Geçmişteki İnsanların 30 Gerçekçi Yüz Rekonstrüksiyonu

Yeni bilimsel teknikler, geçmişteki insanları olağanüstü ayrıntılarıyla yeniden şekillendirmemize yardımcı oluyor.

Geçmişteki insanlar, arkalarında – devasa anıtlardan kişisel eşya parçalarına ve hatta kemiklerine kadar – hayatları hakkında bir hazine dolusu ipucu bıraktılar. Ancak bu ipuçlarını bırakan insanların nasıl göründüğü bizler için genellikle bir muamma. Günümüzde ise teknoloji ve modern bilimsel teknikler sayesinde araştırmacılar, bu insanların gerçekte nasıl göründüklerini doğru bir şekilde yeniden yapılandırarak, uzun zaman önce ölmüş insanları günümüze döndürmeye yardımcı olabilir.

Yapılmış en iyi rekonstrüksiyonların bazılarına birlikte göz atalım.

1- Çekya’dan Taş Devri Kadını

Başlangıçta yanlış bir şekilde erkek olarak tanımlanan ve Çekya’daki Mladeč’te bir mağarada gömülü olarak bulunan bir kafatasının, yaklaşık 31.000 yıl önce, Taş Devri’nde yaşamış olan 17 yaşındaki bir kadına ait olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, kadının üst Paleolitik dönemin Aurignacian kültürüne ait olduğuna ve Avrupa’da bulunan en eski Homo sapienslerden biri olduğuna inanıyor.

2- Neandertal ve Denisovalı Melezi “Denny”

Denisova Mağarası’nda bulunan bir kemiğe yapılan analizler, bir Neandertal anneye ve bir Denisovalı babaya sahip melez bir kızın 90.000 yıllık kalıntılarını ortaya çıkardı. Kıza Denny adı takıldı.

Örneğin tam olarak yarısı, Neandertal DNA’sından oluşuyordu. Diğer yarısı ise Denisovalı DNA’sından oluşuyordu.  İlk nesil bir melezlenme öyküsünü keşfetmek olağanüstü bir şeydi. Ancak daha da ilginç sonuçlar açığa çıktı. Denny’nin Denisovalı babasının genleri hakkında daha ayrıntılı çalışmalar, Neandertal DNA’sının parçalarını içerdiğini gösterdi. Yani iki tür arasındaki melezlenme daha erken bir zamanda da gerçekleşmişti.

3- İsveç’ten Taş Devri Kadını

20’li yaşlarının sonundaki bu Neolitik kadının iskelet kalıntıları, 1923’te İsveç’in Lagmansören adlı küçük bir yerleşim yerindeki bir yol yapımı sırasında bulundu. Heykeltıraş ve arkeolog Oscar Nilsson, kafatası taramasına ve eski İskandinavya’ya olan göç dalgası konusunda bildiklerimize dayalı bu rekonstrüksiyonu oluşturmak için 350 saatten fazla zaman harcadı.

4- Tunç Çağı Bohemyasından Bir Kadın 

MÖ 1880 ila MÖ 1750 yılları arasında yaşadığına inanılan bu Tunç Çağı kadınının kemikleri, Çekya’nın Bohemya bölgesindeki Mikulovice Köyü yakınlarındaki bir mezarlıkta bulundu. Bu varlıklı kadın, metal eserleriyle tanınan Únětice kültürünün bir parçasıydı, beş bronz bilezik, iki altın küpe ve 400’den fazla kehribar boncuktan oluşan üç telli bir kolye ile gömülü halde bulunması şaşırtıcı değildi.

5- Neolitik Dönemde Yaşamış Penang Kadını

Araştırmacılar, neredeyse bütün kafatasının BT (bilgisayarlı tomografi) taramalarının yanı sıra, günümüz Malezyalılarının 3B görüntülerini kullanarak, Neolitik dönemde yaşamış olan 40 yaşlarındaki bu kadının yüzünü yeniden oluşturdu. Malezya’nın kuzeybatısındaki Penang’da bulunan Neolitik sit alanı Guar Kepah’ta sürdürülen bir kazı sırasında keşfedilen “Penang kadını”nın kalıntılarının etrafına dağılmış halde bulunan deniz kabuklarının radyokarbon tarihlemesi, kadının yaklaşık 5.700 yıl önce yaşadığını gösteriyor.

6- İskoçya’dan Ortaçağ Kadını

Günümüzün adli tıp bilimi ve teknolojisi sayesinde, araştırmacılar, İskoçya’daki bir ortaçağ mahzeninde bulunan üç iskeletten biri olan bu ortaçağ kadınının rekonstrüksiyonunu yaparak, ortaçağ İskoçya’sındaki yaşama bir göz atabildiler. Bu gerçekçi yüz rekonstrüksiyonunu yapan adli antropolog Chris Rynn, bunun şimdiye kadar üzerinde çalıştıkları “en simetrik kafatası” olduğunu söylüyor.

7- İskoçya’dan Ortaçağ Rahibi ve Piskoposu

Bu iki adamın kalıntıları, İskoçya’da bir önceki kadın ile aynı mahzende bulundular. Rynn, her iki kafatasının da 3B taramasıyla başlayarak, bu rahip ve piskoposun – rahibin yarık dudağına ve damağına kadar – inanılmaz gerçekçi yüz rekonstrüksiyonlarını yaptı.

8- Genç Neandertal Erkek

Krijn 70.000 ila 50.000 yıl önce hayattayken, Birleşik Krallık ile kıta Avrupası arasında geniş bir toprak parçası olan ve şu anda Kuzey Denizi’nin altında kalan Doggerland’da yaşıyordu. 2001 yılında bir kişi, Hollanda kıyılarında Kuzey Denizi’nin dibinden toplanan tortuları incelerken Krijn’in kafatasının bir parçasını buldu. Ardından, paleo-antropoloji sanatçıları, tümörün olduğu sağ kaşın üzerindeki çıkıntı da dahil olmak üzere, gerçeğe yakın bir Krijn büstü oluşturmak için bu kafatası parçasını kullandılar.

9- Üç Antik Mısırlı

2.000 yılı aşkın bir süre önce Antik Mısır şehri Abusir el-Maleq’te yaşamış bu üç adamın yüzü, dijital rekonstrüksiyon ile hayata döndürüldü. Önce, mumyalarından DNA verileri elde edildi. Ardından, yüz özelliklerinin şeklini ve bir kişinin fiziksel görünümünün diğer yönlerini tahmin etmek için genetik analizi kullanan adli DNA fenotipleme denilen bir süreçten geçirilerek, mumyaların yüzlerinin 3 boyutlu modelleri oluşturuldu.

10- Tutankamon’un Babası

Muhtemelen, MÖ 1353’ten MÖ 1335’e kadar hüküm süren firavun Akhenaton’u gösteren bu rekonstrüksiyon, 1907’de Mısır’ın Krallar Vadisi’nde, Tutankamon’un mezarına sadece birkaç metre mesafedeki KV 55 mezarında bulunan mumyalanmış kalıntılara dayanıyor. Bireyin yüz özelliklerine odaklanmak için saç veya takı gibi süslemeler kasıtlı olarak çıkarılmış.

11- Kafası Kazığa Geçirilmiş Taş Devri Adamı

8000 yıl önce 50’li yaşlarındayken ölen bu adamın kafatası, İsveç’in merkezinin doğusunda, eskiden küçük bir göl, şimdiyse bir kent olan Motala’da, bir kazığa saplanmış halde bulundu. Çenesi olmadan bulunmasına rağmen, heykeltıraş ve arkeolog Oscar Nilsson tarafından, kafatasından elde edilen genetik ve anatomik bilgiler de kullanılarak bir büste dönüştürüldü: mavi gözlü, kahverengi saçlı, beyaz tenli, 50’li yaşlarında bir birey.

12- 18. Yüzyılda Ölmüş Bir “Vampir”

18. yüzyılın sonlarında, Connecticut’ta bir adam, uyluk kemikleri çapraz bir şekilde yerleştirilerek gömülmüştü. Bu, bölge sakinlerinin onun bir vampir olduğunu düşündüklerini gösteren bir uygulamaydı. Gerçekleştirilen DNA analizleri ise, ölüm anında bu erkek bireyin yaklaşık 55 yaşında ve tüberküloz hastası olduğunu ortaya koydu.

13- Yunanistan’da 9.000 Yıl Önce Yaşamış Genç Kız “Avgi”

Genç kadının kalıntıları, 1993 yılında Yunanistan’ın Teselya bölgesindeki Theopetra Mağarası’nda bulundu. Araştırmacılar, kalıntıların yaklaşık 9.000 yıl öncesine tarihlendiğini belirtiyor. Bu dönem, orada bulunan insanların, avcı toplayıcılıktan çiftçiliğe geçiş yaptığı zamana, yani tarımın şafağına denk geliyor. İsveçli heykeltıraş Oscar Nilsson, Avgi’nin yüzünün her bir kasını titizlikle yeniden yaratmak için yaklaşık 220 saat harcadı.

14- Genç Mısırlı Çocuk

Mumyalarının önüne yapıştırılmış insan resimlerinin – yani “mumya portrelerinin” – gerçekte ne kadar doğru olduğunu öğrenmek isteyen araştırmacılar, Mısır Kahire’nin güneybatısındaki Hawara piramidine yakın bir mezarlıkta bulunan bir erkek çocuğunun mumyasına bilgisayarlı tomografi ile tarama yaptı. Elde edilen bilgiyi kullanarak ve önceki röntgenleri analiz ederek, oluşturdukları 3B dijital görüntünün neredeyse tam olarak tabloya benzediğini keşfettiler – tek bir fark dışında. Bu fark, MÖ 50 ila MS 100 arasında yaşayan çocuğun, portresinde biraz daha yaşlı görünmesiydi. Mumya portreleri, MS 1. yüzyıldan 3. yüzyıla kadar Greko-Roma döneminde bazı Mısırlılar arasında popüler bir gelenekti.

15- “Şaman” Kadın

MÖ 5.500 ila MÖ 4.600’lere tarihlenen diğer mezarların arasında bulunan bu avcı-toplayıcı kadın, İsveç’in güney kıyısındaki bir arkeolojik alan olan Skateholm’daki bir mezara dik olarak gömülmüştü. Geyik boynuzlarından oluşan bir “taht” üzerinde oturan ve zengin bir şekilde süslenen 30-40 yaşlarındaki kadının önemli bir kişi olduğu düşünülüyor.

16- Cebelitarıklı Neandertal Kadın

Bu hiper-gerçekçi tasvir, bize 40.000 yıllık geçmişe bir bakış sunuyor. Burada, Cebelitarık’ta yaşayan ilk insanlardan biri olan genç bir Neandertal kadınının yüzünü görüyoruz. 20 yaşındaki kadının göğsünde minik bir bebekle gömülü olması, Neolitik Çağ’da muhtemelen doğum yaparken öldüğüne dair üzücü bir ipucu.

17- Whitehawk Kadını

Adını bulunduğu İngiltere’deki Whitehawk’tan alan Whitehawk kadını yaklaşık 5.500 yıl önce yaşamış ve doğum yaptığı sırada ölmüş gibi görünüyor. 1.45 m boyunda olan kadın, Neolitik bir birey için bile kısaydı. Kötülüğü savuşturduğuna inanılan uğur tılsımlarıyla gömülmüştü.

18- Buz Adam Ötzi

Buz Adam Ötzi, Avusturya-İtalya sınırındaki Ötztal Alpleri’nde yürüyüşçüler tarafından keşfedildi. MÖ 3350 ile 3100 yılları arasında yaşadı ve yaklaşık 46 yaşındayken öldü – bu, Bakır Çağı’ndaki biri için uzun bir yaşam. Yapılan yüz rekonstrüksiyonu, uzun bir burnu, derin gözleri ve yıpranmış cildi ve saçları olan bir adamı gösteriyor.

19- Kral VII. Henry

Fotogrametri sayesinde, grafik sanatçısı Matt Loughrey, 21 Nisan 1509’da ölen İngiltere Kralı VII. Henry’nin şaşırtıcı derecede fotogerçekçi bir rekonstrüksiyonunu üretmeyi başardı. Loughrey, kralın ölüm maskesini (kralın benzerliğini koruyan 1509’dan kalma bir balmumu maskesi) kullanarak yüzünü yeniden hayata döndürdü.

20- Druid Hilda

Demir Çağı’nda yaşayan ve İskoçya’nın bilinen en eski Druidlerinden biri olan “Hilda”nın, MÖ 55 ila MS 400 yılları arasında öldüğü düşünülüyor. Dişsiz kafatası ve kalıntıları, İskoçya’nın kuzey kıyılarında, Lewis Adası’ndaki Stornoway’de bulundu. Bu rekonstrüksiyon, boğumlu kırışıklıkları ve görünüşte yoğun bir kararlılığı sergileyen yüzünün balmumundan şekillendirilmesiyle yapıldı.

21- Tuvaletteki Cesetler

Günümüzde “tuvaletteki cesetler” olarak anılan diğer sekiz yetişkin ve beş bebekle birlikte gömülen bu talihsiz Ortaçağ gezgini, İskoçya’nın Cramond kentinde bir Roma hamamının tuvaletindeki (latrina) toplu bir mezarda bulundu. Araştırmacılar, kemik ve dişler üzerinde izotop analizi kullanarak bu bireylerin birçoğunun İskoçya’nın ücra köşelerinden seyahat ettiğini keşfetti. Araştırmalar ayrıca cesetlerden birkaçının, şiddetli ölümlerle maruz kaldığını gösterdi.

22- Blair Atholl Adamı

Kalıntıları İskoç Dağlık Bölgesi’ndeki Blair Atholl yakınlarında bulunduğu için Blair Atholl Adamı olarak adlandırılan bu Ortaçağ adamı, yaklaşık 1.600 yıl önce, MS 400 ila 600 yılları arasında yaşamıştı. Ancak, son araştırmalar, onun aslında bölgenin yerlisi olmadığını ortaya çıkardı. Yapılan kimyasal analizlere göre, Blair Atoll Adamı yüksek kükürt izotop oranlarına sahipti, bu da sonraki yaşamının çoğunu başka bir yerde, bir kıyı bölgesinin yakınında geçirdiğini ve bu nedenle bölgeye nispeten yeni gelmiş olabileceğini gösteriyor.

23- Kral III. Richard

William Shakespeare’in Kral III. Richard’ı alaycı kötü bir adam olarak betimlemesinden farklı olarak, hükümdarın bu canlandırması çok daha nazik bir yüz gösteriyor, ancak elbette birinin karakterini sadece görünüşünden anlamak mümkün değil. Kral III. Richard’ın kemikleri, İngiltere’nin Leicester kentindeki bir otoparkın altından çıkarılmıştı. Arkeolojik kanıtlar, 1485’teki ölümünden sonra, aceleyle gömülmeden önce vücudunun dövüldüğünü gösteriyor.

24- Soylu Wari Kadını

Yaklaşık 1.200 yıl önce yaşamış bir Wari soylusunun kafatası, Peru, Lima’nın kuzeyinde bulunan El Castillo de Huarmey olarak bilinen bir piramit mozolesindeki çok sayıda lüks eser arasında keşfedildi. Huarmey Kraliçesi adı verilen kadın özel bir odaya gömülürken, mezarın geri kalanı 58 diğer soylu kadının kalıntılarını barındırıyordu. Hepsi de bölgede MS 700’den 1000’e kadar gelişen Wari kültürünün bir parçasıydı. Kil modellemeden yapılan rekonstrüksiyon, kraliçenin kafatasına dayanıyor.

25- Denisovalı Kadın

Gizemli insan türü Denisovalılar, Neandertallerle birlikte, modern insanın en yakın soyu tükenmiş akrabalarından biri olarak kabul ediliyor. Araştırmacılar, Sibirya’daki bir mağarada bulunan kopmuş serçe parmağındaki DNA sayesinde, 40.000 yıl öncesine ait bir Denisovalı kızın ilk akla yatkın portresini yeniden oluşturmayı başardılar. Araştırmacılar, gen ifadesindeki kimyasal değişikliklerin fiziksel özellikleri nasıl etkileyebileceğini gösteren bir harita yaparak, Denisovalıların Neandertaller veya modern insanlardan daha geniş kafatasına ve daha uzun diş kemerlerine sahip olduğu sonucuna vardılar.

26- Cro-Magnon Adamı

Yaklaşık 40.000 ila 10.000 yıl önce, üst Paleolitik dönemde, Avrupa’da Cro-Magnonlar olarak bilinen Homo sapiensler yaşıyordu. Bu rekonstrüksiyon, Fransa’da bulunan bir Cro-Magnon adamının kalıntılarına dayanıyor, ancak arkeolojik bulgular, bu insanların muhtemelen güney İngiltere’de de yaşadıklarını gösteriyor.

27- Slonk Hill Adamı

Midye kabuklarından yapılmış kalınca bir yatağın üzerinde çömelmiş bir halde gömülmüş bulunan bu Demir Çağı adamı, Birleşik Krallık’ta Brighton yakınlarında bulundu. Slonk Hill Adamı olarak adlandırılan adam, yaklaşık 2.400 ila 2.200 yıl önce yaşamıştı.

28- Patcham Kadını

Yapılan kemik analizi, güney İngiltere’de bulunan ve yaklaşık MS 250’lerde yaşamış olan Patcham Kadını’nın 25 ila 35 yaşları arasında olduğunu ve büyük olasılıkla öldürüldüğünü gösteriyor.

29- Stafford Road Adamı

Dayanıklı ve kaslı Stafford Road Adamı, MS 500 civarında Sakson döneminde yaşamış ve muhtemelen diş komplikasyonlarından öldü. İngiltere’nin Brighton kentinde bulunan mezarı, sağ elindeki bıçak da dahil olmak üzere, onun muhtemelen bir savaşçı olduğunu gösteren birkaç silah içeriyordu.

30- Antik Mısırlı Kadın Mumyası

Kadının kalıntıları, 1826’da Varşova Üniversitesi’ne bağışlanan erkek bir rahibe ait mühürlü bir lahit içinde bulunmuştu. Yaklaşık iki yüzyıl sonra vücudun BT taramasını gerçekleştirildiğinde, araştırmacılar, yaklaşık 28 haftalık hamile görünen ve öldüğünde 20’li yaşlarında olan, belki de dünyanın bilinen ilk hamile mumyasına baktıklarını fark ettiler. Ayrıca kanser olmuş olabileceği sonucuna vardılar. Adli tıp uzmanları, BT taramaları ve X-ışınları kullanarak mumyanın yüz rekonstrüksiyonları üzerinde çalıştılar ve bunun sonucunda kadının neye benzediğine ilişkin iki farklı yorum elde edildi. Her iki rekonstrüksiyonda da, kahverengi gözlü koyu tenli genç kadın, dümdüz ileriye bakarken görülüyor.

---

Live Science. 23 Kasım 2022.