Sahra Çölü’ndeki Madende Homo erectus Taş Aletleri Bulundu

Arkeologlar, Sahra Çölü’nün doğu kesimindeki bir altın madeninde, 700.000 yıl önce Homo erectus’un kullandığı yüzlerce taş alet keşfettiler.

Arkeologlar, modern Atbara kentinin yaklaşık 70 km doğusunda, insanların (Homo sapiens) atası olan Homo erectus türüne ait bir dizi aletle karşılaştılar.

Homo erectus, Pleistosen’den soyu tükenmiş bir arkaik insan türü ve en erken yaklaşık 2 milyon yıl önce ortaya çıkmıştı. Hayatta kalan fosiller üzerine yapılan araştırmalar, türün insan benzeri bir yürüyüş ve vücut oranlarına sahip olduğunu gösteriyor.

Bulunan yüzlerce eser arasında, yumruğu andıran, birkaç kilogram ağırlığındaki ve ucunda sivri bir uç oluşturan yontulmuş kenarları olan devasa, badem biçimli satırlar vardı.

(Homo erectus’a Ait 1,4 Milyon Yıllık Kemik Balta Bulundu)

“Sudan’ın doğu kesiminde, Doğu Çölü’nde, Sahra’nın birçok yerinde olduğu gibi, altına hücum başladı. İnsanlar bu değerli cevheri derme çatma, açık ocaklarda arıyorlardı. Madenciler eski katmanları ortaya çıkarırken, birkaç yüz bin yıllık aletlerle karşılaştı.”

Arkeologlar, optik olarak uyarılan ışıma (OSL) yöntemini kullanarak nesnelerin üzerindeki toprak ve kum katmanlarını inceleyerek aletlerin yaşını belirleyebildiler.

Wrocław Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü’nden araştırma projesi lideri Profesör Mirosław Masojć, “Yaklaşık 390.000 yaşında oldukları ortaya çıktı. Bu, aşağıdaki katmanların kesinlikle daha eski olduğu anlamına gelir. İşçiliğe dayanarak, aletlerin Afrika’nın güneyinde keşfedilen muadilleri gibi 700.000 yıldan, hatta belki de bir milyon yıllık olabileceğine inanıyorum.” diyor.

Profesör Masojć’in ekibi daha önce el baltaları ve diğer aletler keşfetmişti, ancak teknolojik olarak ekvatoral Afrika’dakilere bu kadar benzer ya da bu kadar eski olanlar hiç keşfedilmemişti.

Artık eserlerin keşfedildiği yerde aletlerin yapıldığı bir atölye olduğu düşünülüyor, çünkü hem bitmiş ‘ürünler’ hem de üretimleri sırasında oluşan yongalar bulundu.

Masojć, bunların Mısır ve Sudan’dan bu kadar iyi doğrulanmış bir kronolojiye sahip bilinen en eski insan eserleri olduğunu da sözlerine ekliyor.

“Eski aletler çöllerde bulunmuştu, ancak daha önce hiçbir zaman yaşlarını güvenli bir şekilde belirlemeye izin veren katmanlardan gelmemişlerdi.”

Şimdiye kadar araştırmacılar, Paleolitik taş ürünlerinin korunduğu yaklaşık 200 alan buldular. Bunlardan bazıları madenlerde (Hartum’un yaklaşık 350 km kuzeyinde) yer alıyor. Hem Homo erectus hem de Homo sapiens tarafından kullanılan her türlü alet ortaya çıktı. Aletlerin yaşı, yarım milyondan 60.000 yıla kadar büyük ölçüde değişiyor.

Masojć, madenlerin daha derin kısımlarında daha da eski eserlerin bulunduğunun göz ardı edilemeyeceğini söylüyor, ancak bunlara erişmenin şu anda zor olduğunu da sözlerine ekliyor.

“Son araştırma sezonu, siyasi durumun çok gergin olduğu ve nihayetinde Sudan’da bir darbe yaşandığı ve uzun süredir devam eden rejimin devrildiği 2019’un sonunda gerçekleşti. Lojistik açısından işler çok zordu: yakıt kıtlığı vardı, protestolardan kaçınmak zorundaydık, insanlar ölüyordu.”

Science in Poland. 25 Nisan 2021.

Makale: Masojć, M., Kim, J. Y., Krupa-Kurzynowska, J., Sohn, Y. K., Ehlert, M., Michalec, G., … & Jadain, M. A. (2021). The oldest Homo erectus buried lithic horizon from the Eastern Saharan Africa. EDAR 7-an Acheulean assemblage with Kombewa method from the Eastern Desert, Sudan. PloS one, 16(3), e0248279.