Peru’da Bıçak Tutan Katil Balina ve İnsansı Jeoglifleri Bulundu

Peru’nun Nazca Çölü’nde, insansı figürler, kesik başlar ve bıçak tutan bir katil balina gibi, daha önce görülmemiş 303 jeoglif keşfedildi.

Çarpıcı yeni keşif, yapay zekâ (AI) yardımıyla sadece altı ay içinde ortaya çıkarıldı ve bölgedeki bilinen jeoglif sayısını neredeyse iki katına çıkardı.

Nazca Çizgileri, Peru’nun Nazca Çölü’nde yaklaşık 440 kilometrekarelik bir alana yayılan, insan eliyle oyulmuş büyük jeoglifler grubu. Bu eski sanat eserlerinin, MÖ 200 ile MS 500 yılları arasında, Nazca olarak bilinen İnka öncesi uygarlığın üyeleri tarafından yapıldığı düşünülüyor. Bu insanlar, çölün kırmızımsı yüzey çakıllarının üst katmanlarını kaldırarak daha açık renkli toprağı ortaya çıkarmış ve çeşitli şekil ve boyutlarda desenler oluşturmuşlardı.

(İlgili: Peru Çölünde 168 Jeoglif Daha Keşfedildi)

Araştırmacılar, bu gizemli şekillerin 1920’lerde uçak yolcuları tarafından yeniden keşfedilmesinden bu yana yaklaşık 430 Nazca Çizgisi bulmuştu. Bu jeogliflerin çoğu, son 20 yılda uydu görüntülerindeki ilerlemeler sayesinde tespit edildi. Ancak yeni çizgilerin keşif hızı yavaşlamaya başladı ve araştırmacılar, kalan şekillerin insan gözüyle fark edilemeyecek kadar silik olabileceğinden şüpheleniyor.

Yeni çalışmada araştırmacılar, Nazca Çölü’nün uydu görüntülerinde gözden kaçan şekilleri bulmak için, jeogliflerin soluk izlerini tespit etmek üzere eğitilmiş bir yapay zeka modeli kullandılar.

Bu model, insanlardan 20 kat daha hızlı bir şekilde çizgileri seçebiliyor ve araştırmacılara ünlü çizgilerin daha önce hiç tespit edilmediği yerlerdeki potansiyel Nazca Çizgisi adaylarını incelemeleri için bir liste oluşturdu. Eylül 2022 ile Şubat 2023 arasında, araştırmacılar bu bölgeleri ziyaret etti ve 303’ünün gerçek jeoglifler olduğunu doğruladılar.

Yeni keşfedilen çizgiler arasında soyut insansı figürler, kesik başlar, evcilleştirilmiş hayvanlar, balıklar, kuşlar, kediler, olası bir tören sahnesi ve insan/hayvan etkileşimleri yer alıyordu. En tuhaf şekil ise muhtemelen bıçak tutan 22 metre uzunluğundaki katil balinaydı.

Bu çalışma, iki ana Nazca Çizgisi türü arasındaki önemli farkları da ortaya koydu: Daha küçük ve daha ayrıntılı olan rölyef tipi jeoglifler ve daha geniş bir alanı kaplayan, daha fazla düz çizgi kullanan çizgi tipi jeoglifler.

Çalışma, bilinen rölyef tipi jeogliflerin çoğunun (yüzde 82) insanları veya evcilleştirilmiş hayvanları tasvir ettiğini, çizgi tipi jeogliflerin ise çoğunlukla vahşi hayvanları (yüzde 64), özellikle kuşlar ve balinaları gösterdiğini ortaya koydu.

Ayrıca ekip, rölyef tipi tasvirlerin tarihi yollara daha yakın olduğunu, bu nedenle yoldan geçenler tarafından görülmek üzere yapıldığını öne sürüyor. Ancak çizgi tipi jeoglifler birbirlerine eşit aralıklarla yerleştirilmişti, bu da onların “muhtemelen topluluk düzeyinde ritüel etkinlikler için inşa edildiğini ve kullanıldığını” gösteriyor.

Yeni çalışmadaki yapay zeka, araştırmacıların henüz inceleyemediği yüzlerce potansiyel jeoglif adayı daha belirledi. Bu nedenle, araştırmacılar önümüzdeki yıllarda bu bölgeleri ziyaret ettiklerinde yaklaşık 250 ek Nazca Çizgisi daha bulacaklarını tahmin ediyorlar.

Makale: Masato Sakai et al. (2024). AI-accelerated Nazca survey nearly doubles the number of known figurative geoglyphs and sheds light on their purpose, Proceedings of the National Academy of Sciences.