Tunç Çağı Suriyelileri, Modern ‘Akdeniz Diyetine’ Sahipti

Suriye’deki bir Tunç Çağı yerleşiminde yaşamış insanlar, modern Akdeniz diyetine çok benzer bir diyete sahipti.

Yapılan araştırmaya göre, binlerce yıl önce eski Suriye’deki insanlar muhtemelen günümüzün “Akdeniz diyetine” benzer şekilde çoğunlukla tahıl, üzüm, zeytin tüketiyor ve az miktarda süt ürünü ve et yiyorlardı.

Suriye’nin kıyı kenti Jableh yakınlarında bulunan bir arkeolojik alan olan Tell Tweini, Erken Tunç Çağı’na (MÖ 2.600 civarı) tarihlenen ve yaklaşık 2.300 yıl sonraki Demir Çağı’na kadar uzanan kalıntılar içeriyor.

Yeni çalışma için araştırmacılar, besinlerin bu topraklardaki besin zinciri ve tarım sistemleri boyunca zaman içinde nasıl değiştiğini haritalamak için bölgedeki bitki, hayvan ve insan kalıntılarının izotopik analizlerini kullandı.

(İlgili: Suriye’deki 13.000 Yıllık Köyü Kuyrukluyıldız Yok Etmiş)

En ilginç sonuçlardan bazıları, Orta Tunç Çağı’ndan (MÖ 2.000 ile 1.600 arası) geldi. Bu döneme ait insan kalıntıları nispeten düşük düzeyde δ15N (bir nitrojen izotopu) gösterdi; bu da çoğunlukla tahıl ve zeytin gibi bitkilere dayalı bir beslenmeye işaret ediyor.

Ancak arkeologlar Tell Tweini’de koyun, keçi ve sığır kalıntıları da buldular. Bu da bu hayvanların ara sıra yenildiğini ve sağım için kullanıldığını gösteriyor. Dolayısıyla eski yerel sakinler muhtemelen hayvan bazlı protein de tüketiyordu.

Söz konusu diyet, genellikle sağlık yararları nedeniyle öne sürülen, daha az hayvansal ürün içeren tahıl, meyve ve sebzeleri öne çıkaran günümüzün “Akdeniz diyeti”ne benziyor.

Tell Tweini’den elde edilen diğer izotopik analizler, orada yaşayan insanların bazı iklim ve tarım uygulamalarına ışık tutabilir. Örneğin, Tell Tweini’de bulunan tüm üzümlerde nispeten yüksek düzeyde karbon izotopu δ13C bulunuyor. Bu da meyvelerin yeterince su aldığını ve yerleşimin tarihi boyunca bunlara iyi bakıldığını gösteriyor.

Araştırmacılar, “Arkeoloji biliminin disiplinlerarası ve teknik ilerlemesi sayesinde, taksonomik ve tipolojik tespitler yoluyla Akdeniz diyetinin uzun bir kültürel geleneğinin varlığına dair spekülasyonlarda bulunmakla kalmayıp, ayrıca bu bulguları, insan, hayvan ve bitki kalıntılarındaki kararlı izotopların belirlenmesi ve böylece çevresel ve sosyal dinamiklere bağlı kültürel geleneklerin ortaya çıkışının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunulması gibi ek analizlerle genişletebiliyoruz.” diyor.

Public Library of Science. 12 Haziran 2024.

Makale: Fuller, B., Riehi, S. et al. 2024. Agropastoral and dietary practices of the northern Levant facing Late Holocene climate and environmental change: Isotopic analysis of plants, animals and humans from Bronze to Iron Age Tell Tweini. PLOS ONE.