Dinozorların Soyu Meteordan Çok Daha Önce de Tükeniyordu

Yeni araştırmalar, meteorun dünyaya çarpıp dinozorları tamamen yok etmesinden en az 50 milyon yıl önce, dinozorların zaten evrimsel bir gerileme içinde olduğunu ve türlerinin ve sayılarının azaldığını gösteriyor. Araştırmaya göre kıtaların birbirinden ayrılması, devam eden volkanik aktivite ve diğer ekolojik faktörler dinozor türlerinin yavaş yavaş azalmasına neden olmuş olabilir.

Bu bulgular, dinozor evrimi anlayışında bir devrim sayılabilir. Daha önce paleontologlar, 66 milyon yıl önceki meteor çarpmasına kadar dinozorların gelişmeye devam ettiğini düşünüyordu. Reading ve Bristol üniversitelerinden uzmanlar, meteordan 50 milyon yıl önce, dinozor türlerinin soyunun tükenme hızının, yeni türlerin orataya çıkma hızından daha fazla olduğunu keşfetti. 

Reading Üniversitesi’nden paleontolog Dr Manabu Sakamoto “Meteor çarptığında, dinozorların evrimsel olarak baharlarının çoktan geçmiş olduğunu söyleyebiliriz” diyor.

Analizler, türlerdeki azalmanın her dinozor grubunda gerçekleştiğini gösterse de, türlerin soy tükenme modelleri/biçimleri farklıydı. Örneğin uzun boyunlu dev sauropod dinozorlar en hızlı çöküşü yaşarken, ikonik Tyrannosaurus rex’in de dahil olduğu dinozorlar grubu, daha yavaş bir çöküş gösteriyordu.

Araştırmacılar bu sonuçlara, fosillerden elde edilen verilerle dinozor soylarını inceleyerek ve istatistiksel analizler yaparak ulaştı.

Yazarlardan Profesör Mike Benton, yayınlanan basın açıklamasında “Tüm kanıtlar, 150 milyon yıldır kara ekosistemine egemen olan dinozorların, bir şekilde, yeteri kadar hızlı türleşme yeteneğini kaybettiğini gösteriyor. Meteorun yarattığı çevresel krizden toparlanamamış olmaları da büyük ihtimalle buna katkı sağladı” diyor.

66 milyon yıl önce devasa bir asteroidin Meksika körfezine çarptığı, bu çarpışmanın etkisiyle tonlarca tozun gökyüzünü kaplayarak güneşi kararttığı ve sonuç olarak dünyadaki tüm bitkileri ve dinozorları öldürdüğü düşünülüyordu. Fakat asteroid çarpmadan önce dinozorların hala gelişmekte olup olmadığı bir gizemdi.

Sakamoto “Ani bir kıyamet dinozorların sonunu getiren son darbe olsa da, başka bir şey zaten dinozorların, eski türlerin yok olmasından daha hızlı bir şekilde yeni türler geliştirmesini engelliyordu. Bu da yok olmalarından milyonlarca yıl önce, dinozorların dünyadaki baskın tür olarak güç kaybetmeye başladığını gösteriyor” dedi.

Dinozorlar dünya üzerinde kıtaların ayrılması, deniz seviyelerinin yükselmesi ve yeni yanardağların etkin hale gelmesinin neden olduğu çevresel değişiklikler yüzünden zorlanmaya başlamış olabilir. Bu değişiklikler dinozorları üremek için sınırlı fırsatların olduğu parçalanmış yaşam alanları içinde yaşamaya zorlamış olabilir.

Memelilerin Ortaya Çıkması İçin Yer Açıldı

Fakat dinozorlar için yok edici olan bu durum, memeliler için yeni bir dönem başlatmış olabilir. Makale yazarlarından evrimsel biyolog Dr Chris Venditti “Dinozorların çöküşü, meteor çarpmasından önce, memelilerin gelişmeye başlaması için yeterince yer açmış olmalı. Böylece dünyadaki baskın tür olarak dinozorların yerini almak için uygun hale geldiler” diyor.

Dr Sakamato ayrıca, günümüzde “insanların neden olduğu iklim değişikliği nedeniyle türlerin soyunun daha önce görülmemiş kadar kadar hızlı tükendiği” düşünülürse, bu araştırmanın gelcekteki biyo-çeşitlilik kaybına dair bilgiler verebileceğini söylüyor.

Bristol Üniversitesi basın açıklaması, 18 Nisan 2016

Makale: Sakamoto, M., Benton, M. J., & Venditti, C. (2016). Dinosaurs in decline tens of millions of years before their final extinction. Proceedings of the National Academy of Sciences, 201521478.