Çorum’da 3.500 Yıllık Eşsiz Hitit Kılıcı Sergileniyor

1991 yılında Hititlerin başkenti Hattuşa’da iki greyder kepçesi operatörü tarafından tesadüfen bulunan 3.500 yıllık yazıtlı kılıç, Hitit kralı tarafından fırtına tanrısına adak olarak sunulmuştu.

“Büyük kral Tuthaliya, Assuwa ülkesini yerle bir ettiği zaman bu kılıcı efendisi fırtına tanrısına adak olarak sundu.” F: İHA

Kılıcın üzerinde, çivi yazısıyla Akadça dilinde “ı-nu-ma du-ut-ha-lı-yalugal.gal kur a-as-su-wa u-hal lıQgır an-nu-tım a-naıskur be-li-su u-se-lı” yazıyor. Yani, “Büyük kral Tuthaliya, Assuwa ülkesini yerle bir ettiği zaman bu kılıcı efendisi fırtına tanrısına adak olarak sundu.”

(Dünyada 2 Tane Olan Hitit Mührünün Üçüncüsü Bulundu)

Dünyada bir başka örneği bulunmayan kılıç, dönemin büyük imparatorlukları arasında yer alan Hititlerin başkenti Hattuşa’da iki greyder kepçesi operatörü tarafından 1991 yılında tesadüfen bulundu.

“ı-nu-ma du-ut-ha-lı-yalugal.gal kur a-as-su-wa u-hal lıQgır an-nu-tım a-naıskur be-li-su u-se-lı” F: İHA

O dönem Köy Hizmetleri Müdürlüğü’nde görevli iki kepçe operatörü Hitit Krallarından Tuthaliya’ya ait olan tarihi kılıcı Boğazköy Müzesi’ne teslim etti. Burada yapılan incelemede Hitit dönemine ait olduğu anlaşılan kılıç, daha sonra Çorum Müzesi’ne nakledildi.

Sert bronzdan ve döküm tekniğiyle yapılan kılıcın balçak kısmında yer alan perçin deliklerinden itibaren kabzaya geçen kısmın dövülerek yapıldığı, delik kenarlarındaki çapaklardan ve münferit çekiç izlerinden anlaşılıyor.

Adak olarak sunulmuş

Bulunduğu tarihte büyük heyecan yaratan kılıç, o dönemde Hitit kralı tarafından adak olarak tanrıya sunulmuş. Kılıcın sol kenarında çivi yazısıyla Akadça olarak “ı-nu-ma du-ut-ha-lı-yalugal.gal kur a-as-su-wa u-hal lıQgır an-nu-tım a-naıskur be-li-su u-se-lı” yazıyor.

(Samsun’daki Yerleşimin Hititlerin Kutsal Şehri Olduğu Kesinleşti)

“Büyük kral Tuthaliya, Assuwa ülkesini yerle bir ettiği zaman bu kılıcı efendisi fırtına tanrısına adak olarak sundu” yazılı kılıcın, savaş ganimeti olarak ele geçirilmesinden sonra üzerine yazı yazıldığı tahmin ediliyor.

Kılıcın, savaş ganimeti olarak ele geçirilmesinden sonra üzerine yazı yazıldığı tahmin ediliyor. F: İHA

680 gram ağırlığında, 70 santimetre uzunluğunda teknik ve işleme yönünden kusursuz bir simetriğe sahip olan bu kılıç, Hitit kralı Tuthaliya’nın Ege kıyılarındaki Assuwa ülkesine karşı kazandığı askeri zaferi ifade ediyor.

3.500 yıllık kılıçta, Büyük Kral Tuthaliya’nın başarılı Assuwa seferinden bahsediliyor.

Tuthaliya’nın ilk büyük seferi Assuwa’ya karşı olmuştu. Assuwa ülkesi, muhtemelen Batı Anadolu’daki krallıkların oluşturduğu konfederasyona deniyordu. Tuthaliya yıllıklarında bölgeye arka arkaya yaptığı seferlerde başarılı olduğunu ve hatta bir seferinde esir edilen 10.000 düşman askerini ve 600 adet atlı savaş arabasını Hattuşa’ya getirdiğini söylüyor. Boğazköy’de bulunan bu yazılı kılıçta da Büyük Kral Tuthaliya’nın başarılı Assuwa seferinden bahsediliyor.

Ünik bir eser

Hitit dönemine ait kılıç, müzede bulunan ünik eserlerden biri olarak görülüyor.

(Çorum’da 3500 Yıllık Hitit Köyü Yeniden Kuruluyor)

Milattan önce 14 ila 15. yüzyıllara ait kılıcı adak kılıcı olarak adlandırdıklarını anlatan Çorum Müze Müdürü Arkeolog Metin Çakar,

“Kılıcın özelliği bronzdan yapılmış olması ve döküm tekniğiyle yapılmış. Üzerinde bir satış Hititçe çivi yazısı ile Akadça yazılmış bir yazı. Hitit Krallarından II. Tuthaliya tarafından yazıldığını tahmin ediyoruz. Kılıcın üzerinde ‘Assuwa ülkesini yerle bir ettiğim zaman bu kılıcı efendim fırtına tanrısına adak olarak sundum’ yazıyor.”

II. Tuthaliya’nın döneminde Hititler, birçok ayaklanma ve saldırılara maruz kalmıştı.

II. Tuthaliya

Kral I. Arnuvanda’nın oğlu ve I. Şuppiluliuma’nın babası olan II. Tuthaliya, MÖ 14. yüzyılın ortalarında hüküm sürmüş bir Hitit kralıydı. Yazılı belgelere göre, babası I. Arnuvanda’nın ölümüyle tahta çıkan II. Tuthaliya’nın döneminde Hititler, birçok ayaklanma ve saldırılara maruz kalmıştı. Bu yüzden Tuthaliya, neredeyse bütün zamanını farklı yerlerdeki düşmana karşı yaptığı seferlere ve Hitit devlet otoritesini tekrar yerleştirmeye harcamıştı.

(Yozgat’ta 3200 Yıllık Hitit Heykel Atölyesi Açık Hava Müzesi Olacak)

III. Hattuşili dönemine ait bir yazılı kaynakta, tahminen II. Tuthaliya dönemine atıfta bulunularak, Hitit devletinin neredeyse dağılma aşamasına geldiği, kuzeydeki Kaşka’ların Hattuşa’yı yağmalayıp Kızılırmak’ın güneyine kadar indiğini, batıdan Arzava’nın, doğudan Azzi ve İsuva’nın saldırdığı, güneyde ise düşmanın Kizzuvatna’ya kadar ilerlediği belirtilmekte.

3.500 yıllık eşsiz kılıç, Çorum Müzesi’nde sergileniyor.

II. Tuthaliya hakkında bilgi sağlayan en önemli kaynaklardan biri de, oğlu I. Şuppiluliuma’nın seferlerinin anlatıldığı belge. Kısmen korunan belge, Hattuşa’nın Hitit kontrolünden çıktığı dönemde, Tuthaliya’nın seferlerini Samuha şehrinden yönettiği anlaşılıyor. Kaşkalara karşı çeşitli başarılı seferler yaptığı, bir seferinde 9 kabilelik bir grubu, başka bir seferinde 12 kabilelik bir grubu yendiği belirtiliyor.

İHA