Yenikapı Batıkları Gelecek Yıl Sergileniyor

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalı Başkanı ve İÜ Yenikapı Batıkları Projesi Başkanı Doç. Dr. Ufuk Kocabaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yenikapı 12 batığının replikasını yapmayı planladıklarını ancak ödenek sıkıntısı çektikleri ni söyledi. Konservasyon işlemleri tamamlandıktan sonra, önümüzdeki sene sergiye hazır olacağının da haberini verdi.

Batıkların Üzerinde Titizlikle Çalışılıyor

Batıkların sergilenmeye  hazırlandığını hatırlatan Kocabaş sözlerine şöyle devam etti: “MS 9. yüzyıla tarihlenen Yenikapı 12 batığı kargosuyla çok iyi durumda, günümüze ulaşmış ticaret gemisidir. Yaklaşık 10 metre uzunluğundaki geminin kıyı ticaretinde kullanıldığı ve şiddetli fırtına esnasında Thedosius Limanı’nda battığı düşünülmektedir. Geminin tekrar yapımı, kentin zengin denizcilik kültürüne dikkat çekerek, bin yıllık denizcilik geleneklerine tanık olma imkanı sağlayacaktır. Oldukça teknik işlem basamakları olan, detaylı ve titiz çalışma gerektiren süreçten bahsediyoruz. Batığın kazısı 2007’de yapıldı ve şu an konservasyonun son aşamalarına yaklaşmış bulunuyoruz. Gemileri tuzdan arındırma prosedürü sürüyor. Bu tuz özellikle sergi aşamasında, konservasyonda kullanılmış kimyasal maddeyle tepkimeye girerek bozulmalara neden olabiliyor. Kazı laboratuvarında ise teknenin ahşap elemanları Yrd. Doç. Dr. Işıl Özsait Kocabaş denetiminde, Can Ciner tarafından gerçek ölçülerinde 3 boyutlu bilgisayar ortamında çizilmiştir. Kocabaş tarafından hazırlanan doktora tezi kapsamında ahşaplar üzerindeki detaylı analizler sonucunda, inşasında kullanılan standart birimler, yapım ustasının işaretleri, kullandığı aletler, ahşap elemanın ağacın neresinden elde edildiği gibi pek çok bilgiye ulaşılmıştır. Yenikapı 12’nin boyutları, kaybolmuş kısımlarının biçimi ve tasarım ilkeleri belirlenmiştir. Bu verilere göre teknenin restitüsyon çizimleri yapılmıştır. Daha sonra bu çizimler etiketlendirilerek teknenin deniz üzerinde ve liman içindeki durumunu gösteren illüstrasyon ve animasyonları hazırlanmıştır”

Yenikapı 12, 2016 Yılında Sergide

Yenikapı 12, Türkiye’de ilk defa İÜ ekibinin kullandığı dondurarak kurutma cihazıyla sergiye hazır hale getirilecek. Bu işlemlerin tamamlanmasının ardından batığın rekonstrüksiyonu yani parçalar tek tek iskelet üzerinde birleştirilerek sergilenebilecektir. Uzun ve zahmetli bir süreci, Türk bilim insanları olarak tüm prosedürlerin hakkını vererek sürdürüyoruz ve atılması gereken teknik adımların tamamını titizlikle uyguluyoruz

Yenikapı Kazılarındaki Batık Gemilerin Önemi

Marmaray istasyonu kazısı, Bizans Dönemi’ne ait liman duvarı, 34 gemi ve insan yerleşimini gösteren Neolitik Dönem’den Osmanlı’ya kadar birçok katmanı açığa çıkarıyor ve tarihin en büyük  Bizans gemi topluluğunu oluşturuyor. Gün yüzüne çıkan binlerce buluntu arasında, ahşap taraklar, amfora ile yüklü kargo ve liman yapımında taş çekebilmesi için Afrika’dan getirilmiş develerin iskeletleri var. Batıkların yaşı MÖ. 4. Yüzyıl ile MS. 11 yüzyıl arasında değişiyor. Günümüze kadar çok iyi derecede korunmuş olan farklı stillerde Bizans ticaret gemileri, balıkçı tekneleri ve daha önce örneğine hiç rastlanmamış galea olarak bilinen dört sıralı savaş gemileri bulunuyor. İstanbul Üniversitesi ve Deniz Arkeoloji Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen kazılar bitti fakat restorasyonu, konservasyonu, analizleri daha yıllar alacak gibi görünüyor. Araştırmacılar, Yenikapı’da bulunan bu batıkların, Bizans gemilerini derinlemesine anlayabilmemiz için en önemli alan olduğunu vurguluyor. Yenikapı’dan önce Bizans gemilerine dair bilgiler, birkaç farklı alandan ve çok sınırlıydı. Bu alanlardan biri de yine Türkiye sahilinde yer alan Serçe Limanı idi.

Dünya çapında gelmiş geçmiş en önemli 10 gemi batığı hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.