Antik Mayaların Yüz İfadelerinden Bazıları Evrenseldi

Araştırmacılar, antik mayaların yaptığı tasvirlere bakarak, bazı insan yüz ifadelerinin kültürler arasında evrensel olduğunu gösteren kanıtlar buldu.

Science Advances dergisinde yayımlanan makalede Alan Cowen ve Dacher Keltner; katılımcıların, gösterilen yüzlerin etiketlenmesi ile yaptıkları çevrimiçi çalışmalarını anlatıyor.

Sosyal bilimciler on yıllardır insan yüz ifadelerinin evrenselliği hakkında tartışıyorlar. Bazıları birçok insan yüz ifadesinin tüm insan kültürlerinde ortak olduğunu ve bu nedenle genetik bir bileşene sahip olduğunu öne sürüyor. Diğerleri buna katılmıyor ve yüz ifadelerinin hepsi olmasa da çoğunun kültürlere göre olduğunu öne sürüyor.

(Hayır Anlamındaki Yüz İfadesi Dünyanın Her Yerinde Aynı)

Bu tartışmayı çözmenin ana zorluğu, onu doğru bir şekilde test etmenin bir yolunun bulunmasıydı. Birçok çalışma, aynı ifadeleri tanımlayıp tanımlamadıklarını görmek için farklı kültürlerden insanların resimlerine bakan çeşitli kültürlerden insanları içeriyor. Ancak bu tür çalışmalar, araştırmacıların varlığıyla ya bu tür yüzlerin ilk elden örneklerini sunarak ya da bulmak istedikleri şey için ödüller sunarak isteğe bağlı şekilde cevapları çarpıtmalarıyla lekelendi.

Araştırmacılar, bu yeni çalışmada modern İngilizce konuşan insanların, eski Maya sanatında insanlar tarafından ifade edilen duyguları tanımladıkları bir deneyle bu sorunların üstesinden gelmeye çalıştılar.

Çalışma, günümüz Meksika ve Orta Amerika’da 600 ila 3.500 yıl önce Maya halkı tarafından yapılan heykellerin fotoğraflarının toplanmasını içeriyor.

Araştırmacılar evrensel yüz ifadeleri olduğuna inandıkları tasvirlerden acı, sevinç, üzüntü, öfke ve gerginlik veya kararlılığa odaklandı. Daha sonra Amazon Mechanical Turk için çalışan çevrimiçi işçilerin yardımına başvurdular, bunlardan 325’i resimlere bakmak ve belirlenen yüz ifadelerinden hangisinin tasvir edildiğini seçmek için görevlendirildi.

İşçilerin bağlamdan etkilenmemesi için araştırmacılar bazı fotoğraflardaki bağlamsal etkileri çıkardı ve ortaya çıkan cevapları, bağlamsal etkiler çıkarılmamış fotoğraflara verilen cevaplar ile karşılaştırdı.

Araştırmacılar, MTurk çalışanlarının, hangi yüz ifadelerinin hangi etiketlerle ilişkili olduğu konusunda çoğunlukla hemfikir olduklarını buldular ve bu durumda zaman içinde, bu tür yüz ifadelerinin kültürler arasındaki evrenselliği gösterdiğini savunuyorlar.

Science Advances. 20 Ağustos 2020.

Makale: Cowen, A. S., & Keltner, D. (2020). Universal facial expressions uncovered in art of the ancient Americas: A computational approach. Science Advances, 6(34), eabb1005.