Side’de 7. Yüzyıla Tarihlenen Sinagog Bulundu

Antalya’nın Side bölgesindeki arkeolojik kazılarda, Yahudi bir babanın ölen oğlu için yaptırdığı 7. yüzyıla ait sinagog ortaya çıktı.

Side’de yürütülen kazılarda son olarak bir evin altında 7. yüzyıla ait sinagog bulundu. Sinagogun ortasında yer alan yazıtta, Yahudi bir babanın 2,5 yaşında ölen oğlu için ibadethanenin tadilat masrafını karşıladığı belirlendi.

Alanın 2014 yılında 1. derece sit alanından, 3. derece arkeolojik sit alanına çevrilmesi ile kazılar hızlandırıldı. Bölgedeki kaçak yapıların yıkılması ile arkeolojik yapılar ortaya çıkmaya başladı.

(Side Antik Kenti’nde Orijinal Yerinde İki Heykel Bulundu)

İlgili parseldeki kazı çalışmaları ve bilimsel sonuçlar, rapor halinde Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na sunuluyor. Daha sonra parselde yeni yapılaşma için temel aplikasyon projeleri hazırlanarak koruma kuruluna iletiliyor. Kurul yeni yapılaşmanın tarihi kalıntılara zarar vermeyecek şekilde hazırlandığını onayladıktan sonra çalışmalara başlanabiliyor.

Binaların altındaki arkeolojik yapılar ortaya çıkıyor

35 kişilik ekibiyle alandaki kazı çalışmalarını takip eden Kazı Başkanı Anadolu Üniversitesi Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, özel mülkiyetteki parsellerle çalışmaya başladıklarını söylüyor.

Asıl tahribatın 1960’lı yıllarda turizmin başlamasıyla meydana geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Alanyalı, o yıllarda herkesin turizm için konaklama tesisleri yapmaya başladığını ve Side’nin plansız şekilde geliştiğini söylüyor.

“Side’de 100 metrekarelik parsellere 110 metrekare yapı kurulmuş. Kaçaklarla doluydu. 2014 yılı Side’nin araştırma ve koruma anlamında dönüm noktasıdır. Vatandaş buna katkı sunuyor. Vatandaş yıkımı yapıyor, kazıları gerçekleştiriyor. Koruma kurulunun uygun gördüğü sınırlara çekiliyor. 100 metrekarelik alanın 30 metrekaresine yapabiliyorsa inşaatını o kadarına yaptı. Şu anda çok güzel bir süreç var. Önceden bu binaların altında ne olduğunu bilmiyorduk. Yapılan kazılarla Aphrodite Kutsal Alanı, Pretoryum, Liman Agorası, sütunlu caddeler, Athena ve Apollon kutsal alanında MÖ 6. yüzyıldan kalma kült yapılar ile çok sayıda konut açığa çıkarıldı.”

90’a yakın parselde kazıların yürütüldüğünü belirten Prof. Dr. Alanyalı, bir bu kadar daha kazı yapılması gerektiğini ve 4-5 yıl içinde Side’deki kaçak yapıların tamamen kaldırılacağını ve alttaki tarihin ortaya çıkartılacağını söylüyor.

Sinagog bulundu

Yürütülen kazı çalışmalarında bir evin altında ise sinagog bulundu. Yahudilerin Side bölgesinde yaşadığına dair tarihi kaynaklar olduğu biliniyor. Ancak elle tutulur ilk bulgunun bu kazılarda ortaya çıktığı belirtiliyor.

Sinagogun ortasında bulunan yazıtta ise şöyle yazıyor: “Korekesionlu (Alanyalı) Joseph, oğlu Daniel için adadı.”

Prof. Dr. Alanyalı, “Bir evin altında sinagog bulduk. Sinagoglar, kilise ve camiler gibi belirgin değil, bulunması biraz zaman alıyor. Sinagog, bugünlerde sergilenir hale geldi. Ortasında bir yazıt var. Daniel 2,5 yaşında hayatını kaybeden bir bebek. Joseph oğlunun anısına sinagogun o dönem tadilatını kesesinden karşılıyor ve Daniel’e adıyor.” diyor.