Patara Yol Anıtı Antalya Müzesi’nde Sergilenecek

Dünyada türünün tek örneği olan Patara Yol Anıtı’nın konservasyon süreci tamamlandı. 6 metre uzunluğundaki eser, ‘tahrip edilir’ korkusuyla Antalya Müzesi’nde sergilenecek.

Likya’yı MS 43 yılında Patara’nın başkentliğinde bir Roma Eyaleti’ne dönüştüren imparator Claudius’un emriyle dikilen, latince adı Stadiasmus Patarensis olan 6 metre uzunluğundaki Patara Yol Anıtı’nın Antalya Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı’ndaki konservasyon süreci tamamlandı.

1992 yılında Patara’da çıkan büyük yangında yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan eserle ilgili yürütülen çalışmaların detaylarını anlatan Prof. Dr. Havva İşkan Işık, “Tarih küllerinden yeniden doğuyor” dedi.

(Gaziantep’teki Roma Köprüsünün Yerine Yenisi Yapıldı)

Patara Yol Anıtı’nın yeniden ayağa kaldırılarak Patara’da sergilenme fikrinden vazgeçildiğini kaydeden Prof. Dr. Işık, “Açıkçası anıtın tahrip edilmesinden, üzerine yazı yazılmasından korkuyoruz. Bu nedenle anıtın birebir benzerini hazırlatarak Patara’da sergileyeceğiz.” dedi.

Eserin aslının Antalya Müzesi’nde sergileneceğini açıklayan Prof. Dr. Işık, şöyle devam etti: “Keşke orijinalini Patara’ya götürebilseydik. Ama şu ortamda bunu yapmak doğru gelmiyor. Çünkü birçok kültürel değer yıkılıyor, parçalanıyor. Bu eser dünyada tek. Başka bir örneği yok.”

“Biz orijinal parçalarla anıtı ayağa kaldırdık. Çok yakın zamanda da sergilemeye açacağız. Bu süreçte eserin küllerinden doğmasına vesile olan Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı’ndaki arkadaşlarıma bir kez daha teşekkür ediyorum.”

“Bu muazzam anıt, arkeoloji, eskiçağ tarihi ve epigrafi bilimlerinin başyapıtlarından biri. Anıt, sadece Likya tarihini ve tarihsel coğrafyasını değil, aynı zamanda Roma İmparatorluğu’nun eyaletleştirme politikaları açısından da bilim insanlarına eşsiz bilgiler sunuyor.”

Anıtın üç tarafı yazılı olup, ön yüzünde İmparator Claudius’a ithaf yer alırken, diğer yüzlerde tüm Likya sınırları içerisinde yer alan yolların ölçüleriyle birlikte bir listesi sunuluyor.

Patara Yol Anıtı (Stadiasmus Patarensis)

Anıtın ön yüzündeki (A) ithaf yazıtında “Roma dostu ve imparatorsever sadık müttefikler” olarak tanımlanan Lykialılar, Claudius’un Lykia’da bir süredir devam etmekte olan iç savaşı bitirerek, anıtta ifade edildiği şekliyle kendilerini “isyandan, kanunsuzluktan ve eşkıyalıktan” kurtardığını ve “dirliğe, hukuki eşitliğe ve geleneksel kanunlara” yeniden kavuşturduğunu ifade etmektedir. Ayrıca Claudius’un Lykia’daki devlet yönetimini “muhakeme yeteneği olmayan halk yığınından” alıp “en seçkin kişiler arasından seçilen danışma meclisi üyelerine” emanet ettiği de vurgulanmıştır.

“Drusus’un oğlu Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus’a, en yuce rahibe, hükümranlığının beşinci yılında, on birinci kez İmparator, Vatanın Babası, dördüncü kez Konsüllüğe aday iken, Roma dostu ve imparatorsever sadık müttefikler olarak Likyalılar kendi uluslarının kurtarıcısına (ithaf ettiler). Çünkü onlar onun tanrısal önsezisi sayesinde ayaklanmadan ve kanunsuzluktan ve eşkıyalıktan kurtarıldılar ve şimdi; devlet mekanizması muhakeme yeteneği olmayan halk yığınından (alınıp) en seçkin kişiler arasından seçilen danışma meclisi üyelerine emanet edildikten (ve) bu sayede (Likyalılar), Tiberius Claudius Caesar Augustus’un legatus propraetor’u olan Quintus Veranius aracılığı ile, onun (İmparator) tarafından, tekrar kendi vatanlarının efendisi yapıldıktan sonra dirlik ve hukuk işlerinde eşitliğe ve geleneksel kanunlara tekrar kavuşmuş bulunuyorlar.”  [Çeviri: Şahin 2014, 42]

Anıtın yollarla ilgili olan kısmı B yüzünde (yani anıtın ithaf yazıtına önden bakıldığında anıtın sol yan yüzünde) başlamaktadır. Bu yüzün üst kısmında, yol listesi başlamadan önceki girişte “Claudius … kendi legatus propraetor’u Quintus Veranius’un hizmetiyle tüm Lykia boyunca aşağıda ölçüsü verilen yolları yaptırdı” ifadesi yer alır ve hemen ardından Patara – Ksanthos yolu ve ölçüsü ile liste başlar. Listede her bir yol bilgisi “A yerleşiminden B yerleşimine (C yerleşimi üzerinden) xstadion” prensibine göre verilmektedir.

Drusus’un oğlu Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus, Yerküre’nin hâkimi, tüm Likya boyunca aşağıda ölçüm listesi verilen yolları, kendi legatus propraetor’u Quintus Veranius’un çabalarıyla yaptırdı:

…. (yol ölçüm listesi ile devam ediyor)….

Hürriyet. 22 Haziran 2019.

adkam.akdeniz.edu.tr