Yumurta Kabuğu, Dinozorların Sıcakkanlı Olduğunu Gösteriyor

Fosil yumurta kabuklarının incelenmesi, tüm dinozor türlerinin sıcakkanlı olduğunu öne sürerek uzun süredir devam eden tartışmaları bitirebilir.

Araştırmaya öncülük eden Yale Üniversitesi’nden Robin Dawson, bu durumun, dinozorların atalarının da sıcakkanlı olabileceğine işaret ettiğini söylüyor.

Günümüzde kuşların da sıcakkanlı olmasına yol açan theropod adı verilen tüylü dinozorların sıcakkanlı olduğu kabul edildi ancak diğer dinozor türlerinin de sıcakkanlı olup olmadığı konusundaki tartışmalar hala devam ediyor. Bu zamana dek, antik hayvanların vücut ısısını anlamaya çalışırken yalnızca dolaylı yöntemler kullandığımız için emin olamıyorduk.

Karbon ve oksijen izotop yöntemleri sayesinde vücutta organik maddenin oluştuğu yerde sıcaklığı ölçmenin bir yolu var. Bu teknik, kabuklar oluştuğunda annenin vücut sıcaklığını ölçmek için yumurta kabuklarına uygulanabiliyor.

(Jura Dönemindeki Bazı Timsahlar Sıcakkanlıydı)

2015 yılında araştırmacılar, bu yöntemi bir theropod ve sauropod (uzun boyunlu bir dinozor türü) yumurta kabuğu üzerinde uyguladı ve her ikisinin de sıcakkanlı olduğunu keşfetti. Günümüzde ise Dawson’ın ekibi bu yöntemi üç fosil yumurta kabuğuna daha uyguladı.

Yumurta Kabuklarının İncelenmesi

Yumurta kabuklarından birisi Troodon formosus adı verilen bir theropod’a, diğeri ise Maiasaura peeblesorum adında ördekgagalı bir dinozora aitti. Araştırmacılar, üçüncü yumurta kabuğunun, cüce titanozor olarak bilinen bir sauropod’a ait olduğunu düşünüyor ancak dinozorun kimliği henüz kesin olarak tespit edilmedi.

Ekibin yaptığı inceleme, ördekgagalı dinozorun vücut sıcaklığının 44°C, troodon’un yaklaşık 38°C ve cüce titanozorun ise 36°C olduğunu ve yaşadıkları ortamdan daha sıcak bir vücut sıcaklığına sahip olduklarını gösteriyor.

En önemlisi, ördekgagalı dinozorlar, birbirleriyle daha yakından ilişkili olan theropod ve sauropodlardan farklı bir dinozor türüne aitti. Bu türün içerisinde triceratops ve stegosaurs gibi hayvanlar da yer alıyor. Dawson, sıcakkanlılığın bu üç ana dinozor türünün her birinde bağımsız olarak evrimleşmesi olasılığının çok düşük olduğunu söylüyor ki bu da dinozor atalarının kökenine dikkat çekerek tüm dinozor türlerinin bu özelliği taşıması gerektiğine işaret ediyor.

“Eğer bu üç ana tür de vücut ısılarını arttırmak için metabolizmalarını kullanma kapasitesine sahipse, bütün türler de bunu yapabiliyor demektir.” diyor.

Ancak, troodon’un vücut ısısının bazen 28°C’ye kadar düştüğü görüldü, diyor Dawson. Bu yüzden heteroterm de olabilirler: Günümüzde birçok kuşun ve memelinin yaptığı gibi enerjilerini koruyabilmek için vücut sıcaklığını düşürüyor olabilirler.

Bu bulguların bize söylemediği şey ise dinozorların atalarının neden sıcakkanlı olmak için evrimleştikleri, bu konudaki hararetli tartışmalar hala devam ediyor.

Makale: Dawson, R. R., Field, D. J., Hull, P. M., Zelenitsky, D. K., Therrien, F., & Affek, H. P. (2020). Eggshell geochemistry reveals ancestral metabolic thermoregulation in Dinosauria. Science Advances, 6(7), eaax9361.