Şempanze Ayağı İnsan Ayağının Evrimine Işık Tutuyor

Yeni bir araştırmada, iki ayak üstünde yürümede ayağın işlevini anlamak için, insan ve şempanze ayağı arasındaki farklar araştırıldı.

Araştırmacılar, ayak içindeki farklı kemiklerin ve eklemlerin 3 boyutlu olarak nasıl hareket ettiğini bulmak için hem insanların hem de şempanzelerin ayaklarına işaretler çizdi. F: Stony Brook Primate Locomotor Laboratory

Şempanzelerin iki ayak üstünde nasıl yürüdüğüne bakarak insan yürüyüşünün evrimi araştırıldı.

İnsan ayağı birçok eklem, kemik içeren ve ayağı kuvvetlendirdiği düşünülen taban kemerine sahip olduğu için diğer bütün primatlarınkinden farklı. Bu yapının, bipedal hareket (iki ayak üstünde yürüme) için oldukça önemli olduğu düşünülür. Bu durum bir dereceye kadar geçerli, zira bu kemer insanların yaşayan en yakın akrabası Afrika maymunlarında yoktur.

Afrika maymunlarının ağaçlara tırmanmaya ve dalları kavramaya yarayan oldukça hareketli ayak eklemleri olduğu uzun zamandır düşünülmekte. Fakat bu düşünceleri kanıtlayan detaylı çalışmaların sayısı oldukça az.

New York Institute of Technology College of Osteopathic Medicine Anatomi Bölümü’nden öğretim üyesi Nathan Thompson, şempanzelerin iki ayak üstünde yürürken ayaklarını nasıl kullandıklarını araştırarak, insan ayağının evrimi ve işlevi hakkında uzun zamandır inanılan şeyleri sorgulayan araştırmacılardan bir tanesi.

İnsan evrimini çalışan araştırmacıların çoğu, insan ve şempanze ayağı arasında ciddi bir farklılık görür. Biri uzun mesafe yolculuklarını kolay ve etkili kılmaya yarayan bir araçken, diğeri çok daha hareketli, iki ayak üstünde yürüme konusunda daha az etkin, kavramaya yarayan bir araçtır. Erken insanların fosilleşmiş ayakları hemen her zaman şempanzelerin ayaklarıyla karşılaştırılmıştı. Zira insan ayağının evrimini anlamak için şempanzelerin ayak biyomekaniğini bilmek çok önemli. Fakat bu araştırmaya kadar, iki ayak üstünde yürümede ayağın işlevini anlamak için insan ve şempanze ayağı arasında fark olup olmadığını kimse tam olarak araştıramamıştı.

Araştırma ekibi, aynı hızda yürüyen şempanze ve insanın ayaklarındaki üç boyutlu ayak hareketlerini ölçmek için yüksek hızlı hareket yakalama tekniği kullandı. Daha sonra da iki tür arasındaki orta ayak hareketlerinin çeşitliliğini karşılaştırdı.

Beklentilerin aksine, iki ayak üstünde yürürken insan ayağının şempanzelerinkine oranla daha hareketli olduğu anlaşıldı.

Holowka, “Bu bulgu hem insan, hem şempanze ayağının işleyişi hakkındaki varsayımlarımızı alt üst etti. Basit görsel gözlemlere dayanarak uzun süre insan ayağının adım atmak için topuğunu kaldırdığında şempanze ve diğer maymunlarınkinden daha sert olduğunu düşündük. Bizi şaşırtan şey ise, adım attıktan sonra insanın orta ayak bölgesinin önemli ölçüde gerilmesi. Bu gerilme hareketi şempanzelerin orta ayak eklemlerindeki hareketlerin çeşitliliğinden daha fazla. Bu da bizi orta ayak eklem hareketliliğinin fazla olmasının insan yürüyüşü açısından avantaj sağladığı fikrine götürüyor. Gelişmiş hareket yakalama teknolojisi sayesinde şempanzeleri gözlemleyemeseydik bunu fark etmemiz mümkün olmazdı.” dedi.

Sonuç olarak, bulgulara göre insanlar ve şempanzeler arasında varolduğu düşünülen farklılığın doğru olmadığı kanıtlandı. Böylece araştırmacıların erken insan atalarımızın fosilleşmiş ayaklarından çıkarılabilecek sonuçlar üzerine tekrar düşünmeleri gerekiyor. NYITCOM’dan Thompson, “Fosilleşmiş insansılardaki orta ayak eklemi morfolojisi artık ayak sertliği olarak algılanamaz, insanımsıların evrimi hakkında aydınlatıcı olabilir.” diyor.

Thompson, “Bu projeye dair en önemli şeylerden biri, en yakın akrabalarımıza dair bile hala ne kadar çok öğreneceğimiz şey olduğu. Şempanzelerin hareketleri hakkında daha fazla şey öğrendikçe, paleoantropologların yıllardır inandıkları varsayımları yeniden değerlendirmemiz gerekecek.” diye ekliyor.

Şempanzeler Rekabet Yerine İşbirliğini Tercih Ediyor

Zambiya’daki Şempanzeler Neden Olmaksızın Kulaklarına Çimen Sokmaya Başladı

Uzun Mesafe Seyahat Eden Şempanzeler Daha Sık Alet Kullanıyor

Science Daily. 8 Şubat 2017.

Makale: Holowka, N. B., O’Neill, M. C., Thompson, N. E., & Demes, B. (2017). Chimpanzee and human midfoot motion during bipedal walking and the evolution of the longitudinal arch of the foot. Journal of Human Evolution, 104, 23-31.