Şimdiye Kadar Bilinen Tek İnsan Melezi Denny Kimdi?

Denny’nin kemikleri, bir Neandertalin bir Denisovalı ile çiftleşmesinin sonucu doğan birinci nesil insan melezinin bilinen tek fiziksel kalıntıları olma özelliği taşıyor.

Denny’nin kalıntıları ne kadar istisnai olsa da, günümüz Homo sapiens genomuna derinlemesine bakıldığında, bir zamanlar etrafta çok daha fazla sayıda hominin melez bireyin olduğu anlaşılıyor.

Parmak kemikleri 2012 yılında Denisovalılar, Neandertaller ve Homo sapiens’e ait çok sayıda kalıntının  bulunduğu, Sibirya’nın Altay Dağları’ndaki bir mağara olan Denisova Mağarası’nda ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar, yaklaşık 90.000 yıllık olduğu tahmin edilen kalıntılara “Denisova 11” ya da kısaca “Denny” adını verdiler.

Ağustos 2018’de Nature dergisinde bildirildiği üzere araştırmacılar, kemiğin DNA analizini gerçekleştirdiler ve bunun başlangıçta düşündüklerinden çok daha etkileyici olduğunu ortaya koydular: Kemik, Neandertal bir annesi ve Denisovalı bir babası olan genç bir kadına aitti.

(İlgili: Modern Papualılar Bağışıklıklarını Denisovalılara Borçlu)

Araştırmanın yazarı Svante Pääbo, “Kanıtlar o kadar kesin ki, neredeyse onları iş üstünde yakalamıştık.” diyor.

Ancak bu, bu ailedeki türler arası ilişkilerin yalnızca görünen kısmı. Daha ileri genomik analizler, Denny’nin Denisovalı babasının da yaşamından önceki yüzlerce nesilden az miktarda Neandertal soyu taşıdığını ileri sürüyor.

Neandertaller ve Denisovalılar, bizimle yakın akraba olan iki hominin türü olma özelliği taşıyor. Her iki tür de yaklaşık 40.000 yıl önce, yerlerini modern insanlar alana kadar Avrasya’da yaşadı. Neandertal kalıntıları Avrupa, Yakın Doğu ve Orta Asya’da bulundu, ancak Denisovalılara dair izlere yalnızca Denisova Mağarası’nda ve ayrıca Tibet Platosu’ndaki Baishiya Karst Mağarası’ndaki bir örnekte rastlandı.

Dağılmış haldeki ve bir bütün oluşturmayan dişler, bir alt çene kemiği, birkaç kafatası parçası ve tek bir parmak kemiğinden oluşan bu az sayıdaki kalıntı göz önüne alındığında, Denisovalılar hakkında çok az şey biliyoruz. Yüksek olasılıkla Neandertallerle güçlü bir benzerlik göstermiş olmalarına rağmen, gerçekten nasıl göründüklerine dair sağlam bir fikrimiz bile yok. 

Neandertaller, Denisovalılar ve Homo sapiens çoğu kişi tarafından ayrı türler olarak tanımlanıyor (bazıları ise onları birbirlerinin alt türü olarak görüyor), ancak hepsinin çiftleşip çocuk sahibi olabilecek kadar yakın akraba oldukları gerçeği, su götürmez nitelik taşıyor.

Günümüzde yaşayan çoğu insanın, özellikle de Avrupa kökenlilerin genomunda hala Neandertal genleri bulunuyor. Ayrıca Denisovalılardan gelen genlerin, Güneydoğu Asya’da yaşayan bazı insanların genetik yapısında bulunduğu, bu durumun da onların yüksek rakımlı ortamlara uyum sağlamalarına yardımcı olduğu biliniyor.

Bu karışıma dair izleri DNA’mızda bulmak kolay olsa da Denny, insanın evriminin bir melezleşme hikayesi olduğunun canlı ve son derece “insani” bir hatırlatıcısı olma özelliğini taşıyor.

İnsanın evrimi üzerine 2015 yılında yayımlanan bir makaledeki gibi ifade edilirse, “Son genomik araştırmalar, birbirlerinden oldukça farklı soylar arasındaki melezleşmenin insanın evriminde bir istisna olmadığını, aksine bir kural olduğunu gösteriyor.”

IFL Science. 23 Ekim 2023.