Köpekler Kurtlardan Daha mı Akıllı?

Köpekler binlerce yıl önce kurtlardan evrimleşerek farklı bir tür oldu. Peki günümüzde biri diğerinden daha mı akıllı?

Önde gelen teorilere göre köpekler, en az 15.000 yıl önce gri kurtlardan evrimleşti. Peki bu, günümüzün köpeklerinin kurt atalarından daha akıllı olduğu anlamına mı geliyor?

Uzmanlara göre cevap hayır. Ancak bu, kurtların köpeklerden daha akıllı olduğu anlamına da gelmiyor.

Almanya’daki Max Planck İnsani Gelişme Enstitüsü’nden Juliane Bräuer, “Asla köpeklerin veya kurtların daha akıllı olduğunu söyleyemezsiniz çünkü her ikisinin de çevrelerine uyum sağladığını söyleyebiliriz.” diyor.

(İlgili: Köpek Çeneleri Evcil Bir Diyete Uyum Sağladı mı?)

Hayvan bilişi, genellikle iki kategoriye ayrılan bir dizi beceriyle ölçülüyor: sosyal biliş veya bir bireyin diğer hayvanlarla ilgili becerileri ve sosyal olmayan biliş veya hayvanların etraflarındaki fiziksel dünyayı nasıl işlediği ve yönlendirdiği. Bräuer’e göre kurtlar ve köpekler, kendi yaşam tarzlarına uygun farklı bilişsel becerilere sahip.

“Bu bilişsel becerileri ayrı ayrı düşünmelisiniz. Bunu her zaman okuldaki derslere benzetirim.”

Köpeklerde ve kurtlarda bilişi ölçmek için kullanılan en yaygın deneylerden biri işaret etme testi. 2021’de yapılan bir araştırmada bilim insanları, bir masanın üzerine iki bardağı baş aşağı koydular ve birinin altına yiyecek gizlendi.

Daha sonra 44 yavruya, bardağa işaret etme, ona bakma veya yanına bir blok koyma gibi ipuçları vererek yiyeceği bulmaları görevi verildi. Ekip, bu deneyi 28 kurt yavrusuyla tekrarladıktan sonra köpeklerin yiyecek bulma ihtimalinin kuzenlerine göre iki kat daha fazla olduğunu buldu.

Duke Üniversitesi’nde doktora sonrası evrimsel antropolog ve çalışmanın ortak yazarı Hannah Salomons, “Bu durum, köpeklerin bilişinde onları bu tür işaret etme görevlerini anlamaya ve insanların jestlerinin ardındaki niyeti anlamaya teşvik eden daha doğuştan gelen bir şeyin var gibi göründüğünü gösteriyor.” diyor.

2017 yılında yapılan bir çalışmada, Bräuer’in de aralarında bulunduğu farklı bir araştırmacı grubu, içinde yiyecek bulunan bir bardağı salladıkları bir deney düzenlediler. Hem köpekler hem de kurtlar bardağı yiyecekle özdeşleştirdiler. Ancak araştırmacılar boş bir bardağı salladıklarında kurtlar oldukları yerde kaldı, köpekler ise hâlâ bardağın peşindeydi. Bräuer, bunun, kurtların neden-sonuç ilişkisini köpeklerden daha iyi anladığını gösterdiğini söylüyor.

“Kurtlar çevrelerine ve avlanmaları gereken ormanlara uyum sağladılar. Yiyecekleri besinlerden kendileri sorumlu. Yiyeceklerini öylece insanlardan alamıyorlar. Ve bu çalışmada gösterdikleri nedensellik hakkında bir şeyler anlamaları onlar için çok uyarlanabilir bir şey.”

Hayvan araştırmacısı ve Viyana’daki Kurt Bilim Merkezi’nin kurucusu Friederike Range’e göre bunlar, kurtlar ve köpeklerde bilişsel becerileri ölçen birçok testten sadece birkaçı. Bu merkezde araştırmacılar sıklıkla köpek ve kurtların sosyal ve fiziksel becerilerini test ediyor.

Range, genel olarak kurtların birbirleriyle çalışma konusunda daha becerikli olduğunu, köpeklerin ise genellikle insanlarla görevleri yerine getirmede daha iyi olduğunu, çünkü köpekler için evcilleştirmenin çok farklı bir tablo meydana getirdiğini söylüyor. “Köpekler artık birbirleriyle işbirliğine o kadar bağımlı değiller.”

Uzmanlar, her halükarda, bu testlerin köpeklerin kurtlardan daha akıllı olup olmadığını anlamak için değil, daha ziyade nasıl yaşadıklarını daha iyi anlamak için kullanıldığını söylüyor.

Salomons, “Sanırım zekayı sıralamaya çalışmak pek anlamlı değil çünkü insanlarda bile bunu tanımlamak zor. ‘Ah, kim daha akıllıydı, Van Gogh mu yoksa Einstein mı’ demek bizim için zor olurdu değil mi? Bu insanların sahip olduğu tamamen farklı beceriler var. Ve hayvanlar için de aynı şey geçerli.” diyor.

Live Science. 29 Ekim 2023.