En Eski Modern İnsan Genomunda Neandertal Soyu Çıktı

Neandertaller ve modern insanlar, yaklaşık 50.000 yıl önce, modern insanlar Afrika’dan çıktıktan sonra muhtemelen Yakın Doğu’da melezleşti.

Neandertallerden ve erken modern insanlardan elde edilen antik DNA, grupların muhtemelen Yakın Doğu’da, modern insanlar Afrika’yı 50.000 yıl önce terk ettikten sonra melezleştiğini gösteriyor. Sonuç olarak, Afrika dışındaki tüm insanlar yaklaşık yüzde 2 ila 3 Neandertal DNA’sı taşıyorlar. Modern insan genomlarında, bu Neandertal DNA segmentleri zamanla kısaldı. Dolayısıyla bu uzunluklar, bir bireyin ne zaman yaşadığını tahmin etmek için kullanılabilir.

Geçen yıl yayınlanan arkeolojik veriler, modern insanların 47.000-43.000 yıl önce Güneydoğu Avrupa’da zaten mevcut olduğunu gösteriyor. Ancak eksiksiz bir şekilde bulunan insan fosillerinin az olması ve genomik DNA eksikliğinden dolayı, bu ilk insan kolonistlerinin kim olduğuna ya da insan gruplarıyla ilişkilerinin nasıl olduğuna dair çok az bilgi var. 

(Neandertaller Düşündüğümüzden Binlerce Yıl Önce Avrupa’dan Kayboldu)

Nature Ecology & Evolution’da yayınlanan yeni bir çalışmada uluslararası bir araştırma ekibi, muhtemelen bugüne kadar yeniden yapılandırılmış en eski modern insan genomunun ne olduğunu anlatıyor. İlk olarak Çekya’da keşfedilen, araştırmacılar tarafından Zlatý kůň (altın at) olarak bilinen kadın, şimdiye kadarki en eski modern insan genomu olan Sibirya’daki 45.000 yıllık Ust’-Ishim bireyinden daha uzun Neandertal DNA segmentleri gösterdi. Analizler, kadının günümüz Avrupalıları ile Asyalıların bölünmesine neden olan nüfuslardan önce oluşan bir nüfusun parçası olduğunu gösteriyor. 

Zlatý kůň kafatasının şekline dayanan yeni bir antropolojik çalışma, Son Buzul Maksimum’dan önce (en az 30.000 yıl önce) Avrupa’da yaşayan insanlarla benzerlikler olduğunu gösterdi. Ancak radyokarbon tarihlemesi, bazıları 15.000 yıl öncesine dayanan düzensiz sonuçlar verdi. Daha sonra Prag Bilim Fakültesinden Jaroslav Brábek, Prag Ulusal Müzesi’nden Petr Velemínský; Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü’nün genetik laboratuvarları ile işbirliği yaparak daha net sonuçlar elde etmeye çalıştılar.

Araştırmanın ortak yazarı Cosimo Posth, ‘’Analiz edilen kemikte inek DNA kontaminasyonuna dair kanıt bulduk, bu da geçmişte kafatasını sağlamlaştırmak için kullanılan sığır bazlı bir yapıştırıcının fosilin gerçek yaşından daha genç radyokarbon tarihleri gösterdiğine işaret ediyor.’’ diyor. Posthi daha önce Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü’nde bir araştırma grubu lideriydi ve şu anda Tübingen Üniversitesi’nde Arkeo-Paleogenetik profesörü. 

Bununla birlikte, ekibi fosilin yaşı hakkında ana sonuca götüren şey Neandertal DNA’sıydı. Zlatý kůň, genomunda Ust Ishim veya Afrika dışındaki diğer modern insanlarla yaklaşık aynı miktarda Neandertal DNA’sı taşıyordu, ancak Neandertal soyuna sahip segmentler ortalama olarak çok daha uzundu.

Araştırmanın ortak yazarı Kay Prüfer, ‘’DNA analizimizin sonuçları Zlatý kůň için, Neandertallerle melezleşme zamanına daha yakın bir zamanda yaşadığını gösteriyor.’’ diyor. 

Bilim insanları, Zlatý kůň’un son melezleşmeden yaklaşık 2.000 yıl sonra yaşadığını tahmin edebildiler. Ekip bu bulgulara dayanarak, Zlatý kůň için bugüne kadarki en eski insan genomunu temsil ettiğini söylüyorlar. Ust’-Ishim’den birkaç yüzyıl daha eski değilse de kabaca aynı yaşta olmalıydı.

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nde çalışmanın kıdemli yazarı ve yöneticisi Johannes Krause,   ‘’Avrupa’daki en eski modern insanın sonuç olarak başarılı olamamış olması oldukça merak uyandırıcı. Tıpkı Ust’-Ishim ve şimdiye kadarki Avrupa’daki en eski kafatası olan Oase 1’de olduğu gibi, Zlatý kůň da 40.000 yıl önce Avrupa’da yaşamış modern insanlarla hiçbir genetik süreklilik göstermiyor.’’ diyor. 

Bu süreklilik eksikliğinin olası bir açıklaması, yaklaşık 39.000 yıl önce Kuzey yarımkürede iklimi ciddi şekilde etkileyen ve Buz Devrinde Avrupa’nın büyük bölümlerinde Neandertallerin ve erken modern insanların hayatta kalma şanslarını azaltmış olabilecek Campanian Ignimbrite volkanik patlaması.

Max Planck Society. 7 Nisan 2021.

Makale: Prüfer, K., Posth, C., Yu, H., Stoessel, A., Spyrou, M. A., Deviese, T., … & Krause, J. (2021). A genome sequence from a modern human skull over 45,000 years old from Zlatý kůň in Czechia. Nature Ecology & Evolution, 1-6.