Tsavo Aslanlarının Dişlerindeki Kıllardan İnsan Yedikleri Anlaşıldı

Bilim insanları, Tsavo aslanlarının dişlerine sıkışmış kıllardan DNA çıkararak, bunların hayattayken insan yediklerini ortaya çıkardı.

Bilim insanları, Tsavo’nun ünlü insan yiyen aslanlarının dişlerinde bulunan kıl yumaklarını analiz ettikten sonra bu aslanların beslenme alışkanlıkları hakkında yeni bilgiler elde etti.

1898 yılında, iki erkek aslan (Panthera leo), Kenya’daki Tsavo Nehri üzerinde bir demiryolu köprüsü inşa eden işçilerden en az 35’ini öldürüp yemişti. Bu aslanlar, dokuz ay boyunca işçileri takip edip dehşete düşürdükten sonra aynı yıl vurularak öldürüldü. O zamandan beri, aslanların bedenleri Chicago’daki Field Doğa Tarihi Müzesi’nde sergileniyor.

Yeni bir çalışmada, bilim insanları aslanların dişlerinde bulunan kıl yumaklarından DNA çıkardı.

Bu bulgular, aslanların altı farklı av türüyle beslendiğini ortaya çıkardı ve aslanların Kenya’daki dağılımı hakkında yeni sorular gündeme getirdi.

(İlgili: Neandertaller 48.000 Yıl Önce Mağara Aslanlarını Avlıyordu)

Çalışmanın ortak yazarı, Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi’nden biyolog Alida de Flamingh, “Zürafa, insan, Afrika antilobu, su antilobu, yabani sığır ve zebra gibi avlardan mitokondriyal genetik materyal bulduk ve ayrıca aslanlardan gelen kılları da tespit ettik” diyor.

Bilim insanları, kıllar üzerinde genomik bir analiz gerçekleştirdi, dört tekil kıldan ve üç kıl yumağından mitokondriyal DNA çıkardı. Daha sonra bu genetik profilleri, aslanların yaşamları boyunca avlamış olabilecekleri türleri belirlemek için, önceki araştırmalardan oluşturulmuş potansiyel av türleri listesindeki verilerle karşılaştırdılar.

“En şaşırtıcı bulgu, yabani sığır kılının tespit edilmesiydi” diyor de Flamingh. Araştırmacılara göre, aslanların yabani sığırların otladığı en yakın bölgeye ulaşmak için 90 kilometre yol kat etmeleri gerekiyordu, bu da Tsavo aslanlarının varlığını sürdürdüğü alan hakkında yeni sorular doğurdu.

“Bu durum, Tsavo aslanlarının önceki tahminlerden daha uzak mesafelere gitmiş olabileceğini veya o dönemde Tsavo bölgesinde yabani sığırların bulunduğunu gösteriyor” diyor de Flamingh.

Tsavo aslanları, Kilimanjaro Dağı’nın doğusunda yer alan, 13 kilometre boyunca uzanan Tsavo Ulusal Parkı’ndaki işçi kampı çevresinde görülmüştü. Aslanların bölgesi, avın ve suyun bulunabilirliğine bağlı olarak 50 ila 1.000 kilometrekare arasında değişebilir. Avın kıt olduğu yerlerde, aslanlar başka kaynaklar bulmak için daha uzaklara gider.

Araştırmacılar, aslanların saldırılar arasında bölgeyi birkaç ay boyunca terk ettiklerini ve bu süre zarfında avlanma açısından daha verimli olan ve yabani sığırların bulunduğu bir bölgeye gitmiş olabileceklerini belirtiyor.

Araştırmacılar ayrıca bufalo DNA’sının bulunmamasını beklenmedik bir durum olarak nitelendiriyor. 2015’teki önceki bir araştırma, aslanlardan birinde bir bufalo kılı tespit etmişti ancak bu çalışmadaki metagenomik analiz bufalo kılına rastlamadı.

Afrika bufaloları (Syncerus caffer), Tsavo bölgesindeki aslanların ana av hayvanları arasında yer alıyor. Çalışmaya göre, bu iki Tsavo aslanı, bölgede çift tırnaklı hayvanlar arasında yayılan viral bir hastalık olan sığır vebası nedeniyle yabani sığırları avlamamış olabilir. De Flamingh, “Sığır vebası 1890’larda Afrika’ya girdiğinde sığırların yüzde 90’ı öldü ve bu bufalolar üzerinde de benzer etkiler yarattı” diyor.

Bilim insanları, Tsavo aslanlarının neden insanları avladıklarından hala tam olarak emin değiller.

Bazı raporlar, bu aslanların 135 kadar insan öldürdüğünü öne sürse de, 2017’de yapılan bir saç ve kemik izotop analizine göre, Tsavo aslanlarının yaklaşık 35 insan yediği ve bu miktarın bir aslanın diyetinin yaklaşık yüzde 35’ine, diğerinin ise yüzde 13’üne denk geldiği belirlendi.

Bir teori, sığır vebası salgınının aslanların insan yemeye başlamasına katkıda bulunduğunu öne sürüyor çünkü bufalo ve sığır popülasyonu çökmüştü.

Bir başka teori ise bu davranışın, iki aslanın çenelerinde bulunan acı verici diş yaralanmaları nedeniyle büyük avları yakalamanın zorlaşmasıyla başlamış olabileceğini ileri sürüyor.

De Flamingh, Tsavo aslanlarının çenelerinde bulunan kıl katmanlarını, saldırılarından önce ne yediklerine dair bir zaman çizelgesi olarak tanımlıyor. İleride yapılacak analizler, aslanların zaman içindeki beslenme alışkanlıklarındaki değişimleri izlemeyi ve insanların ne zaman ve neden hedef haline geldiklerini anlamayı sağlayabilir.

University of Illinois at Urbana-Champaign. 11 Ekim 2024.

Makale: Flamingh, A., et al. 2024. Compacted hair in broken teeth reveal dietary prey of historic lions, Current Biology.