Runik Yazıtlı Taş, İklim Değişikliği Korkusuyla Bağlantılı Çıktı

Dünyanın en ünlü runik taşlarından biri, Vikinglerin İskandinavya’da yaşanan soğuk iklim krizinin tekrarından korktukları için dikilmiş olabilir.

9. yüzyılda İsveç’teki Vattern Gölü yakınlarında dikilen Rok taşı, beş tarafını kapsayan 700’den fazla runikle dünyanın en uzun runik yazıtını taşıyor.

Yazıtın, ölen bir erkek çocuk için anıt olarak inşa edildiğine inanılıyordu, ancak metnin kesin anlamı, parçalar eksik olduğu ve farklı yazma formları içerdiği için bilinemiyordu.

(Danimarka’da Viking Runik Yazıtlı Objeler Bulundu)

Taş, bazı akademisyenlerin günümüzde İtalya’da var olmuş olan Ostrogotların 6. yüzyıl hükümdarı Büyük Theodoric’e atıfta bulunduğuna inandıkları “Theodoric’in” kahramanca eylemlerini ifade ediyor.

Ancak şimdi araştırmacılar, yazıtın daha çok sert kış mevsiminin yaklaştığı bir döneme atıfta bulunduğunu düşünüyor. Çünkü taşı diken kişi, çocuğunun ölümünü daha geniş bir perspektife oturtmaya çalışmıştı.

Araştırmacılar, “Yazıt, bir oğlun ölümü ve MS 536’dan sonra felakete benzer yeni bir iklim krizi korkusu tarafından tetiklenen bir kaygı ile ilgili.” diyor.

6. yüzyıl krizinin, düşen ortalama sıcaklıklar, bozulmuş mahsuller ve bunu takip eden açlık ve kitlesel yok oluşlar ile iklimi dramatik bir şekilde etkileyen bir dizi volkanik patlamadan kaynaklandığına inanılıyor.

Sonuç olarak, İskandinav yarımadasının nüfusunun en az yüzde 50 oranında azaldığı tahmin ediliyor ve araştırmacılar, bu olayların anılarının aktarılmış ve hatta mitolojiyi etkilemiş olabileceğine dikkat çekiyor.

Son derece uğursuz

Yapılan yeni yorum, filoloji, arkeoloji ve din tarihi dahil olmak üzere çeşitli disiplinlerden araştırmacılar arasında işbirliğine dayalı bir yaklaşıma dayanıyor.

Taştaki satırlar, metnin yüz yıldan uzun süren savaşlara atıfta bulunduğunu gösteriyor.

Ancak araştırmacılar bunun farklı bir savaş türünden bahsediyor olabileceğini öne sürüyor: “Işık ve karanlık, sıcaklık ve soğuk, yaşam ve ölüm arasındaki çatışma.”

Araştırmacılar ayrıca, yazıtın yaşam süresi boyunca yazarın son derece uğursuz görünebilecek bir dizi olayını da dikkate alıyorlar.

(Norveç’te 1000 Yıllık Anlaşılamayan Runik Yazı Bulundu)

Bo Graslund, “Güçlü bir güneş fırtınası, gökyüzünü dramatik kırmızı tonlarında renklendirdi, ürün verimi son derece soğuk bir yazdan muzdaripti ve daha sonra güneşin doğuşundan hemen sonra bir güneş tutulması meydana geldi.” diyor.

Graslund, İskandinav mitolojisinde Ragnarok’un gelişinin bir işareti olan üç yıl süren bir kışı hatırlatarak, “Bu olaylardan biri bile bir başka sert kış korkusunu artırmak için yeterli olurdu.” diyor.

Phys. 8 Ocak 2020.

Makale: Holmberg, P., Gräslund, B., Sundqvist, O., & Williams, H. (2020). The Rök Runestone and the End of the World. Futhark: International Journal of Runic Studies, 9, 7-38.