Şempanzeler Önceden Plan Yaparak Aletleri Silah Olarak Kullanabiliyor

Hollanda’daki Royal Burgers Hayvanat Bahçesi’nde bir ekip drone kullanarak şempanzeleri havadan görüntülemek istedi. Fakat drone şempanzelere yaklaştığında, Tushi isminde bir dişi şempanze elinde tuttuğu dalı drone’a doğru savurarak drone’u yere düşürdü. Hayvanat bahçesi görevlilerine göre bu olay, şempanzelerin elindeki herhangi bir şeyi alet olarak, ve bazen de silah olarak kullanabildiğini gösteriyor. Primatologlar da hareketin kasıtlı bir saldırı olduğunu belirtiyor.

Tushi bir dalı sopa gibi kullanarak dron’a saldırıyor. Arkada Raimee de elinde bir sopayla oturuyot. (Görsel: Jan A. R. A. M. van Hooff / Bas Lukkenaar)

Primates (Primatlar) isimli dergide yayınlanan araştırmada yazarlar Jan van Hooff ve Bas Lukkenaar olayı şöyle anlatıyor: “Kayıda başlamadan önce bir deneme uçuşu yapıldı. Drone havalanıp bu bölgede manevralar yapınca, görünüşü ve çıkardığı uğultu ilk olarak bir heyecana yol açtı. Bu aşamada bütün şempanzeler hala yerdeydi.

“İkinci uçuşta kamera kayıttaydı. Bu uçuş parmaklıkların dışından başladı ve bölgenin genel bir çekimini yapacaktı. Kameralı dron yavaşça şempanzelerin üzerindeki hava sahasına, yaklaşık 1-15 metre yükseklikte uçarak girdi. Bu sırada şempanzeler tekrar sessizdi.”

Kamera daha sonra, önceden drone’un bulunduğu iskelenin yanına yerleşmiş, yaklaşık 5 metre yükseklikteki iki şempanzeye yaklaştı. Bu şempanzeler 1992de doğan Tushi ve 1999da doğan Raimee’ydi.

“Tushi bir ağacın dalının sonunda doğru ilerleyerek havadaki dron’a doğru hareket etti. Görünüşe göre dron’u yöneten kişi, iskeleye tırmanan şempanzelerin ikisinin de uzun birer dal taşıyor olmasının önemini kavrayamadı. Bu şempanzelerde sıkça görülen bir davranış değildir” diyor araştırmacılar.

“Drone yaklaştığında, Tushi sol elinde taşıdığı dalı iki kere drone’a doğru savurdu. İkinci hamle başarıya ulaştı ve drone’u yere düşürdü. Drone kırılmış olmasına rağmen, kamera çekmeye devam etti.” Videoyu hemen aşağıda izleyebilirsiniz.

Tushi’nin drone’a vurmak için kullandığı dal 1.8 metre uzunluğunda bir söğüt dalıydı. Şempanzelerin bulunduğu bölümde, yerlerde sıklıkla söğüt dalları bulunabiliyor. Bu dallar, şempanzelere eğlenceli bir yiyecek olarak verilen söğüt dallarından geriye kalan artıklar oluyor.

Araştırmacılardan van Hooff “Dalın bu bağlamda bir silah olarak kullanılması emsalsiz ve özgün bir eylemdi. Şempanzelerin dalı yerden almaya, ve sonra dalı drone’a saldırabilecekleri bir yere götürmeye karar verdiğini göz önünde bulundurursak, bu kasti, istemli bir davranışa benziyor” diye açıklıyor.

Araştırmacı Lukkenaar da “Bu da, şempanzelerin alet kullanmaya yönelik ileriye doğru planlar yaptığına dair yeni bir örnek oldu” diye ekliyor.

“Kamera kayıtları ayrıca şempanzelerin mekanizmayı ihtiyatlı bir şekilde incelediğini ve ilgilerini kaybedene kadar bir kaç kere yere attığını gösteriyor.”

Kamera kayıttayken dronu inceleyen şempanze

The Washington Post ‘un haberine göre “Primatologlara göre şempanzelerin yüzlerinde bir çaba okunuyor ama korku yok – yani istemli ve kasıtlı olarak hareket ediyorlardı. Dehşet içinde bilinmeyen objeye doğru kollarını savurup durmuyorlardı.”

Royal Burgers Zoo’daki şempanzelere açıkça farklı aletler kullanmak hiçbir zaman gösterilmedi. Ama ekibe göre, insanların birçok farklı alet-edevatı kullandığını izlemek için bolca fırsatları oldu.

Daha önceki çalışmalar şempanzelerin kendiliğinden ve yaratıcı bir şekilde, 13 farklı aleti farklı şekillerde kullanabildiğini gösterdi. Özellikle farklı boyutlardaki sopaları kullanmada çok iyiydiler. Aletin boyutu, şekli ve ağırlığını, belli bir amacı düşünerek seçmiş gibi görünüyorlar.

Sci-News.com // Jan A. R. A. M. van Hooff & Bas Lukkenaar. Captive chimpanzee takes down a drone: tool use toward a flying object. Primates, published online September 3, 2015; doi: 10.1007/s10329-015-0482-2