenle, bu Orta Çağ toplumunun şarap ağırlıklı bir bölgede nasıl geliştiği sorusuyla çok ilgileniyorduk. Onlar şarapçılığı geliştirmekle kalmadılar, aynı zamanda başarılarının en önemli etmenlerinden biri olan şarap işletmeciliği ile gelecek vaat eden bir ekonomik sistem inşa ettiler.” diyor. 

İhracat İşi

İslam işgalinden önce Sicilya’da bir şarap ticareti vardı. Ancak tüketimin üretimden fazla olması sebebiyle ithalat ağır basmaktaydı. Yeni arkeolojik veriler İslami toplumun bunu bir fırsat olarak gördüğünü ve dikkatlerini üretim ve ihracatın artırılmasına çevirdiklerini öneriyor.

Ancak yine de Müslüman toplumun ticaretini yaptıkları şarabı tükettiklerine dair bir kanıt yok. Alkol tüketimini doğrudan gösterebileceğimiz arkeolojik bir kanıt bulmak oldukça zor ve Sicilya’daki toplumun ne içtiğini gösterecek yazılı kaynaklardan da yoksunuz. 

York Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde doktora sonrası araştırmacı olarak görev yapan Dr. Lea Drieu, “Gördüğümüz şeylerin üzüm dışında başka bir meyveye ait olup olmadıklarını anlamak için bazı yeni kimyasal analiz teknikleri geliştirmek zorunda kaldık. Ancak Sicilya, Palermo ve başka yerlerden gelen amforalardaki organik kalıntıların içeriğinin neredeyse kesin olarak şaraba ait olduğu ortaya çıktı.” diyor.

Şarap tarzı

Müslüman şarap tüccarlarının özel bir amfora biçimi kullanarak Sicilya şarabına yeni bir tarz kazandırdıkları görünüyor. Araştırmacılar ülke içinde ve dışında bu amforaların izlerini takip ederek onların ticaret rotalarını tanımlayabilirler. 

Araştırmacıların geniş kapsamlı çalışması bu dönem boyunca büyük bir zenginliğin yaşandığını gösteriyor. Bu zenginlik yalnızca şarap ticaretinden değil, yeni mahsullerden, tuzlanmış balık, peynir, baharat ve şekerden geliyordu. Ticaret rotaları Müslüman ve Hıristiyan dünyası arasında artan ticari ve imalata dayalı bağlantıyı gösteriyor.  Bu durum Sicilya’nın eski üretim tesisleriyle birlikte işleyen yeni bir refah dönemini birlikte getirdi.

Araştırmanın yürütüldüğü BioArch merkezinin yöneticisi Prof. Oliver Craigü, “Bizler şimdi, keramik kapların içinde bulunan üzüm ürünleri için güvenli ve hızlı bir teste sahibiz. Bu tarihin daha derinlemesine incelenmesi için ilginç bir araç olacak. Hatta eklemek gerekir ki tarih öncesi Akdeniz’de, şarap üretimi ve ticareti için bile…”

University of York. 4 Şubat 2021.

Makale: Chemical evidence for the persistence of wine production and trade in Early Medieval Islamic Sicily, PNAS, 2021. (to be published)