Ürdün’de 9.000 Yıllık Ritüelistik Bir Av Tuzağı Keşfedildi

Ürdün’ün güneydoğu kesiminde MÖ 7.000 yıllarına uzanan bir çöl tuzağı yapısında ritüelistik eserler ve dikilitaşlar bulundu. Bulgular arasında deniz fosilleri de var!

Bilimsel ekip, deniz fosilleri, zoomorfik figürinler, olağanüstü hazırlanmış çakmaktaşı aletler ve dini ritüellerin uygulanmasıyla ilişkili bir sunak ve ocak dahil olmak üzere birçok nesne buldu. Yapı ayrıca bir “çöl tuzağının” taş mimari modelini içeriyordu.

(İlgili: Karahantepe’de Göbeklitepe ile Çağdaş Özel Yapılar Bulundu)

Ürdün Turizm ve Eski Eserler Bakanı Nayef Al Fayez, ortak bir Ürdün-Fransız arkeoloji ekibi tarafından güneydoğu Badia’da, Al Jafr’ın Khashabiyah Dağları’nda “av tuzağı” denilen devasa tuzaklar kullanılarak Neolitik dönemde toplu ceylan avına adanmış benzersiz bir ritüel yapının keşfedildiğini duyurdu.

Arkeoloji ekibine göre, 2012 yılında başlayan kazı projesi, dünyanın en eski mimari modelinden ve MÖ 7000’e kadar uzanan en eski “taş tuzaklar” planından oluşan yapıyı kısa süre önce keşfetti. Bulgu, aynı zamanda insanın doğal boyutuna yakın insan formunda şekillendirilmiş iki taş içeriyor.

Arkeolojik ekip, düzenlediği basın toplantısında, sitenin kuzeyden güneye 20 km’den fazla uzanan sekiz tuzak yapısı içerdiğini ve yarı dairesel odalardan oluşan bu taş tuzakları geyik avlamak ve hayvanları yakalamak için kullandıkları için “Ghassani İskanı” ile bağlantılı olduğunu söylüyor.

Arkeoloji ekibine göre, yapıda ayrıca bir sunağın yanı sıra iki ayakta stel (Abu Ghassan ve Ghassan) bulunan bir “ritüel yerleştirme”, çeşitli eserler, 149 deniz fosili, minyatür hayvan figürleri ve olağanüstü çakmaktaşı aletler bulunuyor. Abu Ghassan adı verilen stel 1,12 metre boyunda iken, Ghassan adı verilen stel 70 cm boyunda.

Turizm Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Jibal Al Khashabiyeh’deki çöl tuzakları, aslında dünya çapında bilinen en eski büyük ölçekli insan yapımı yapılar olma özelliğini taşıyor. Bakanlık, Orta Doğu ve Güneybatı Asya’daki kurak arazilerde bu tür tuzak yapılarının yaygın olduğunu ve bölgedeki yapının dini amaçlarla kullanıldığına inanıldığını söylüyor.

“Bu keşif eşi görülmemiş, çünkü Neolitik döneme kadar uzanan karmaşık bir ritüelistik düzenlemenin benzersiz bir tanıklığını oluşturuyor.”

Arkeologlar, “Toplu avcılık, Gassanilerin ritüel uygulamalarının merkezinde yer alıyordu.” diyerek, yapının öneminin, ibadete adandığı gerçeğinde yattığını belirtiyor.

Fayez, basın toplantısında Ürdün’ü “sadece yerel ölçekte değil, uluslararası düzeyde de yeni arkeolojik keşiflerle dünyayı şaşırtmaya devam eden bir medeniyetler beşiği” olarak vurguluyor.

Fayez, “Ürdün’deki arkeolojik alanlar, tarihin, uygarlığın ve kimliğin ayrılmaz bir parçası olduğu ve turistik cazibe merkezleri olduğu için ulusal ve uluslararası düzeyde büyük sosyal, kültürel ve ekonomik değere sahip.” diyor.

Eski Eserler Dairesi Genel Müdürü Fadi Balavi, Ürdün’ü 15.000’den fazla arkeolojik alan içeren “açık bir müze” olarak nitelendiriyor.

“Çöl tuzakları muhteşem: Bir kapalı alana doğru birleşen iki veya daha fazla uzun duvardan oluşan bu mega yapıların uzunluğu birkaç kilometreyi aşabilir ve bazen bitişik ve kesintisiz yapı zincirleri halinde organize edilerek vahşi av potansiyelini en üst düzeye çıkarırlar.”

Çöl tuzakları, geyik, ceylan ve diğer hayvanları toplu olarak avlayan Neolitik avcı-toplayıcılar tarafından kullanılıyordu. Genellikle yüzlerce metre uzunluğundaki iki uzun taş duvardan oluşuyordu, geniş bir alanı kapsayan duvarlar, gitgide daralarak daha küçük, sınırlı bir alana darboğaz oluşturuyorlardı. Avlanan insanlar, hayvan sürülerini tuzakların ağzına ve diğer üyelerinin hayvanları kesim için topladığı kapalı alana sürmeye çalışıyor olmalıydı.

Jordan Times. 23 Şubat 2022.