Dünyanın Bilinen En Eski Sikke Darphanesi Çin’de Bulundu

Çin’de yer alan 2.600 yıllık arkeolojik alan, muhtemelen devlet emriyle son derece standartlaştırılmış para üretiyordu.

Hepsi Çin’de yer alan Zhengzhou Üniversitesi, Zhengzhou Üniversitesi Modern Analiz ve Bilgisayar Merkezi ile Pekin Üniversitesi araştırmacılarından oluşan bir ekip, şimdiye dek gün ışığına çıkarılan en eski madeni para basma tesisine dair kanıtlar buldu.

Ekip, Cambridge Üniversitesi’nin Antiquity adlı sitesinde yayımlanan makalelerinde keşiflerini, Çin’in Henan adlı eyaletinde bulunan madeni paralar ile para basma kalıpları üzerine yaptıkları çalışmayı ve bu çalışmadan neler öğrendiklerini açıklıyor.

(Geçmişten Günümüze Para)

Şimdiye kadar araştırmacılar bir para birimi olarak madeni para kullanımının ilk olarak Yunanistan’da ya da Türkiye’de geliştirildiğini düşünüyorlardı. Bir zamanlar Lidya İmparatorluğu halkı tarafından icat edilen ve kullanılan, günümüzde ise modern Türkiye’de açığa çıkarılan sikkeler, MÖ 630 yılına kadar tarihlendirilmişlerdi. Fakat kullanılan tarihleme yöntemi nedeniyle bu sikkelerin gerçek yaşları hakkında tartışmalar devam ediyordu.

Guanzhuang arkeolojik alanındaki madeni paralar, Efes antik kentinde keşfedilen metal madeni paralar kadar eski değil, ancak Zhao’nun belirttiği gibi, orada darphane bulunamadı.

Bu yeni çalışmada araştırmacılar; Çin’de, bir darphaneyle aynı konumda, geriye yalnızca karbon tarihlemede kullanılabilecek külleri kalan madeni paralar buldular. Bulgular, para basma işleminin tarihlendirilmesi için kullanılabilirdi.

Madeni paralar ve kalıplar, MÖ 800’de kurulan ve Guanzhuang Antik Şehri olarak adlandırılan alanda bulundu. Araştırmacılar tarafından keşfedilen nesneler arasında birçok bronz, maça şekilli madeni para ile bunları şekillendirmekte kullanılan kalıplar yer alıyor.

Bir zamanlar metalleri eritmek için kullanılan ateşlerden artakalan küllerin analizi, yaklaşık 2.600 yaşında olduklarını açığa çıkardı; bu, işletmenin en geç MÖ 550’den ve en erken MÖ 640’tan beri madeni para basmak için kullanıldığı anlamına geliyor. Bu durumda burası, keşfedilen en eski madeni para basma tesisi unvanını almış oluyor.

Araştırmacılar, MÖ 770 gibi erken bir tarihte tesisin ilk olarak aletler, silahlar ve başka nesneler yapmak için kullanıldığını düşünüyorlar. Oradaki insanların teknolojilerini madeni para oluşturmakta kullanmaları için bir yüzyıl daha geçmesi gerekecekti.

Ayrıca araştırmacılar, tarihçilerin, para biriminin madeni para biçiminde icat edilmesinin nedeni üzerinde hemfikir olmadıklarını belirtiyorlar. Bazıları madeni paranın bir şeyler alıp satmayı daha kolay hale getirdiğini ileri sürerken diğerleri madeni paranın devlet yönetiminin vergileri toplama yöntemi olarak doğduğuna inanıyor.

Phys. 6 Ağustos 2021.

Makale: Zhao, H., Gao, X., Jiang, Y., Lin, Y., Zhu, J., Ding, S., … & Zhang, J. (2021). Radiocarbon-dating an early minting site: the emergence of standardised coinage in China. Antiquity, 1-18.