Atalarımızın Göç Yollarını Afrika’daki Yeraltı Su Kaynakları Şekillendirdi

Yapılan yeni bir araştırmada, atalarımızın Doğu Afrika’daki hareketlerinin yeraltı sularının yerlerine göre şekillendiği ortaya çıktı. Araştırmaya göre erken insanlar Afrika doğal ortamında dolaşırken yeraltı su kaynaklarını birer durak olarak kullanıyordu.

Kuzey Tanzanya’daki Manyara Gölü Milli Parkı’ndaki bu gibi su kaynakları, insan göçünü ve evrimi yönlendirmede büyük rol oynadı. F: Gail M. Ashley, Rutgers University

Su kaynağı bulmak erken atalarımız için oldukça zordu: Doğu Afrika bölgesindeki göl ve nehirler hem nadirdi ve hem de çoğunlukla tuzluydu. Araştırmaya göre, Doğu Afrika’nın çeşitli yerlerindeki yüzlerce su kaynağı, en kurak dönemlerde bile erken insanların hayatta kalmasını ve göçlerini desteklemiş olabilir.

Göller ve nehirler çoğunlukla kuruduktan milyonlarca yıl sonra yorumlanabilecek jeolojik kayıtlar bırakır. Fakat yeraltı su kaynakları daha geçicidir ve genellikle jeolojik olarak iz bırakmazlar.

Nature Communications’ta yayımlanan makaleye göre, geçmişte var olan ancak günümüze iz bırakmayan bu su kaynaklarını hesaba katmamak, 1-2 milyon yıl önce yaşayan erken insanlar için göllerin ve nehirlerin önemini daha fazla sanmamıza neden oldu.

Çalışmada, kaç tane yeraltı su kaynağı olduğunu görmek için bugün nispeten kuru bir döneme giren Doğu Afrika’nın 55 milyon kilometrekarelik bir bölgesinde bugünün doğal ortamı incelendi. Sonuç olarak 450 yeraltı su kaynağı bulundu.

Bu sayı, bu kadar büyük bir bölge için kesinlikle küçük gözüküyor. Ancak Doğu Afrika’nın tarihindeki kurak dönemlerde jeolojik kayıtta bulunandan çok daha fazla su kaynağı olduğun biliniyor.

Araştırmanın yazarı Cardiff Üniversitesi’nden Mark Cuthbert, “Bu sayı, gerçekten olandan çok daha az. Çünkü haritada sadece insan popülasyonları için önemli olan su kaynakları gösteriliyor.” diyor.

Fas’ta bir vaha. F: Laurens / Fotolia

Sonuç olarak, milyonlarca yıl önce hominin türleri ortaya çıkmaya başladığında, çok daha fazla yeraltı su kaynağının bulunması muhtemel. Bu su sığınakları, Doğu Afrika boyunca göç yollarını şekillendirmiş olabilir.

Cuthber, “Yaklaşık 2 milyon yıl önceki bu süreç, hominin türlerindeki artış ve Homo cinsinin ilk ortaya çıkışı için önemli. Bu da daha insana dönüşmeye başladığımız zamana denk geliyor. Aynı zamanda 20.000 yıllık döngüye sahip Afrika muson ikliminin başladığı zaman. Dolayısıyla, çeşitli nedenlerden ötürü çok ilginç bir dönem söz konusu.” diyor.

Söz konusu su sığınaklarının aynı zamanda hominin genetiğini şekillendirdiği düşünülüyor. Daha kurak dönemlerde, erken insan ataları muhtemelen daha seyrek su kaynaklarına sahipti. Bu izolasyon, yeni türlerin evrimleşmesini destekleyebilirdi, çünkü bu sebepten popülasyonlar birbirinden koptu ve birbirleriyle melezlenemedi.

Afrikadan çıkış

Araştırmalar, insanların Afrika’dan büyük gruplar halinde yaklaşık 70.000 yıl önce ayrıldığını gösteriyor. Göçteki rolünün büyüklüğü tam olarak bilinmese de, o dönemde var olan yeraltı su kaynakları bu büyük göçü de etkilemiş olabilir.

Cuthbert, “Bu su sığınaklarının daha geniş araştırması, Afrika’dan çıkan ve Arap yarımadasını içine alan göç yolları da dahil olmak üzere dünyanın herhangi bir yerinde uygulanabilir. Fakat o zaman dilimi için çok spesifik bir şey söyleyemeyiz.” diyor.

İnsan evrimi, sadece parça parça bulunan fosil kanıtlarına dayanmak zorunda, ancak bu çok titiz ve ilgi isteyen bir iş. Çünkü bu bizim kim olduğumuzun hikayesi. Bu hikaye sürekli değişiyor çünkü sürekli yeni kanıtlar ortaya çıkıyor. Dolayısıyla, neyin gerçek ve mümkün olduğunu belirlemek için fiziksel bir bilim temeli sağlamaya çalıştık.”

Yeni İnsan Türü Homo naledi 250.000 Yaşında Çıktı

Homo Türünün İlk Evrimi Açık ve Kurak Bir Ortamda Başladı

Tarih Öncesi İnsan Türlerinin En Gerçekçi 8 Canlandırması

IB Times. 30 Mayıs 2017.

Makale: Reynolds, S. C., Marston, C. G., Hassani, H., King, G. C., & Bennett, M. R. (2016). Environmental hydro-refugia demonstrated by vegetation vigour in the Okavango Delta, Botswana. Scientific reports, 6.