UNESCO, Göbeklitepe ve Nemrut Dağı için Alarm Verdi

UNESCO, Suriye ve Türkiye’de Dünya Mirası listesinde yer alan arkeolojik alanların yıkıcı depremde hasar görmüş olabileceğini söyledi.

Reuters’ta çıkan habere göre, Kahramanmaraş ve Gaziantep’te meydana gelen deprem, Hititlerden Osmanlılara kadar farklı uygarlıkların doğuşuna tanık olmuş, Bereketli Hilal olarak adlandırılan gezegendeki en uzun sürekli yerleşim alanlarından birini etkiledi.

Bu zengin geçmiş, günümüze kadar çoğu binlerce yıllık olan çok sayıda arkeolojik alan bıraktı.

(İlgili: Depremde Gaziantep Kalesi’nin Surları Yıkıldı)

UNESCO, Suriye’nin eski Halep kentinin ve Türkiye’nin güneydoğusunda Diyarbakır kentindeki kalenin yaşadığı hasarın yanı sıra, ünlü arkeoloji alanı Nemrut Dağı da dahil olmak üzere en az üç Dünya Mirası alanının etkilenmiş olabileceğini söylüyor.

UNESCO genel direktörü Audrey Azoulay, “Kuruluşumuz, yetkisi dahilinde yardım sağlayacak.” dedi.

UNESCO’dan yapılan açıklamada, kuruluşun ve ortaklarının depremin verdiği hasara ilişkin bir ilk araştırma yürüttüklerini söyledi.

UNESCO, Suriye iç savaşı nedeniyle 2013’ten beri Tehlike Altındaki Dünya Mirası listesinde bulunan eski Halep şehri için “özellikle endişeli” olduğunu belirtti. “Kalede önemli hasar kaydedildi. Eski şehir duvarının batı kulesi yıkılmış ve çarşılardaki birçok bina zayıflamış.”

Halep, Suriye’nin savaş öncesi ticaret merkeziydi ve pazarları, camileri, kervansarayları ve hamamlarıyla, dünyanın sürekli olarak yaşanılan en uzun şehirlerinden biri olarak kabul ediliyordu.

Suriye’nin eski eserler müdürlüğü, Çarşamba günü Halep’in kuzey savunma duvarlarının bir kısmının yıkıldığını söyleyerek hasarla ilgili endişelerini dile getirmişti.

Türkiye’de önemli arkeolojik alanlar hasar görmüş olabilir

UNESCO, Türkiye’de ise, Dünya Mirası alanındaki Diyarbakır Kalesi ve bitişiğindeki Hevsel Bahçeleri çevresinde “birkaç binanın çökmesinden” üzüntü duyduğunu söyledi.

Açıklamada, tüm bölgenin Roma, Sasani, Bizans, İslam ve Osmanlı dönemlerinin önemli bir merkezi olduğu vurgulandı.

ABD Jeolojik Araştırma Kurumu, şafak öncesi gerçekleşen depremin, Gaziantep yakınlarında yaklaşık 18 kilometre derinlikte meydana geldiğini söyledi.

Sosyal medya paylaşımları, Gaziantep’te bir tepenin üzerinde, Roma orduları tarafından inşa edilen 2.200 yıllık kalenin depremde hasar aldığını, surlarının kısmen yıkıldığını gösterdi.

Dünya çapında miras alanlarının korunmasını izleyen STK Blue Shield International, “İnsanların ölmesi yürek burkucu. Türkiye ve Suriye’deki kültürel miras alanlarının tahrip olmasından da derin üzüntü duyuyoruz.” dedi.

Hava koşulları ve bölgelerin uzak doğası, erişim ve bilgiye ulaşmayı zorlaştırıyor. UNESCO, depremin merkez üssünden çok da uzak olmayan Dünya Mirası listesindeki Türkiye’deki diğer alanların etkilenebileceğini söyledi.

UNESCO, bu alanların, yaklaşık 10.000 yıllık dünyanın bilinen en eski megalitlerine ev sahipliği yapan Şanlıurfa ilindeki ünlü neolitik Göbekli Tepe bölgesini de içerdiğini söyledi.

UNESCO, bir dağın tepesinde, eski bir kraliyet mezarının parçası olan dev heykeller nedeniyle Türkiye’nin en ikonik cazibe merkezlerinden biri olan Nemrut Dağı bölgesi hakkında da endişe duyduğunu söyledi.

Üçüncü alan, yine depremden kötü bir şekilde etkilenen bir şehir olan Malatya’nın dışındaki Arslantepe arkeolojik alanı olarak açıklandı.

Açıklamada, “UNESCO, bu bölgeleri hızla güvence altına almak ve istikrara kavuşturmak amacıyla hasarın kesin bir envanterini oluşturmak için uzmanlarını seferber ediyor.” denildi.

AFP. 7 Şubat 2023.