‘Altı Başlı Şefin’ Mezarında Kim Gömülü?

İskoçya’da bulunan, etrafı beş kafatası ile çevrilmiş ve “Altı Başlı Şef” olarak adlandırılmış bir adamın Orta Çağ’dan kalma kalıntılarını içeren tuhaf mezar; sırlarını açığa çıkarmaya başlıyor. Şimdi, yeni bir DNA analizi, kemiklerin ve kafataslarının aynı geniş ailenin üyelerine ait olduğunu ileri sürüyor.

Mezar; 1997’de, Easter Ross adlı bölgenin küçük bir balıkçı kasabası olan Portmahomack’ta, eski bir bölge kilisesi mihrabının yakınlarında keşfedildi. Keşiften kısa bir süre sonra arkeologlar, iki bireyin aynı mezara gömüldüğünü ve bedenlerinden ayrılmış dört kafatası ile çevrelendiğini fark ettiler.

(Altı Kafataslı Mezar, Klan Savaşına İşaret Ediyor)

Son araştırma; iki adamın 13. yüzyıl sonları ile 15. yüzyıl başları arasında gömüldüğünü, birbirlerinin kuzeni ya da amca-yeğen olduklarını, dört kafatasından üçünün aynı aileden geldiğini ve ikinci adamın büyükbabası, babası ve annesi olduklarını ortaya çıkardı.

Dördüncü kafatası, 8. yüzyıl ila 10. yüzyıl arasına tarihlendi ve aslında manastır mezarlığına gömülüydü. Arkeologlar, kafatasının bir Pikt (günümüz İskoçya’sının doğu ve kuzeydoğusunda yaşamış antik bir halk) keşişine ait olduğunu ve daha sonraları manastır mezarlığından alınarak değerli bir aile yadigarı olarak saklandığını düşünüyor.

FAS Heritage’dan, alandaki saha çalışmasının liderliğini yapan arkeolog Cecily Spall, “Bir mezardaki vücudun yanına bedenlerinden ayrılmış kafataslarını yerleştirmek, o dönemin İskoçya’sını ele aldığımızda ‘neredeyse hiç duyulmamış’ bir olay.” diyor.

“Vücut parçalarının tapınma amaçlı kullanıldığına dair örneklere Neolitik Çağ’da veya Bronz Çağı’nda rastlayabilirsiniz fakat bu, tamamıyla farklı bir durum. Ebeveynlerinizin veya büyükanneniz ile büyükbabanızın mezarlarını açıp vücut parçalarını toplamak, sonrasında o parçaları nispeten yakın tarihli bir mezara yerleştirmek, Orta Çağ dönemi söz konusu olduğunda oldukça sıra dışı kalıyor.”

Highland Savaşçıları

“Mezara ilk gömülen adam, muhtemelen aşırı şiddet nedeniyle ölmüştü; yüzünün bir kısmını kesip atan bir darbe tarafından öldürüldüğüne neredeyse kesin gözüyle bakıyoruz.” diyor Bradford Üniversitesi’nden osteolog (kemik bilimci) Shirley Curtis-Summers.

Summers, şunları ekliyor: “Saldırgan; kurbanla burun buruna gelmiş ve yüz kemiklerine zarar verebilecek kadar (geniş ağızlı kılıca benzer) büyük ve keskin bir kılıç ile kurbanın yüzünün sağ tarafına öldürücü darbeyi indirmiş olmalı.”

Summers’ın söylediğine göre adamın boyu, Portmahomack’ta açığa çıkarılan antik iskeletlerin en uzunu olacak nitelikte, 1.75 metreydi ve bölge kilisesinin merkezindeki mezarı, onun önemli biri olduğunu gösteriyordu.

“Arkeologlar başlangıçta kalıntıların 1480’lere, kilisenin iki Highland klanı olan Rosslar ve Mackayler arasındaki savaşa sahne olduğu zamana tarihlendiğini düşündüler.” diyor Spall. “Mackay klanından birkaç akıncı, Ross klanı savaşçıları tarafından öldürülmüştü; hayatta kalanlar ise kiliseye sığınmıştı. Fakat Rosslar kiliseyi ateşe verdiler ve içerideki herkesi öldürdüler. Bu çatışma, yerel papazın ismine ithafen Tarbat Savaşı olarak anılmaya başladı.”

“Ancak radyokarbon tarihleme, mezardaki insanların Tarbat Savaşı’ndan birkaç kuşak önce gömüldüğünü gösteriyor.” diyor Spall. “Tabii daha sonraki savaşa dahil olmuş insanlarla ailevi bağlarının olması da mümkün.”

Kilise, 1480’lerdeki yangından sonra tekrar inşa edildi; günümüzde, alandan çıkarılan ve yerel tarihle bağlantılı olan arkeolojik eserlerin sergilendiği Tarbat Keşif Merkezi’ne ev sahipliği yapıyor.

Tuhaf Mezar

“Altı başlı şef”, bir saldırı sonucunda ölen yerel bir lider olabilir. Bu durumda, muhtemelen bir kuşak kadar sonra ikinci adamın aynı yere defnedilmesi, ilk gömülen adamın ailesiyle olan bağlarını artırmak amacıyla gerçekleştirilmişti.

Bu, aynı zamanda ikinci adamın atalarının kafataslarının mezara neden koyulduğunu da açıklayabilir. Bu karar, büyük ihtimalle ikinci adam tarafından ölümünden önce verilmişti.” diyor Spall ve ekliyor:

“Anlıyoruz ki topluluğun liderliğini devralmakla elde ettiği bu özel başarıyı pekiştirmek için böyle bir yöntemi tercih etmiş. Bazı sebeplerden dolayı oldukça stresli zamanlar geçiriyorlardı; muhtemel bir savaş ya da yerel bir mücadele olabilir.”

Curtis-Summers, ilginç gömülme şeklinin, ailenin yerel anlamda önemli olduğunun bir belirtisi olduğunu söylüyor. “O dönemin alışılagelmiş defin yöntemine uymayıp bu şaşırtıcı cenaze usulünü benimsemeleri, onları, Portmahomack’taki topluluktan özel bir grup olarak ayırıyor.”

Live Science. 28 Ekim 2020.