Zeytinburnu’ndaki Tarihi Veliefendi Çeşmesi Yakıldı

İstanbul’un Zeytinburnu ilçesinde yer alan ve 1768 yılında yapıldığı tahmin edilen Veliefendi Çeşmesi kimliği belirsiz kişilerce yakıldı.

21 Aralık 2022 gecesi, Osmanlı döneminden kalma tarihi Veliefendi Çeşmesinin, kimliği belirsiz kişiler tarafından yakıldığı ortaya çıktı.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, şehrin ortasındaki Veliefendi Çeşmesi’nin önceki gece yakıldığını duyurdu.

Polat şunları söyledi: “Dün gece Veli Efendi Çeşmesi’ni yakmışlar. Bir tarihi eseri şehrin ortasında cayır çayır yakmışlar. Neye sitem edeceğimi şaşırdım, bir tarihin böyle bir şeye maruz kalmasına mı, yoksulluktan ısınmak için buraya sığınan çaresizliğe mi, yanarken müdahale etmeyenlere mi?”

(İlgili: Van Gölü’nde Bulunan Urartu Limanı Paramparça Edildi)

Şeyhülislam Veliyüddin Efendi tarafından yaptırılan çeşmenin üzerinde bir kitabe bulunmadığından yapım yılı bilinmiyor. 1684 yılında doğan Şeyhülislam Veliyyüddin Efendi Halep, Kahire ve Medine’de kadılık yapmış, Anadolu ve Rumeli kazaskerliğinde bulunmuştu.

Yapılan araştırmalar çeşmenin 1966 yılında faaliyette olduğunu, 1980’li yıllara gelindiğinde çeşmenin suyunun kesildiğini ve fonksiyonunu tamamen kaybettiğini gösteriyor.

Bazı yayınlarda 1768 yılında yapıldığı belirtilen Veliefendi Çeşmesi’nin tarihi ile ilgili fazla bir bilgi yok. Beykent Üniversitesi’nin 2005 yılında yayımladığı, “İstanbul Fotoğrafları-Zeytinburnu” adlı kitapta söz konusu çeşme ile ilgili şöyle yazıyor:

“Zeytinburnu Veliefendi Çeşmesi’nin bulunduğu bölge Veliefendi adında bir kişinin at besleyip ağaç diktiği ve tarımsal ürün aldığı bir alandır. Bu kişinin çevrede ün sahibi olmasıyla bölge Veliefendi adını almıştır (Akçay, 2003:19).

Bu alanda yer almış olan çeşmelerin çevre halkının su ihtiyacını gidermeye yönelik duvar çeşmeleri olduğu düşünülüyor. Birden fazla olduğu düşünülen bu çeşmelerden yalnızca biri günümüze ulaşabildi.

Veliefendi Çeşmesi, kesme taştan yapılmış, dikdörtgen cepheli, oldukça sade bir çeşme. Çeşmenin ön cephesinde sivri kemerli çeşme nişi bulunuyor. Sivri kemerin kilit taşında, kabartma bir rozet yer alıyor ve nişteki ayna taşı bezemesiz. Çeşmenin arkasında ise namazgâh alanı var.