Şempanzeler Tıpkı Yüzler Gibi Popoları da Tanıyabiliyor

Yapılan yeni bir araştırmaya göre, tıpkı insanların tanıdık yüzleri hatırlaması gibi, şempanzeler akrabalarını popolarından tanıyabiliyor.

Şempanzelerin birbirinin yüzlerini tanıdığı gibi popolarını da tanıdığı ortaya çıktı. F: AJancso, Shutterstock.

Sadece bu değil, aynı zamanda tüylü akrabalarımız, insanların tanıdık bir yüzü belirlemek için kullandıkları beyin işlevlerinin aynısını, komşusunun popoları için kullanıyor gibi gözüküyor.

Sosyal hayvanlar için birbirini tanıma yeteneği önemlidir. İnsanlar için yüz, kimliğin de ötesinde, çekicilik ve sağlık gibi önemli bilgiler sunar. Şempanzeler için ise, popolar aynı amaca hizmet edebilir. Mesela, şempanzeler gördükleri poponun akrabalarına mı yoksa yumurtlama döneminde bir dişiye mi ait olduğunu belirleyebilir.

Leiden Üniversitesi’nden nöropsikolog olan araştırmanın baş yazarı Mariska Kret, “Yüzler insanlar için çok önemlidir ve yüzümüzün tüm özellikleri görülecek ve iletişim kuracak şekilde düzenlenmiştir. Evrim sürecinde, yüzümüz daha fazla kontrast elde etti: kırmızı dudaklar, gözlerimizin beyazları, kaşları ve her şeyi daha görünür kılan pürüzsüz bir cilt.” diyor.

Görünüşe göre, bir poponun ne anlattığını yorumlamak şempanzelerin üreme başarısı için çok önemli. F: AFP

Renk de şempanzeler için önemli bir rol oynamakta. Kret, kadın primatların renklerin daha belirgin olması gibi deri özelliklerini oluşturan tüysüz yüz ve kalçalara sahip olduklarını söylüyor. Dişi şempanzelerin yumurtlama döneminde büyüyen ve rengi derinleşen kalçaları kırmızıdır. Araştırmacıların söylediğine göre ise, primatların gözleri kırmızı tonları kolayca ayırt edebiliyor.

Araştırmacılar, beynin, insan yüzlerini diğer nesnelerden daha hızlı tanıdığı bir fenomen olan “yüz ters çevirme efekti” kullanarak, şempanzelerin tanıma yeteneklerini test ettiler. Fakat insanlar, ev gibi bir nesneyi gördüklerinde, evin ters çevrilmiş olup olmaması fark etmeksizin hızlı ya da yavaş tanıyabiliyor. Bunun kesin nedeni bilinmiyor.

Araştırmalar, insan ve şempanzelerin, yüz, kalça, ayak gibi aynı uyarıcılara sahip olduğunu gösterdi. Örneğin, katılımcılara tanıyabildiklerini anlamak üzere orijinal resmin üzerine dokunmaları ile görevlendirilerek birkaç farklı fotoğraf eşliğinde popo resimleri gösterildi.

İnsanlar için, ‘yüz ters çevirme etkisi’nin, tanımayı geciktirmekle beraber, yalnızca yüzler için geçerli olduğu kanıtlandı. Fakat insanlar, popo fotoğrafları ters çevrilmiş olsun ya da olmasın, tanıma süreleri çok uzun sürmedi.

Şempanzelere ters çevrilmemiş kalça fotoğrafları gösterildiğinde, popoyu tanıma hızları insanlara oranla çok daha hızlıydı.

Kret, deneylerin bu kategorinin diğer nesne kategorilerine göre bir önceliği olduğunun iyi bir gösterge olduğunu söylüyor.

Şempanzeler Yüzleri İnsanlar Gibi Tanıyabiliyor

Şempanzeler Eski Diktatörlerini Öldürdü ve Yedi

Zambiya’daki Şempanzeler Neden Olmaksızın Kulaklarına Çimen Sokmaya Başladı

Seeker. 8 Aralık 2016.
Makale: Kret, M. E., & Tomonaga, M. (2016). Getting to the Bottom of Face Processing. Species-Specific Inversion Effects for Faces and Behinds in Humans and Chimpanzees (Pan Troglodytes). PloS one, 11(11), e0165357.