Ağaçlardan Önce Yeryüzünde Devasa Mantarlar Vardı

8 metrelik uzunlukları ve 1 metrelik genişlikleri ile bu devasa mantarlar, antik dünyanın doğal alanlarında yükseliyordu.

420 milyon yıl ila 350 milyon yıl önce, henüz kara bitkilerinin evrimsel bloktaki küçük birer çocuk olduğu ve en yüksek ağaçların yalnızca birkaç metre uzunluğunda olduğu dönemlerde yeryüzünden devasa yaşam kuleleri yükseliyordu. National Geographic‘in 2007 yılında aktardığına göre bu antik organizmanın gövdesi 8 metre yüksekliğe ve 1 metre kalınlığa ulaşabiliyordu. Suudi Arabistan’da gün ışığına çıkarılan bir fosilin de yardımıyla bilim insanları sonunda bu devasa yaratığın ne olduğunu çözdüler: bir mantar.

2007 yılında New Scientist adlı dergide yayımlanan bir yazıda “Bu yükselen mantar kuleleri, bu tür devlerin az bulunduğu bir manzarada göze çarpıyor olmalıydı.” yazıyordu. Aynı yazıda C. Kevin Boyce ise şunları söylüyordu: “6 metrelik bir mantar, modern dünyada çok tuhaf görünürdü ama en azından onlardan çok daha büyük ağaçlara alışkınız. O dönemdeki bitkiler yalnızca birkaç metrelik uzunluğa sahipti, omurgasız hayvanlar küçüktü ve karasal hayvan yoktu. Bu fosil, böylesine boş bir ortamda çok daha çarpıcı durmuş olmalı.”

(İlgili: Tartışmaların Aksine En Yaşlı Ağaçlar Bile Ölümsüz Değil)

Prototaxites adlı bu organizmaların fosilleri, 1859 yılında bir Kanadalı tarafından keşfedildiğinden beri geçtiğimiz bir buçuk yüzyılın paleontolojik bulgularını süsledi. Fakat fosil kayıtlarına rağmen kimse bu devasa kulelerin tam olarak ne olduğunu anlayamadı. Chicago Üniversitesinin dergisinde yayımlanan bir yazıya göre fosillerin keşfinden sonraki 130 yıl boyunca tartışmalar sürdü. Bazı bilim insanları Prototaxites adlı bu organizmaların liken, bazıları mantar, bazıları ise bir tür ağaç olduğu fikrine sarıldı.

Jeofizik bilimleri alanı ile Evrimsel Biyoloji Kurulu’nda doçent olan Boyce, bu konuda, “Problem şu ki bu organizmanın anatomisine yakından baktığınızda size birbirinden farklı birçok şeyi anımsatıyor ama aslında bunların hiçbirine ait değil.” diyor. “Ve bu o kadar büyük bir organizma ki ne zaman biri bunun ne olduğunu söylese diğer herkes buna şiddetle karşı çıkıyor: 6 metrelik bir liken olması mümkün mü?”

Tüm bu ikilemler 2007 yılında bir çalışmanın bu kulelerin aslında birer mantar ya da diğer bir deyişle devasa birer erken dönem mantar olduğunu ileri sürmesiyle birlikte değişti.

Fakat Prototaxites adlı organizmanın ilkel bir mantar olduğu fikri herkes tarafından benimsenmedi. Bu kulelerin varlığını sorgulayan kimse yok; insanlar yalnızca bu kadar büyük bir yapının bir mantar olduğunu hayal etmekte zorlanıyorlar. Mantar fikrini çürütmeye çalışan bilim insanları, Prototaxites adlı bu kulelerin ciğer otlarına ait bir şekilde kıvrılmış devasa materyaller olduğunu düşünüyorlardı.

Fakat mantar fikrini ileri süren bilim insanları, daha sonra yaptıkları bir çalışmada iddialarını daha da geliştirdiler. Anlaşıldığı üzere bilim fazlasıyla karmaşık ve bir yüzyıl boyunca süren kazılara rağmen antik dünyaya hükmeden bu devasa kulelerin ne olduğunu hala tam olarak bilmiyoruz.

Antik zamanın kule benzeri mantarları -ya da tam olarak ne olduğunu bilmediğimiz bu organizmalar- uzun bir süre önce yeryüzünden silinmiş olsa da mantar türü için üzülmenize gerek yok. ABC News‘e göre yeryüzündeki en büyük organizma hala bir mantar: Doğu Oregon’daki 2.200 dönümlük ormana yayılan ve tek bir organizma olan mantardan oluşan devasa bir taban.

Smithsonian Magazine. 17 Temmuz 2013.