Şili Mumyalarının Giysileri Ölümcül Bir Zehirle Boyanmıştı

Şili’de, içinde iki kadın mumyası bulunan asırlık mezar günümüz arkeologları için büyük bir risk arz ediyor, zira bu mumyaların giysileri çoğunlukla cıva sülfür halinde bulunan ve yüksek derecede toksik bir mineral olan zincifreyle kırmızıya boyanmış.

Doğal oluşumlu, parlak kımızı renkli bir mineral olan zincifre, cıva içerir ve ısıtıldığında ortama yüksek derecede toksik gazlar salabilir. C: H. Zell, CC BY-SA 3.0

Son derece zararlı olan bu kırmızı toz, ilk olarak mumyalar 1970’lerde keşfedildiğinde saptanmıştı. Zincifrenin özgün rengi daha önce başka yerlerde İnka kültürüyle ilişkilendirilmiş olsa da arkeologların yeni bir araştırmada belirttiklerine göre mumyaların bulunduğu bölgedeki kültürel bağlamda daha önce buna rastlanılmamıştı.

Bilim insanlarının geçtiğimiz tarihlerde, mumyaların bulunduğu mezardan alınan ince taneli kırmızı pigmenti analiz etmesi sonucunda bu maddenin zincifre olduğu belirlendi ki bu da söz konusu mineralin Şili’nin kuzeyindeki antik insanlarca cenaze ritüelleri için kullandığına dair ilk kanıt niteliğinde.

(Şili’de 1500 Yıllık Balina Avı Resimleri Bulundu)

Araştırmaya göre, zengince giydirilmiş bu mumyalar 1976’da, Cerro Esmeralda’da yer alan MS yaklaşık 1399 ila 1475’e tarihlendirilen bir gömüt alanında gün yüzüne çıkarılmıştı. Öldüklerinde biri 9 diğeri ise 18-20 yaşlarında olan iki genç kadına ait kalıntılar yanlarında 104 eserler birlikte cenin pozisyonunda bulunmuştu. Bilim insanlarının mumyaların önceki analizinde belirttiğine göre, arkeologlar cesetlerle birlikte gömülen nesnelerin kalitesinden yola çıkarak kadınların önemli bir kurban etme ritüelinin sonrasında gömülmüş olabileceklerini düşünüyor.

Mumyalarla birlikte bulunan kumaş parlak kırmızı bir pigmentle boyanmış; araştırma yazarlarının bildirdiğine göre, mezarda yatanların hayatta olduğu ve öldüğü dönemde, And Dağları’nda bu renk tonu hematitle (kantaşı) yaygın bir şekilde oluşturulabiliyordu.

Bilim insanları konuya ilişkin, “Yapılan yeni kimyasal analizler, zincifrenin Cerro Esmeralda mumyalarının giysilerinde mevcut olduğunu gösterdi. Bu toksik madde, Şili’nin kuzeyinde özel ve dışarıdan gelen bir cenaze sunusu” diyerek açıklama yapıyor.

Amerika Jeolojik Araştırma Merkezi’ne göre cıva kaynaklı olan zincifre, tipik olarak tortul veya volkanik kayaçlarda oluşan ve genellikle yanardağların veya kaplıcaların yakınında bulunan yumuşak bir mineral.

Ölümcül Giysiler

Daha önce yapılan bir araştırma zincifrenin sosyal statüsü yüksek İnkalarca törenlerde kullanıldığını gösterdi. Araştırmaya göre, mumyaların giysilerinde zincifre bulunması, canlarına mal olan ritüelin kültürel olarak son derece önemli olduğunu işaret ediyor. Ancak, zincifrenin nereden geldiği ayrıca ritüelistik ve toplumsal kullanımda tam olarak nasıl bir rol oynadığı cevabı aranan sorular arasında.

(7400 Yıllık Şili Mumyalarının Sırları Ortaya Çıkarılacak)

Mineral yüzyıllar önce nasıl kullanılmış olursa olsun, zincifre içeren antik nesnelere dokunmak günümüzde böylesi eserlerle çalışanlar için ciddi bir risk taşıyor. Araştırma yazarları, zincifre solumanın ölümcül sonuçlar doğurabileceği hususunda ilgilileri uyarıyor.

Yazarlar, “Sinir ve kas sistemini ve ayrıca mide-bağırsak yolunu etkileyerek bir dizi kalp problemine hatta aşırı maruz kalındığında ölüme bile yol açabilir” diyerek olayın ciddiyetini vurguluyor.

İnkaların, zincifre solumanın arz ettiği tehlikelerin farkında olması mümkün. Bilim insanları, İnkaların bu doğrultuda, mezar hırsızlarını caydırmak için törensel gömüt alanlarına kasten zincifre saçmış olabileceklerini belirtiyor.

Live Science. 27 Temmuz 2018.