Dev Yumurtanın İçinde ‘Bebek Ejderha’ Dinozoru Bulundu

“Louie Bebek” olarak bilinen fosil dinozor embriyosu, artık yeni bir tür olarak tanımlandı. Bu embriyo, Beibeilong sinensis adındaki dinozor türüne ait.

Beibeilong adındaki dev cassowary (Avusturalya’ya özgü bir kuş) benzeri dinozor bir sanatçının yorumuyla kuluçkaya yatıyor. İllustrasyon: Zhao Chuang.

National Geographic’in kapağını ”Louie Bebek” adıyla şereflendirmesinin üstünden 20 yıldan fazla bir zaman geçti ve yumurtasının içinde kıvrılmış bir halde bulunan ufak dinozorun artık resmi bir adı var: bebek ejderha.

Yeni açıklanan tür, bir büyük kamyon tekeri büyüklüğünde yuvalara, 70 cmlik yumurtalarını bırakan dev kuş benzeri bir dinozordu. 9 mayısta Nature Communications adlı dergide yayımlanan bir çalışmaya göre, son zamanlarda 90 milyon yaşındaki fosili detaylıca inceleyen bilim insanları ona, Beibeilong sinensis, ya da ”Çinli bebek ejderha” adını verdiler.

Çalışmanın eş yazarı Calgary Üniversitesi’nden paleontolog Darla Zeletinsky, onların oldukça kuşlara benzediğini, fazla gelişmiş bir cassowary, devekuşu akrabası gibi olduklarını düşündüğünü söylüyor. Gerçi Beibelong bir devekuşuna yukarından bakabilirdi; yetişkinleri 7.5 metre uzunluğuna çıkabiliyor ve ağırlıkları 3 tonu geçebiliyordu.

Bu dinozor, oviraptor olarak bilinen bir kuş benzeri gruba aitti ve bu grubun üyeleri çoğunlukla görece küçük boyutlarda olurdu. Louie Bebek ile birlikte, dev oviraptorlara dair yalnızca üç iskelet bulundu, ama yumurtaları oldukça yaygın bir şekilde bulunabiliyor.

Dev yumurtalar daha önce Çin’de, Kore’de, Moğolistan’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunmuştu. Fakat çok uzun yıllar boyunca bunların hangi tür dinozora ait oldukları bir gizem olarak kalmıştı.

Artık bu tuhaf yumurtaların hangi türe ait olduğunu bildiğimiz için, araştırmacılar bu hayvanların nasıl üredikleri, yavruları ve nasıl yetiştirdikleri hakkında daha fazla bilgiye ulaşabileceğini söylüyor Montana Eyalet Üniversitesi’nden David Varrichio.

Dahası, yapılan keşif dev kuş benzeri oviraptorların, dev yumurtaların bulundukları yerlerde uçmuş olabileceklerini de gösteriyor. ”Yumurtalar bize bu dinozorların, fosil kayıtlarında kemiklerinin gösterdiğinden çok daha yaygın olduklarını söylüyorlar.” diyor Zelenitsky.

Louie Bebek adındaki Beibelong embriyosu. Fotoğraf: Darla ZelenItsky, Calgary Üniversitesi

‘Louie Bebek’in’ doğumu

Fosil yumurta, 1993 yılında Çin’in Henan bölgesinde bulunduğunda kimse onun hangi türe ait olduğunu bilmiyordu ve bu sebeple ona da diğer gizemli yumurtalar gibi Macroelongatollithus adı verilmişti. Çok iyi korunmuş dinozor, National Geographic dergisinin dikkatini çekti ve dergi fosilleşmiş embriyonun fotoğrafını çeken Louis Psihoyas’ın ardından ”Louie Bebek” adını verdi.

Dergi Brian Cooley adındaki sanatçıya detaylı bir üç boyutlu model yaratması görevini verdi ve o modelin fotoğrafına kapağında yer verdi.

1996 yılındaki makalede, Louie Bebek’in therizinosaurs adındaki büyük pençeli elleriyle bilinen dinozor grubuna ait olduğu söylenmişti, keza tehrizinosaurs yumurtalarını bırakacak kadar büyük birkaç rakipten birisiydi. Diğerleriyse onların tiranozorlardan geldiğini düşünüyordu.

Ama makalenin yayımlanmasının üstünden kısa bir süre geçince, araştırmacılar onun daha çok bir oviraptora benzediğini düşünmeye başladılar. ”Tek sorun yumurtaların haddinden fazla büyük olmasıydı – bu zamana kadar bilinen bütün oviraptorlardan yaklaşık 8-10 kat daha büyüktü!” diyor Zelenitsky.

2007 yılında, ilk dev oviraptor iskeleti, yaklaşık 1500 kiloluk, Gigantoraptor adıyla bilinen tüylü yaratık Çin’de keşfedilmişti. ”En sonunda her şey mantıklı bir zemine oturdu. Elimizde bu dev yumurtaları bırakabilen dev bir tür vardı,” diyor Zelenitsky. Artık Beibelong keşfedilen ikinci en büyük oviraptor türü unvanını taşıyor.

Bu noktada, bilim insanları Louie Bebek’i incelerken başka bir problemle karşılaştılar: Çin onu geri istiyordu. Louie Bebek ABD’ye fosil tüccarları tarafından getirilmişti ve 2013 yılında uzun müzakereler sonucunda Çin’e geri döndü ve orada bilim insanları tarafından tekrar incelenmeye başlandı.

Fosili yeni detaylar için inceleyen ve diğer dinozor türleriyle karşılaştıran uluslararası bilim insanlarından oluşan ekip artık Louie Bebek’in hem bilim dünyası için yeni bir tür olduğu, hem de yuvaları üzerinde oturup yavrularına göz kulak olan bilinen en büyük tür olduğu sonucuna ulaştılar.

İlüstrasyonlar Beibelong embriyosunun yumurtanın içinde nasıl göründüğünü gösteriyor. İllustrasyon: Zhao Chuang.

Louie yaşamaya devam ediyor

1996’da National Geographic’deki makaleyi yazan ve Alberta Üniversitesi’nde paleontolog olan Phillip Currie Louie, Bebek’le bu aşamaya gelmenin mükemmel bir durum olduğunu söylüyor.

O zamanlar, fosilin açıklanmasının 20 yıl alacağını hiç bilmiyordu Currie geçen zaman boyunca Louie Bebek’i bulan çiftçinin yerini buldu ve Louie’nin yuva arkadaşlarının yumurta kabuklarını bulabilmek için alana gitti.

Ekibin bir diğer üyesi olan Utah Üniversitesi’nden Ken Carpenter ise en başından beri Louie Bebek’in bir therizinosaur olduğundan şüpheleniyordu ve bunu 1996 yılında dile getirmişti. ”Sanırım biraz haklı çıkmış hissediyorum kendimi.” diyor ama dinozorlar hakkında çok daha büyük bir gizem olduğunu da ekliyor.

Carpenter’ın ekibi Utah’ta 100 milyon yaşındaki çöküntülerde daha fazla dev yumurta olduğunu keşfetti. ABD’deki yumurtaların daha sonradan Asya’ya göç eden Louie Bebek’le bir akrabalıkları olabilir miydi? Carpenter bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Küçük Louie bizlere bebek dinozorların bugünkü bebek kuşlar ya da köpek yavruları gibi büyük kafa ve gözlere, kısa burunlara sahip olduklarını gösteriyor, diyor Carpenter, ama haklarında daha bilmediğimiz çok şey var. Örneğin, ”Louie acaba bir ‘Louise’ mi? Maalesef ki, kuyruklarının altına bakmamız bunu öğrenmek için yeterli değil.”

Ayrıca Louie’nin nasıl öldüğünü de bilmiyoruz ama yirmi yıldan fazladır hayal güçlerimizi neden harekete geçirdiği çok belli.

”Bebek dinozorlar havalı olduklarından Louie insanların ilgisini çekiyor,” diyor Carpenter. ”Onların yuvalarından ürkütücü hırıltılar yerine cıvıltı sesleri geliyor olabilirdi.”

Afrika T-Rex’i Büyük Yok Oluştan Önceki Son Dinozorlardan Biriydi

Dinozorların Yok Olmasının Nedeni Dünya’ya Çarpan Asteroid Olmayabilir

National Geographic. 9 Mayıs 2017.

Makale: Pu, H., Zelenitsky, D. K., Lü, J., Currie, P. J., Carpenter, K., Xu, L., … & Li, T. (2017). Perinate and eggs of a giant caenagnathid dinosaur from the Late Cretaceous of central China. Nature communications, 8, 14952.