Lidya Hazinesi: Kanatlı Denizatı Broşu

Toplam 363 eserden oluşan “Lidya Hazinesi”, Lidya Krallığı’nın soylularına ait eserlerden oluşan ve MÖ 6. yüzyıla tarihlenen bir koleksiyon.

Farklı kategorilerde toplam 363 eserden oluşan “Lidya Hazinesi”, Lidya Krallığı’nın soylularına ait eserlerden oluşan ve MÖ 6. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen bir koleksiyon. Bu koleksiyonun eşsiz parçalarından biri olan Kanatlı Denizatı Broşu, 1968 yılında Uşak’taki Aktepe Tümülüsü’nde yapılan kaçak kazılar sırasında bulundu ve yurtdışına kaçırıldı. Çeşitli mücadelelerin ardından Türkiye’ye dönen 2.500 yıllık bu muazzam eser, günümüzde Uşak Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Lidya hazinesindeki birçok eser, 1966’dan 1970’lere kadar New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi tarafından satın alındı. 1980’lerde müzede sergilenmeye başlamasıyla birlikte ise orijinal yeri tespit edilebildi. Bu, Türkiye için 6 yıllık zorlu bir hukuk mücadelesinin başlangıcı oldu. Nihayetinde, 1993 yılında, bu eşsiz buluntu grubu Türkiye’ye iade edildi.

Fakat serüven burada bitmedi. 2006 yılında, Kanatlı Denizatı Broşu, müze müdürü tarafından sahtesiyle değiştirilerek müzeden yeniden çalındı. Neyse ki bu durum uzun sürmedi, 2012 yılında Alman polisi tarafından Hagen kentinde bulundu ve 2013 yılında Türkiye’ye iadesi yapıldı. Bir süre Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alındı, ve sonunda, Uşak’ta yeniden düzenlenen Arkeoloji Müzesi’ne geri döndü.

Lidya Krallığı, 150 yıl süreyle Batı Anadolu’da hüküm sürdü ve bu hakimiyet, son kralı Kroisos döneminde zirveye ulaştı. Zenginliğiyle bilinen kral Kroisos, MÖ 546’da en güçlü dönemindeyken, Büyük Kiros liderliğindeki Pers ordusuna yenildi. Bu yenilgiden sonra, Büyük İskender MÖ 334’te bölgeyi ele geçirene dek geçen yaklaşık iki yüz yıl boyunca, Lidya, Akhamenid hanedanının hükmettiği bir Pers eyaleti olarak varlığını sürdürdü. 5 ayrı tümülüste bulunan eserlerden oluşan Lidya Hazinesi, Lidya Krallığı’na dair oldukça değerli bilgiler sağlaması açısından çok kıymetli.

Lidya Hazinesi’nin eşsiz parçalarından biri olan Kanatlı Denizatı Broşu ise sadece sanatsal değeriyle değil, aynı zamanda yaşadığı serüvenle de benzersiz bir eser. Bir zamanlar kökeninden ve bağlamından koparılarak kazanç uğruna satılan, ardından müze müdürü tarafından çalınarak yeniden yurtdışına kaçırılmış olan bu eser, artık ait olduğu yerde. Bu durum, kültürel mirasın korunmasının ne kadar önemli olduğunu ve uluslararası işbirliğinin tarihi eserlerin korunmasında ne kadar etkili olabileceğini gösteriyor.