Avustralya’da En Eksiksiz 100 Milyon Yıllık Teruzor Türü Bulundu

Bilim için yeni olan 100 milyon yıllık tür, bugüne kadar Avustralya’da keşfedilen en eksiksiz teruzoru temsil ediyor.

Yaklaşık yüz milyon yıl önce, vahşi bir avcı, şu anda Queensland, Avustralya olarak bildiğimiz bölgenin suları üzerinde uçuyor ve balıkları ve kafadan bacaklıları avlamak için müthiş çenelerini kullanıyordu. Bilim için yeni olan tür, Richmond dışındaki kazı alanlarından bir fosilin çıkarılmasının ardından tanımlandı ve bu, Avustralya’da bugüne kadar keşfedilen en eksiksiz teruzoru (pterosaur) temsil ediyor.

Araştırmanın başyazarı Adele Pentland, “Fosil, Kronosaurus Korner müzesi küratörü Kevin Petersen tarafından Kasım 2021’de başka bir fosil örneğini kontrol ederken keşfedildi. Yüzeyde açığa çıkan kemiği fark etti ve hemen bunun bir teruzor olduğunu anladı, çünkü kemik ezilmiş bir yumurta kabuğuna benziyordu.” diyor.

(İlgili: Skye Adası’nda Yeni Bir Teruzor Türü Keşfedildi)

Araştırmacılar numuneyi 2,4 x 1,5 metre ölçülerinde alçı bir kaplamanın içinde çıkarmayı başardılar. Daha sonra numune bir hava kalemi (yüksek basınçlı hava kullanarak yüzeydeki malzemeleri kazımaya yarıyan bir alet) ve metal pim yardımıyla yontuldu ve kanat açıklığı yaklaşık 4,6 metre olan tarihöncesi bir yaratığı ortaya çıkardı.

Söz konusu teruzor, yeni bir cins ve tür olarak tanımlandı, ancak kafatası, dişleri ve omuz kemiğinin şekline dayanarak onun Kretase Dönemi’nde yaşamış bir anhanguerian teruzor – bir grup uçan sürüngen – olduğunu biliyoruz.

Bu yeni teruzor, Antik Yunanca’da “deniz hayaleti” anlamına gelen ve örneği keşfedip hazırlayan Petersen’in onuruna, Haliskia peterseni olarak adlandırıldı. Makalede yazarlar, onu “deniz üzerinde gölge salan bir uçan yaratık veya uzun zaman önce kaybolmuş Eromanga Denizi’ni lanetleyen bir hayalet” olarak tanımlıyor.

Bu şaşırtıcı keşif, yalnızca türün bütünlüğü ve büyüklüğü nedeniyle değil, aynı zamanda hemen hemen herkesin tarihöncesi zenginliklere rastlayabileceği bir alanda yapılmış olması nedeniyle de dikkat çekici. 

Pentland, “En heyecan verici bulduğum şey, bu fosilin halka açık bir fosil sahasının yakınında bulunmuş olması – bu da bir sonraki teruzor fosilinin bölgeyi ziyaret eden biri tarafından bulunabileceği anlamına geliyor.” diyor.

“Richmond dışındaki kazı alanları Avustralya’da gördüğüm hiçbir şeye benzemiyor, inanılmaz derecede fosil açısından zenginler ve ziyaret eden herkes ne arayacağını bilirse ve yeterli alanı araştırırsa bir fosil bulma şansına sahip.”

Örnek, alt çeneler, üst çene ucu, 43 diş, bazı omurlar, kaburgalar, her iki kanattan kemikler ve bir bacağın bir kısmı ile birlikte yüzde 22 oranında bütün durumda. Ayrıca, balık ve kafadanbacaklıları yakalamak için oldukça kaslı bir dile sahip olduğuna dair kanıtlar da bulunuyor.

Deniz hayaleti, Avustralya’nın en eksiksiz pterosaurunu görmek isteyen herkes için artık sergileniyor. Bu arada, Pentland ve ekibi sahaya geri dönmeye hazırlanıyor.

Pentland, “Kronosaurus Korner ve orta batı Queensland’deki diğer müzelerle, Avustralya Dinozor Çağı da dahil olmak üzere, çalışmaktan büyük bir tutku duyuyorum. Yeni Haliskia fosili zaten Kronosaurus Korner’da halka açık bir şekilde sergilendiğinden, araştırmamın bir sonraki aşaması Ağustos ayında bir dinozor kazısına katılmak ve doktoramı gelecek yılın sonunda bitirmeden önce daha heyecan verici fosil örneklerini tanımlamak olacak” diyor.

IFL Science. 12 Haziran 2024.

Makale: Pentland, A.H., Poropat, S.F., Duncan, R.J. et al. (2024). Haliskia peterseni, a new anhanguerian pterosaur from the late Early Cretaceous of Australia. Sci Rep 14, 11789.