Sutton Hoo’daki Mezarlar, Bizans için Savaşan Kişilere Ait Olabilir

Yeni bir araştırma, Sutton Hoo’daki ünlü mezarların Bizans İmparatorluğu için savaşan Britanyalı erkeklere ait olabileceğini öne sürüyor.

Oxford Üniversitesi’nde Orta Çağ tarihi profesörü olan Helen Gittos, İngiltere’nin Suffolk yakınlarında bulunan ünlü bir mezar alanında keşfedilen kalıntıların kimliğiyle ilgili yeni bir teori geliştirdi. Gittos, bu fikirlerini English Historical Review dergisinde yayımladığı bir makalede açıkladı. Sutton Hoo adıyla bilinen bu mezar alanı, yaklaşık bir yüzyıl önce keşfedildi ve o zamandan beri çok sayıda tartışmanın konusu oldu.

1930’ların sonunda keşfedilen Sutton Hoo (Eski İngilizce’deki Sut ve hoo kelimelerinden türetilmiştir; “topuk şeklinde tepe” anlamına gelir), sadece insan kalıntılarını değil, aynı zamanda tam boyutlu bir gemiyi de barındırdığı kısa sürede anlaşıldı. Anglo-Sakson dönemi sırasında Doğu Anglia Krallığı ile ilgili araştırmalar için önemli bir kazı alanı haline gelen bu bölge, Kuzey Denizi’ne yakın bir limanın yakınlarında yer almakta ve 20 tümülüsten oluşuyor.

(İlgili: Sutton Hoo’da, Anadolu’dan Getirilen Kovanın Parçaları Bulundu)

Tümülüslerin içinde bulunan eşyalar, oraya gömülen kişilerin önemli, belki de kraliyet ailesinden bireyler olduğunu düşündürüyordu. Hatta bazı araştırmacılar, mezarlardan birinin ya da birkaçının bir Bizans kralına ait olabileceğini öne sürmüştü. Mezar alanları yaklaşık MS 575 yılına tarihleniyor; bu dönem İngiltere’nin hâlâ Doğu Roma İmparatorluğu’nun bir parçası olduğu dönemdi. 

Oxford Üniversitesi’nden yapılan yeni bir araştırma, MS 575 yılında Britanya’dan askerlerin Bizans ordusuna alındığını ve modern Ermenistan ile Suriye’de Sasani İmparatorluğu’na karşı savaştıklarını öne sürüyor.

Araştırmaya göre, savaştan dönen bu askerler, normal ticaret ağlarının bir parçası olmayan, dönemin doğu Akdeniz’e özgü metal işçiliği ve diğer eşyalarını İngiltere’ye getirdiler. Bu, erken Orta Çağ Britanya tarihine dair şaşırtıcı yeni bir bakış açısı sunuyor.

Gittos, yıllardır Sutton Hoo’da ve benzeri yerlerde bulunan eserler üzerinde çalışıyor. Bu eserler arasında mücevherler, gümüş tabaklar, kılıçlar ve kalkanlar yer alıyor ve Gittos, bunların son derece yüksek kalitede olduğunu belirtiyor. 

Gittos, “Bunlar Roma askerleri gibi giyinmiş adamlar değildi, onlar Roma askerleriydi.” diyor.

575 yılında Bizans ordusu, Sasani İmparatorluğu ile yeniden başlayan savaş nedeniyle acilen daha fazla askere ihtiyaç duyuyordu. İmparator II. Justinus (565-578), Batı Avrupa’dan asker toplamak için büyük bir kampanya yürüttü. Dr. Gittos, bu kampanyanın Britanya’dan da macera ve ödül cazibesiyle çekilen erkekleri içerdiğini savunuyor.

Bu durum, İngiltere’de bu döneme ait mezarlarda neden bu kadar çok nadir doğu Akdeniz objesinin bulunduğunu açıklıyor. Essex’teki Prittlewell’de, bir adam ahşap panelli bir odada Suriye’deki Sergiopolis’teki St. Sergius tapınağından bir bakır şarap sürahisiyle gömülmüştü. Suffolk’taki Sutton Hoo’da gemi mezarına gömülen bir adam ise sadece doğu Akdeniz’den gelen gümüş ve bakır tabaklara değil, aynı zamanda Suriye’den katran parçalarına ve tekstillere de sahipti. Berkshire’daki Taplow’da ise, o kadar nadir bir kaide kasesiyle gömülen bir adam bulundu ki, bu kasenin bilinen yalnızca üç benzeri var ve hepsi Mısır’dan geliyor.

Bu objeler İngiltere’ye MS 600 civarında nasıl ulaştı?

Geleneksel olarak bu objeler, hediyeleşmenin veya ticaretin bir sonucu olarak görülüyordu. Ancak bu yeni açıklama, daha basit ve doğrudan bir yol öneriyor – bu da dönemle ilgili anlayışımız için önemli sonuçlar doğuruyor.

Gittos, Sutton Hoo’da gömülen kişilerin, Bizans ordusuyla savaştıktan sonra geri dönen askerler olduğunu ve bu kişilerin yerel halk tarafından kahramanlar olarak görüldüğünü düşünüyor. Bu da, onlara görkemli bir cenaze ve mezar düzenlenmesini haklı çıkarabilir. 

Dr. Gittos, “Bu yazdığım en heyecan verici şey: Araştırma yaptıkça daha fazla kanıt bir araya geldi.” diyor.

Erken Orta Çağ dönemindeki insanların düşündüğümüzden çok daha fazla bağlantıya sahip olduğu anlaşılıyor ve bu objeler sadece egzotik oldukları için değil, aynı zamanda çağrıştırdıkları hikâyeler nedeniyle de değerli olmalıydı.

University of Oxford. 10 Ocak 2025.

Makale: Gittos, H. (2025). Sutton Hoo and Syria: The Anglo-Saxons Who Served in the Byzantine Army?. The English Historical Review.