Fosiller, Günümüzün Çiçekli Bitkilerinin Kökenini Aydınlatıyor

Çin’de keşfedilen 125 milyon yıllık bitki fosilleri, hangi tohumlu bitkilerin modern çiçekli bitkilere evrildiğini belirlemeye yardımcı olabilir.

Kapalı tohumlular (angiosperm) olarak bilinen çiçekli bitkiler, çoğu kara ekosistemine hâkim ve çeşitli hayvan türleri için besin ve habitat sağlar. Angiospermlerin ayırt edici özellikleri, yumurtaları çevreleyen dişi üreme organı olan karpel ve tohumları kaplayan ikinci bir dış doku tabakasıdır. Bu ikinci dış katman, diğer modern tohumlu bitkilerde görülmeyen, kapalı tohumluların karakteristik bir özelliğidir.

Bununla birlikte, Virginia’daki Oak Spring Garden Vakfı’ndan Peter Crane ve meslektaşları, bazı eski tohum bitkilerinin benzer ve ilişkili bir yapıya sahip olduğunu düşünüyor. Yaklaşık 125,6 milyon yıl önce İç Moğolistan bölgesinde oluşan fosilleşmiş bir turba yatağından yüzlerce iyi korunmuş, şimdi soyu tükenmiş tohum bitkisi fosili çıkardılar. Ekip daha sonra fosil bitkilerin anatomisini inceledi.

(Çiçekli Bitkiler Düşünülenden 100 Milyon Yıl Daha Eski Olabilir)

Fosil örneklerinde, kadehçik (cupule) olarak bilinen bir yapı içine alınmış tohumlar vardı. Dahası, bu kadehçikler, bugün çiçekli bitkilerde gördüğümüz angiosperm ikinci kabuğuna benziyordu. En önemlisi ise, angiosperm ikinci kabuğunun ayırt edici bir özelliği olan ve bir kemanın boynunun tepesindeki kıvrım gibi görünen kıvrımları vardı.

Çin’deki Nanjing Jeoloji ve Paleontoloji Enstitüsü’nden ekip üyesi Gongle Shi, “Kadehçikleri, kapalı tohumluların merkezi ile karşılaştırılabilir olarak düşünüyoruz. Dolayısıyla, bu soyu tükenmiş tohum bitkileri grubu, angiospermlerle yakından ilişkilidir.” diyor.

Önceki bitki fosilleri, kadehçiklerin çiçekli bitkilerde görülen yapıların öncüleri olduğunu öne sürse de, fosillerin yetersiz korunması, kanıtların zayıf olduğu anlamına geliyordu. Araştırmacılar, yeni keşfedilen fosillerin bu fikir için daha güçlü kanıtlar sağladığını düşünüyor.

Ekip ayrıca yeni keşfedilen fosil örneklerini geçmişte toplanan ve bazıları 252 milyon yıl öncesine kadar uzanan bitki fosilleriyle karşılaştırdı. Birçoğu benzer bir kadehçik yapısı sergiliyordu, ancak angiospermlerin kendileri çok uzun zaman önce evrimleşmemiş gibi görünüyordu.

Crane, “Kapalı tohumlular (angiospermler), yalnızca fosil kayıtlarına göre yaklaşık 135 milyon yıl önce, oldukça geç ortaya çıktılar.” diyor.

Çiçekli bitkilerin soyu tükenmiş bir tohumlu bitki grubundan ortaya çıktığı uzun zamandır bilinmesine rağmen, soyu tükenmiş bu grubun kimliği netlik kazanmamıştı. Yeni bulgular, ekibin “anjiyofitler” olarak adlandırılmasını önerdiği, angiospermlere yol açan grubun kanıtlarının bulunduğunu gösteriyor.

New Scientist. 26 Mayıs 2021.

Makale: Shi, G., Herrera, F., Herendeen, P.S. et al. (2021). Mesozoic cupules and the origin of the angiosperm second integument. Nature.