Eski İnsan Türleri Aynı Koku Alma Duyusuna Sahipti

Yapılan yeni bir araştırmaya göre, eski insanlar aynı koku alma duyusuna sahipti, ancak hassasiyet düzeyleri farklıydı.

Bir Neandertalin bakım alışkanlıklarına sahipseniz, burnunuzun idrara ve tere karşı modern bir insanınki kadar hassas olmaması belki de iyi bir şeydir.

Asya bozkırlarında bir Denisovalı’nın avcı ve toplayıcı yaşam tarzını benimsemiş olsaydınız, enerji açısından zengin bal için güçlü burnunuz neredeyse kesinlikle bir avantaj sağlardı.

Nesli tükenen bu iki insan türünün neyi algıladığını veya yemeyi tercih ettiğini tam olarak bilemesek de, Duke Üniversitesi bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırma, onların neleri koklayabilmiş olabilecekleri hakkında biraz daha fazla şey ortaya çıkardı.

(İlgili: 2022’de İnsan Evrimi Hakkında Yapılan 14 Keşif)

Bir laboratuvar kabında yetiştirilen koku alıcıları üzerindeki koku hassasiyetini test etmelerine olanak tanıyan geliştirilen bir teknik kullanarak, araştırmacılar üç tür insanın koku-yeteneklerini karşılaştırabildiler.

Araştırmacılar, 2022 Nobel Ödülü sahibi Svante Pääbo tarafından toplanan eski DNA koleksiyonları da dahil olmak üzere yayınlanmış genom veritabanlarından yola çıkarak ve ilgili genlere bakarak, üç insan türünün her birinin alıcılarını karakterize edebildiler.

Bu çalışmayı doktora sonrası araştırma görevlisi olarak yürüten de March, “Bir davranışı sadece genomik diziden tahmin etmek çok zor. Neandertal ve Denisovalı bireylerin koku alıcı genomlarına sahiptik ve bunları günümüz insanlarıyla karşılaştırabilir ve farklı bir protein oluşturup oluşturmadıklarını belirleyebilirdik.” diyor.

Araştırmacılar daha sonra, her bir homininin laboratuvarda yetiştirdiği 30 koku alma reseptörünün tepkilerini, her bir reseptör türünün belirli bir kokuya karşı ne kadar hassas olduğunu ölçmek için bir kokular dizisine karşı test ettiler.

Laboratuvar testleri, modern ve eski insan alıcılarının temelde aynı kokuları algıladığını, ancak hassasiyetlerinin farklı olduğunu gösterdi.

30.000 ila 50.000 yıl önce yaşamış olan Denisovalıların, günümüz insanlarının çiçeksi olarak algıladıkları kokulara karşı daha az hassas oldukları, ancak kükürtü algılamada dört kat ve balzamikte üç kat daha iyi oldukları gösterildi. Ve bala karşı çok uyumluydular.

Duke School of Medicine’de moleküler genetik ve mikrobiyoloji profesörü olan Matsunami, “Denisovalıların ne yediğini bilmiyoruz ama bu alıcının duyarlı olması için bazı nedenler var.” diyor. Tanzanya’da yaşayan Hadza kabilesi gibi çağdaş avcı-toplayıcılar, yüksek kalorili temel bir yakıt olan bal tutkularıyla ünlü.

Yaklaşık 40.000 yıl önce hala var olan ve görünüşe göre birkaç genini modern insanlarla değiştiren Neandertaller, bugün sahip olduğumuz reseptörlerin hemen hemen aynısını kullanarak yeşil, çiçeksi ve baharatlı kokulara üç kat daha az tepki veriyordu. Matsunami, “Farklı hassasiyet sergileyebilirler, ancak seçicilik aynı kalır.” diyor.

de March, “Neandertal koku reseptörleri, çoğunlukla çağdaş insanlarla aynı ve farklı olan birkaç tanesi artık duyarlı değildi.” diyor.

Koku reseptörleri, birçok türde ekolojik ve beslenme gereksinimleriyle ilişkilendiriliyor ve muhtemelen bir tür, yaşam alanlarını ve diyetleri değiştirdikçe bu reseptörler de evrim geçiriyor.

Matsunami, “Her tür, yiyecek bulmaya uygunluğunu en üst düzeye çıkarmak için koku alma reseptörlerini evrimleştirmeli. İnsanlarda bu daha karmaşık çünkü çok fazla şey yiyoruz. Gerçekten tek bir şey üzerine uzmanlaşmış değiliz.” diyor.

Laboratuvar, modern insanlar arasındaki genetik çeşitliliği görmek için hücre tabanlı koku test cihazını da kullandı. Matsunami, “Bazı insanlar belirli kimyasalların kokusunu alabilir, ancak diğerleri alamazlar. Bu, işlevsel değişikliklerle açıklanabilir.” diyor.

Duke University. 5 Ocak 2023.

Makale: Claire A. de March et al. (2022). Genetic and functional odorant receptor variation in the Homo lineage. iScience.