Geometriyi Düşünülenden Çok Daha Önce İlk Kullanan Babillilerdi

Günümüzden 3.800 yıl önce ortaya çıkan Babil uygarlığının, yıldızları izlemek için karmaşık geometrik hesaplamalar yaptıkları ortaya çıktı.

MÖ. 350 ila MÖ. 50 yıllarına tarihlenen bir çivi yazılı tablet, Babillilerin sadece Jüpiter’i takip etmediğini, aynı zamanda geometriyi kullanarak Jüpiter’in uzaydaki hareketini izlediğini ortaya çıkardı.

Bu çivi yazılı tablet, astronomi ve matematik tarihini baştan yazabilir. (British Museum)

Bu keşif, yüzyıllar sonra Avrupa’da ortaya çıktığı sanılan matematiksel konseptlerin Babil’deki antik astronomlar tarafından kullanıldığını gösteriyor. Aynı zamanda bu keşifle beraber, Babillilerin bu tür soyut matematik kullandığına dair direkt kanıt bulunmuş oldu.

Science bilim dergisinde yer alan araştırmaya göre Babilliler gece gökyüzünde Jüpiter gezegeninin hareketlerini izlemek için geometriyi kullanıyorlardı.

Karmaşık hesaplamaların ilk defa Orta Çağ döneminde 14. yüzyılda Oxford ve Paris’teki bilim insanları tarafından kullanıldığını sanılıyordu. Fakat Babillilerin hesaplamalarını kaydettikleri kil tabletlerde çivi yazısıyla işlenmiş metinler, bugünkü Irak ve Suriye topraklarında yaşamış bir uygarlık olan Babillilerin astronomide çok ileride olduklarını gösteriyor.

Araştırmayı kaleme alan Berlin’deki Humboldt Üniversitesi profesörlerinden Mathieu Ossendrijver “Bunu beklemiyordum. Hesaplamaları fizik ve diğer tüm bilim dalları için bir temel oluşturuyor. Gökyüzünde gördükleri şeylerin raporlarını yazmışlar ve bunu çok uzun bir süre, yüzyıllar boyunca yapmışlar” dedi.

Son araştırma, Babillilerin matematikte de oldukça ileri olduklarını ve hareket eden nesnelerin konumu ve süratini bulmak için kavisler kullandıklarını da gösteriyor.

Babilliler, Jüpiter gece gökyüzünde belirince hızı ve mesafesini ölçmek için trapezoid olarak adlandırılan dört kenarlı şekiller kullanmış.

Prof. Ossendrijver “Bu yana yatık dörtgen şekli, Jüpiter’in zaman içinde değişen hızının hesaplanmasını sağlıyor. Şeklin bir ekseni, yani yatay tarafı zamanı, diğer ekseni, dikey tarafı da hızı temsil ediyor. Trapezoidin alanı da Jüpiter’in yörüngesinde yaptığı mesafeyi veriyor” diyor.

Ossendrijver “Eski zamanlarda olduğu bilinmeyen zamana karşı hareketin soyut hız alanının şeklini gösteren bu grafik, çok yeni bir şey” dedi.

Araştırmacı zaman ve hız kavramları yerine eski Yunanların dünya ve gezegenlerle uzaysal ilişkileri inceleyen “daha düz” bir geometri kullandıkları yönünde kanıtlar olduğunu söyledi.

“Bu daha önce astronomiye yeni bir yöntem getiren tek bir kişi, bir dahi tarafından yazılmış bir tablet olabilir. Ya da bu yöntem farklı alimler tarafından daha yaygın biçimde kullanılıyor olabiir” diyor.

Bilim insanları Babillilerin bu tekniği milattan önce 350 yıllarında geliştirdiklerini düşünüyor.

Bbc, Smithsonianmag