1000 Yıl Önce Kabızlıktan Ölen Kişi, Çekirge ile Beslenmiş

1400 ila 1000 yıl kadar önce Teksas Aşağı Pecos Canyonlands’te yaşayan bir adam, korkunç bir kabızlık vakası sebebiyle hayatını kaybetti.

Araştırmacılar, ölümünden hemen önce acılar içinde geçirdiği birkaç ay boyunca büyük çoğunlukla çekirge yiyerek beslendiğini buldu. 

Görünen o ki trypanosoma cruzi olarak bilinen parazitin sebep olduğu Chagas hastalığı, adamın gastrointestinal sistemini tıkamıştı. Tıkama, kalın bağırsağının normal büyüklüğünün altı katı kadar büyümesine -“megakolon” anlamına gelen durum-  sebep oldu. Kişinin yiyecekleri uygun bir şekilde sindiremediği ve yavaş yavaş yetersiz beslenmiş olduğu ortaya çıktı. Durumu, ayakta durmasına ve kendi başına yemek yemesine engel olmuştu. Araştırmacılar adamın, hayatının son iki ile üç ayında ailesi ya da bağlı olduğu topluluğun üyeleri tarafından bacakları koparılmış çekirgelerle beslendiğini düşünüyor.

(Bilinen En Eski Jinekolojik Tedavi Antik Mısır’da Yapıldı)

Araştırmacılar, adamın hayatının son iki ile üç ayında ailesi ya da bağlı olduğu topluluğun üyeleri tarafından bacakları koparılmış çekirgelerle beslendiğini düşünüyor.

Lincoln Nebraska Üniversitesi’ndeki Ulusal Kaynaklar Okulu’nda profesör olan Karl Reinhard, üniversitedeki bir açıklamasında “Muhtemelen ona çekirgelerin sıvı bakımından zengin olan gövde kısmını veriyorlardı.” diyor.  “Bu kısım protein bakımından zengin olmasının yanı sıra nem açısından da oldukça zengindir. Bu yüzden megakolon deneyiminin ilk evresinde çekirge yemek onun işini kolaylaştırmış olmalı.”

Guy Skiles adında bir adam, kurak koşullar sayesinde doğal olarak korunmuş ve mumyalanmış olan kalıntıları, 1937’de Güney Teksas’taki Rio Grande ve Pecos Nehirlerinin kesişme noktasının yakınlarında buldu. Kalıntılar 1968’de Teksas Kültürleri Enstitüsü’ne verilene kadar özel küçük bir müzede tutuluyordu. 1970 ler ile 1980 lerde mumya üzerinde bilimsel çalışmalar yapıldı, 1986 yılında bir grup bilim insanı tarafından Journal Plains Anthropologist dergisinde yayımlanan bir makalede mumyaya dair tasvirlere yer verildi. 

Gelişmiş teknolojiyle yapılan çalışmalar son zamanlarda adamın Dünya üzerindeki son aylarına dair karanlık bir perdeyi araladı. Örneğin 2003 yılında Reinhard’ın takımı, Memórias do Instituto Oswaldo Cruz dergisinde mumyanın içinde vücudunun hiç işleme almadığı bir çok yiyecek kalıntısı ile birlikte 1,170 gram dışkı bulduklarını raporladı. Kalın bağırsağının boyutuyla birlikte bu bulgular, araştırmacıların adamın ciddi anlamda kabızlık çektiği ve vücudunun doğru çalışmadığından yetersiz beslendiği sonucuna varmalarını sağladı.

Yeni çalışmada Reinhard ve takım arkadaşları, tarayıcı elektron mikroskobu kullanarak mumyanın kalıntılarını yeniden analiz ettiler. Bu yeni tarama, adamın yaşamının son aylarında büyük çoğunlukla çekirgeyle beslendiğini ortaya çıkardı.

Araştırmacılar aynı zamanda adamın kalın bağırsağında nasıl tıkandığını gösteren fitolit denilen bitki kalıntılarına dair kanıtlar buldular. Bitki dokularındaki minicik yapılar olan fitolitler, bir insanın sindirim sisteminde yolculuk yaparken genellikle bozulmamış olarak hayatta kalır. Bu adam için durum böyle değildi. 

“Fitolitler ikiye ayrılmış ve parçalanmış, bu durum adamın bağırsak sisteminde mikroskobik seviyede görülen inanılmaz bir baskı olduğu anlamına geliyor.” diyor Reinhard. “Bence bu seviyede bir bağırsak blokajı ve bundan kaynaklanan baskı, patoloji tarihinde eşsizdir.” 

Çekirge diyetinin keşfi, “The Handbook of Mummy Studies (Springer, 2021) kitabının bir bölümünde yayınlanacak. Bu bölüm aynı zamanda hayatlarının son anlarında özel bir bakım alan iki başka mumyanın çalışmalarına da yer verecek. Bunlardan biri 500 ile 1000 yıl önce Arizona’da ölen son haftalarında saguaro kaktüsünün meyveleriyle beslenen 5-6 yaşlarında bir çocuk.

Live Science. 15 Aralık 2020.