Roma’nın Askeri Kalelerinde Kadınlar da Vardı

Roma’nın askeri aktivitelerinde kadınların resmi bir rolü olmadığı düşünülür. Fakat 2000 yıldır Roma şehrinin tam ortasında duran Traianus Sütunu, kadınların bu aktivitelerdeki yerine dair yeni kanıtlar sunuyor. Bulgulara göre askerler evlenme yasağına aldırmamış ve komutanların eşleri ve kızları zafer kutlamalarında yer almış olabilir.

Arkeolog Elizabeth Greene, Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’nün toplantısında, İtalya’nın Roma şehrindeki bir askeri zafer anıtı olun Traianus sütünunda altı kadın resmedildiğini söyledi. Sütundaki figürler askeri bir dinsel törende kurbanlar sunan refakatçiler. Bu görev genelde genç erkekler tarafından yapılırdı. Ama sütundakilerin 6 tanesi açıkça fark edilebilir biçimde kadın figürü. Greene, bu 6 kadının kıdemli subayların eşleri ya da kızları olabileceğini düşünüyor.

Araştırmacılar 18. yüzyıldan beri Traianus Sütunu üzerinde çalışmalar yapıyor. Peki o zaman bu kadınları nasıl daha önce kimse fark etmemiş olabilir?

Öncelikle sütun 30 metrededen daha uzun, bu nedenle büyük bir kısmını yakından incelemek oldukça zor oluyor. Bir diğer neden de, Newcastle Üniversitesi’nden Lindsay Allason-Jones’un söylediğine göre, araştırmacıların neyi arıyorlarsa onu görmeleri. “Traianus Sütunu askeri bir töreni betimlediği için, genellikle birşeylerin nasıl inşa edildiğiyle ve makinelerle ilgili detayları arayan askeriye tarihçileri tarafından incelenir” diyor Allason-Jones.

Trajan/Traianus Sütunu’nda uzun saçlı bir kadın betimi (Görsel: Beth Greene)

Roma ordusuna sadece erkekler katılabiliyordu. MÖ 27 ve MS 14 yılları arasında süren hükmünde İmparator Augustus da, rütbesiz piyade askerlerinin evlenmesini yasakladı, ve bu yasak neredeyse 200 yıl sürdü. Roma ordusu hakkındaki klasik metinler de kadınlarla ilgili pek bilgi vermiyor. Bu yüzden uzun yıllar boyunca arkeologların çoğu, orduya bağlı hiçbir kadın olmadığına inanıyordu, diyor Allason-Jones.

Fakat 1980lerin sonunda, centurio, yani yüzbaşıların eşlerinin ve çocuklarının da, yüzbaşı ile birlite sınır ve taşra kalelerinde yaşadığına dair kanıtlar bulunmaya başlandı. Allason Jones ve Leiden Üniversitesi’nden Driel-Murray, Kuzey İngiltere’deki Hadrian Duvarı’nın yanındaki bir Roma kalesi olan Vindolanda’da kadın ve çocuk ayakkabıları buldu. Araştırmacılar ayrıca “diploma” adı verilen ve 25 yıl görev yapıp Roma vatandaşlığı kazanılanlara verilen bronz plaklarda, askerlerin eşlerinden ve çocuklarından bahsedildiğni fark etti.

Vindolanda’da bulunan çeşitli ayakkabılar

Bu bilgileri tekrar inceleyen Greene, bulunan binlerce ayakkabıdan %40’ının kadınlara ve çocuklara ait olduğunu gördü. Kataloglanan bin küsur “diplomanın da %43ü, bir eşten, çocuklardan ya da her ikisinden bahsediyor.

Vindolanda’da rütbesiz bir askerin yasal olmayan, de-facto (pratikteki) eşi büyük ihtimalle çiftin çocuklarıyla birlikte kalenin dışında yaşıyordu. Bu eşler büyük ihtimalle çalışmak zorundaydı çünkü ortalama bir asker bir aileyi geçindirebilecek kadar para kazanmıyordu. Driel-Murray bazı kadınların kale içinde aşçı, terzi ya da çamaşırcı olarak çalışmış olabileceğini düşünüyor.

Leicester Üniversitesi’nden Penelope Allison da, Almanya’da aynı döneme ait bir Roma kalesinde kadın ayakkabıları ve broşlar bulunduğunu; bu buluntuların da kadınların bu dönemde kaleler içinde yaşamış olabileceğini gösterdiğini belirtti. Allison “Onlar da herkes gibi kışalalarda yaşıyordu ve askeri toplulukla meşgul oluyorlardı” dedi.

Fakat herkesin bu duruma inanması biraz uzun zaman alacak gibi gözüküyor. Driel-Murray hala eski jenerasyonun askeri kalelerde kadın-erkek karışık bir topluluk yaşadığına ikna olmadığını söyledi. Traianus Sütunu’nda bulunan kadın figürleri belki bu durumu değiştirmeye yardımcı olur.

Kaynak: http://www.newscientist.com/