Pandaların Nasıl Vejetaryen Olduğunun Gizemi Çözülüyor

Panda fosilleri, dev türün nasıl “sahte başparmak” geliştirip ayı ailesindeki tek vejetaryen haline geldiğinin çözülmesine yardımcı oldu.

Başparmak ne zaman başparmak değildir? Dev pandanın bambu tutmak için kullandığı, uzun bir bilek kemiği olduğunda. Uzun evrimsel tarihi boyunca, pandanın eli hiçbir zaman gerçekten zıt bir başparmak evrimleştirmedi ve bunun yerine bir bilek kemiğinden başparmağa benzer bir parmak olan radyal sesamoidi evrimleştirdi. Bu benzersiz uyarlama, bu ayıların ayı olmalarına (Carnivora veya et yiyiciler) rağmen tamamen bambu ile yaşamalarına yardımcı olur. Scientific Reports’ta yayımlanan yeni bir makalede araştırmacılar, bu “başparmağa” sahip olan en eski bambu yiyen ata pandanın keşfi hakkında rapor veriyor. Şaşırtıcı bir şekilde, bu “başparmaklar” modern torunlarınınkinden daha uzundu.

Çin’in güneybatısındaki Yunnan eyaletinde bulunan yaklaşık altı milyon yıl öncesine ait fosiller, radyal sesamoid adı verilen oldukça genişlemiş bir bilek kemiğini içeriyordu.

Bilim insanlarının Scientific Reports’un son sayısında yayımlanan bir araştırma makalesinde, modern dev pandanın ağır bambu saplarını kavramasına ve kırmasına izin veren sahte baş parmağının bilinen en eski kanıtı olduğunu yazdı.

(İlgili: Bazı Soyu Tükenmiş Timsahlar Vejetaryendi)

Fosiller, altı ila sekiz milyon yıl önce Çin’de yaşayan ve Ailurarcto adı verilen pandanın şimdi soyu tükenmiş antik akrabasına ait.

Los Angeles County Doğa Tarihi Müzesi’nde omurgalı paleontolojisinin küratörü Wang Xiaoming, “Dev panda, özel bir otobur haline gelen kısa, etçil sindirim sistemine sahip büyük bir etoburun nadir görülen bir vakası.” diyor.

“Ailurarchtos’taki sahte başparmak, pandalarda bambu ile beslenmenin evrimindeki olası zamanlamayı ve adımları ilk kez gösteriyor.”

Araştırmacılar, pandanın insan parmağına benzer şekilde çalışan sahte baş parmağını yaklaşık bir asırdır biliyorlardı. Ancak fosil kanıtlarının olmaması, başka hiçbir ayıda görülmeyen ekstra parmağın nasıl ve ne zaman evrimleştiğine dair cevapsız sorular bırakmıştı.

Wang, “Dev pandanın sahte başparmağı zarif veya hünerli olmasa da… bilekte küçük, çıkıntılı bir yumru bile bambunun bükülmüş parmaklardan kaymasını önlemede mütevazı bir yardım olabilir.” diyor.

Yunnan’ın kuzeyindeki Zhaotong şehri yakınlarında bulunan fosiller, modern pandalarda bulunandan daha uzun, ancak ucunda içe dönük kanca olmayan sahte bir başparmak içeriyordu.

Başparmağın etrafındaki kanca ve etli bir ped, önemli vücut ağırlığının yükünü taşıması gerektiğinden zamanla evrimleşti.

Pandalar, atalarının yüksek proteinli, omnivor diyetlerini (hepçil), milyonlarca yıl önce Güney Çin’de yıl boyunca mevcut olan besin maddeleri yönünden düşük olan bambu ile değiştirdiler.

Günde 15 saate kadar yemek yerler ve yetişkin bir panda günde 45 kg bambu tüketebilir. Diyetleri çoğunlukla vejetaryen olsa da, vahşi pandaların ara sıra küçük hayvanları avladığı biliniyor.

AFP. 3 Temmuz 2022.

Makale: Wang, X., Su, D.F., Jablonski, N.G. et al. (2022). Earliest giant panda false thumb suggests conflicting demands for locomotion and feeding. Sci Rep 12, 10538.