Yönetici Cehaleti: Yerine Osmanlı Tuğrası Dikilen Demeter-Kore Heykelleri

İzmir’in Torbalı İlçesi’nde, Atatürk Meydanı’nda ilçenin simgesi haline gelmiş heykeller yakın zamanda Belediye tarafından kaldırılmış yerine Osmanlı Tuğrası anıtı dikilmişti. Kaldırılan heykeller Hellen Mitolojisinde bereketin, bolluğun ve tarımın tanrıçası olan Demeter ile baharın gelişi ve doğanın yeşillenmesini temsil eden Persephone’ye ait Metropolis antik kentinde bulunmuş eserlerin kopyalarıydı. İzmir’in tarım deposu, her tarafında tarla ve seraların olduğu Torbalı için bundan daha iyi bir simge olabilir mi?

Torbalı Belediye Başkanı Adnan Yaşar Görmez’e göre olabilirmiş ki büyük bir yaratıcılık (!) örneği gösterip bu heykeller yerine Osmanlı Tuğrası diktirmiş hazret. Bu saçmalık yetmezmiş gibi medyada yer alan haberlere göre “Müslüman mahallede tanrıça heykeli olmaz” gibi absürt, çağdışı kalmış bir ortaçağ zihniyetini yansıtan bir savunma yapmış. Dini şeylerden ötürü yapmamışmış ama sevaba girdiğinin farkındaymış bu cahil adam. Biz tanrıça heykellerini Müslüman mahallere dikemeyizmiş. Bir hatayı düzeltmiş o yüzden gocunmuşmuş birileri.

Bu cehaletin, bu çapsızlığın 21. Yüzyıl Türkiye’sinde bir ilçenin başında olması kabul edilebilir değil. Bu şahıs gibi inanç istismarcılarının ülke geleceğini hiçbir faydası yok. Doğrudan kendisine sesleniyorum; İnancınızdan ötürü böyle bir dert edinmişseniz, Torbalı’da soğuktan ve besin yetersizliğinden ölen 6 aylık Suriyeli Noah bebeğe yardım etseydiniz. Din Kardeşiniz nihayetinde! Benim öğrencilerim o insanlara yardım için uğraşırken sizin hiç vicdanınız sızladı mı bu ölüme? Bu kadar takva sahibi iseniz daha geçen hafta kaldıkları derme çatma yerler yıkılıp kovalanan Torbalı’ya sığınmış Suriyeli din kardeşlerinize sahip çıksaydınız. Çıkıp inanç edebiyatı yapacağınıza. Demeter-Persephone heykelini kaldırıp yerine bu ekonomik kıtlık ortamında kim bilir kaç paraya mal ederek diktiğiniz şey, Osmanlı Tuğrası değil sizin cehaletinizdir, istismarcılığınızdır.

Dünya ölçeğinde arkeolojiye destek veren İzmir’e yakışmıyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir il sınırları içerisinde yer alan arkeolojik kazılara sadece ülkeye değil dünyaya örnek olacak şekilde destek veriyor. 2017 yılı itibariyle de maddi desteği yüzde 31 artıracak. Yetmiyor belediye kazı başkanı hocalarımızın kitaplarını basıyor, Kent Ansiklopedisi çıkarıyor, İzmir Akdeniz Akademisi ve Tarihsel Çevre Şube Müdürlüğü marifeti ile kültürel miras bilinci, kent arkeolojisi konularında etkinlikler düzenliyor. Bu takdir edilesi emek göz önüne alındığında İzmir’de Torbalı Belediye’sinin yaptığı bu heykel aymazlığı kelimenin tam anlamıyla skandaldır. Yönetici sınıfındaki kültürel miras cehaleti genel bir problem olmakla birlikte artık bir genel geçer kaideye dönüşmüş durumdadır. Ülkenin kurucu iradesi medeni toplum olabilmek için arkeolojinin önemini fark edip yurtdışına öğrenciler göndererek arkeologlar yetiştirmiş, müzeler açmış, eski eserlere kıymet vermişken, şimdinin yöneticileri bir cehalet batağına saplanmış durumdalar.

Metropolis Antik Kenti.

Tarih mezunuymuş bir de!

Belediye başkanı bir de Tarih mezunuymuş sözde. Bu da durumu çok daha trajikomik bir hale getiriyor. Başkanın cehaletini gidermek adına kentin geçmişinden kısaca söz edeyim. Ya da Torbalı Belediyesi’nin internet sitesindeki bilgileri aktarayım belli ki kendi okumamış! “İsmini antik çağın ünlü şehirlerinden biri olan Metropolis diğer adıyla Triyanna ya da Tripolis’ten aldığı rivayet edilen Torbalı, tarihin bilinen devirlerinden beri çeşitli uygarlıkların merkezi durumundadır.”

Torbalı arkeolojik açıdan son derece zengin bir İzmir ilçesidir. Yeniköy ve Özbey arasında bir tepe üzerine kurulmuş Hellenistik-Roma-Bizans dönemi kalıntılarına sahip Metropolis antik kentinin kazısı yıllarca Recep Meriç hocamız tarafından, şimdi de Serdar Aybek tarafından yürütülüyor. Kentin tarihi belediye sayfasındaki eksik bilgilerin aksine Neolitik Dönem’e kadar gitmekte.

Bu adam yönettiği kentin geçmişinden, bunun öneminden habersizdir. Bu kültürsüz ve din istismarını düstur edinmiş şahıs bir yönetim kademesinde bulunmayı hak etmiyor. Torbalı halkının seçimine saygı duyuyorum ama bu son durumu da gözetmelerini istiyorum. Bu yüzyılda insan temsil edildiği ölçekte değerlendiriliyor. Bu şahsın heykellere olan tavrı ve açıklamaları bu ilçeye yakışmıyor. Sadece Torbalı’ya ya da İzmir’e değil, Türkiye’ye yakışmıyor. Kentlilik, kültür ile kent hayatını ve geçmişini benimsemek ile olur. Yol, bina yapıyorum, Müslüman mahallesinde tanrıça heykeli kaldırıyorum ile olmaz. Ülkemizin kaos ve kargaşa içerisindeki bir coğrafyanın ortasında bin bir zorlukla varlığını sürdürdüğü bu günlerde, bu tip saçma sapan yönetici eylemleri ve söylemleri hiç hoş değil.

Torbalı’ya yolu düşecek ya da Metropolis’e gitmek isteyen geçmiş meraklılarına da bir önerim var. Kent merkezinden kalkan dolmuşlara binin. Taşranın en sevimli öğeleri olan şalvarlı annelerimize Metropolis’i sorun. Ana Tanrıça’nın kentini görün enfes manzaranın ve kendini bugüne taşıyan geçmişin tadını çıkarın.

Bu cehalet dönemi yakındır sona erecek. Bilgi, Bilim ve Umutla kalın.

İzmir’de 2200 Yıllık Heykel Kaldırılarak Yerine Osmanlı Tuğrası Dikildi

Torbalı Belediye Başkanı Tanrıça Heykelini Kaldırarak Sevaba Girmiş

Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Araştırma Görevlisi. İletişim: muammer.irec@deu.edu.tr

You must be logged in to post a comment Login