Bonobo Diyetindeki Su Bitkileri İnsan Evrimini Aydınlatıyor

Kongo havzası bataklıklarında su bitkileri toplayan bonobolar üzerine yapılan gözlemler, bölgedeki tarih öncesi insanların beslenme ihtiyaçlarını nasıl giderdiklerini açıklayabilir.

İyot bakımından zengin olan bu su bitkileri, beyin gelişimi ve üstün bilişsel beceriler için önemli bir besin kaynağı olarak kabul ediliyor. Bu, insan dışındaki primatlara dair tespit edilen ilk iyot tüketimi.

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden araştırmanın baş yazarı Dr. Gottfried Hohmann, “Elde ettiğimiz sonuçlar tarih öncesi insanların Kongo havzasına göçlerine olan bakışımızı değiştiriyor. Tür olarak bonoboların insanlara benzer şekilde iyot ihtiyacı duyuyor olmalarından yola çıkarak yaptığımız bu çalışma, sanayi öncesi Kongo havzasına göç etmiş insanların yapay iyot takviyesi olmadan nasıl hayatta kaldıkları sorusuna olası bir cevap sunuyor.

(Brezilya’daki Maymunlar 3.000 Yıldır Taş Alet Kullanıyor)

Araştırmacılar Demokratik Kongo Cumhuriyeti Salonga Ulusal Parkı’nda bulunan LuiKotale ormanında iki farklı bonobo sürüsünün davranışları üzerine gözlemlerde bulundular.

Yapılan gözlemlerden elde edilen veriler ile Berlin’de bulunan Hayvan ve Yaban Yaşamı Araştırmaları Leibniz Enstitüsü’nün devam etmekte olan bir çalışmasına ait bonobo diyetindeki bitkilerin iyot içeriğine ilişkin veriler birleştirildi.

Sonuçlar, önceleri iyot kaynaklarının kıt olduğu düşünülen Kongo havzasında bonoboların tükettiği su bitkilerinin iyot bakımından şaşırtıcı derecede zengin olduğunu ortaya çıkardı.

Dr. Hohmann, “Evrim senaryoları insan evrimindeki en büyük adımların, homininilerde beyin gelişimini tetikleyecek bir diyeti mümkün kılan kıyı yaşamı ile ilintili olduğuna işaret ediyor. Çalışmamız, hominin popülasyonlarının iyot ihtiyaçlarını, kıyı bölgelerdeki diyetin bir dengi olarak, ormanlık bölgelerdeki bataklık bitkilerini tüketerek karşılamış olabileceğini gösteriyor.” diyor ve ekliyor “Bu çalışma, iyot bakımından fakir olarak bilinen bölgelerde yaşayan popülasyonların doğal gıda kaynaklarından nasıl iyot aldıkları sorusunu yanıtlayabilir.”

Benzer şekilde şempanze ve goril gibi diğer primatların su bitkileri tükettiklerine ilişkin gözlemler de primatların vücutları için gerekli olan iyodu bu kaynaklardan alıyor olabilecekleri düşüncesini destekliyor.

Araştırma yazarları, yabani bonoboların tükettikleri iyodun hangi oranda emildiğini bilmenin ancak yapılacak iyot analizi ile mümkün olacağına dikkat çekiyorlar; ancak yine de bitkilerdeki iyot konsantrasyonlarına bakıldığında hatırı sayılır miktarda iyot emiliminden bahsedilebilir. Bunun yanı sıra yazarlar LuiKotale bölgesinden alınan iyot konsantrasyonunun tüm Kongo havzasını temsil etmiyor olabileceğinin de altını çiziyorlar.

Science Daily. 1 Temmuz 2019.

Makale: Hohmann, G., Ortmann, S., Remer, T., & Fruth, B. (2019). Fishing for iodine: what aquatic foraging by bonobos tells us about human evolution. BMC Zoology, 4(1), 5.