Ortadoğu’da 3.700 Yıl Önce Patlayan Meteor Yaşamı Yok Etti

Gökyüzündeki  bir patlama, yaklaşık 3.700 yıl önce Ölü Deniz’in kuzeyindeki şehirleri ve çiftçilik yerleşimlerini yok etti. Arkeologlar, günümüzde Ürdün’ün bulunduğu bölgede kozmik bir felakete dair kanıtlar buldu.

Ön kanıtlar, 3.700 yıl öncesine ait alçak irtifa meteor patlamasının Ölü Deniz’in kuzeyindeki kentleri, köyleri ve tarım arazilerini yok ettiğini ve 600 ila 700 yıl boyunca bölgeyi yaşanmaz hale getirdiğini gösteriyor. C: Istock

Ortaya çıkarılan yüksek sıcaklıklarda anında kristalleşen mineraller ve radyokarbon tarihlendirmeleri, Orta Ghor olarak adlandırılan, 25 kilometrelik genişlikte yuvarlak bir düzlükte, atmosferin içinde patlayan bir meteorun neden olduğu muazzam bir hava patlamasının bölgedeki yaşamı yok ettiğini gösteriyor.

Arkeolog Phillip Silvia, daha sonra insanların bu bölgeye 600 ila 700 yıl boyunca dönmediğini söylüyor. Bulgular, 17 Kasım Amerikan Oryantal Araştırmaları Okulu’nun yıllık toplantısında rapor edildi.

Günümüzde Ürdün’de bulunan Orta Ghor bölgesindeki beş büyük arkeolojik kazı, bu yerleşimlerin, Bronz çağın sonunda ani ve toplu bir çöküşe kadar en az 2.500 yıl boyunca kesintisiz olarak iskan edildiğini gösteriyor.

(Buzul Çağ’ın Sonlarında İnsanlar Devasa Yangınlara Şahit Oldu)

Bölgedeki yüzey araştırmalarında ek olarak 120 adet daha küçük yerleşim yeri buldu. Araştırmacılar, bu yerleşimlerin de aşırı ve çöküşe neden olan ısı ve rüzgara maruz kaldığından şüpheleniyor. Orta Ghor bölgesinde kozmik felaketin gerçekleştiği sırada yaklaşık 40.000 ila 65.000 kişi yaşıyordu.

Arkeologlar, Ölü Deniz’in kuzeydoğusundaki düz ova olan Orta Ghor’da, meteordan çıkan bir ateş topunun antik kenti tahrip ettiğini söylüyor.

Alçak irtifa meteor patlamasının neden olduğu tahribatın en kapsamlı kanıtı, son 13 yıldır kazıların sürdüğü Bronz çağ kenti Tall-Hammam’da elde edildi. Radyokarbon tarihlendirme yöntemi, neredeyse tüm yapıların kerpiç duvarlarının aniden 3.700 yıl önce yok olduğunu ve sadece taş temelleri bıraktığını gösteriyor.

Dahası, aynı döneme ait birçok çanak çömlek parçasının dış yüzeyi, camsılaşacak kadar erime belirtileri taşıyor. Bu camsı yüzeylerdeki zirkon kristalleri,  belki de güneşin yüzeyi kadar son derece yüksek sıcaklıklarda bir saniye içinde oluşmuştu.

(Tüm Bronz Çağ Demir Eserleri Meteoritten Yapılmış)

Görünüşe göre yüksek kuvvetli rüzgarlar, Tall el-Hammam’da yağmur gibi yağan minik ve küresel mineral taneleri oluşturmuştu. Araştırma ekibi bu ufak kaya tanelerini kazılarda buldukları çömlek parçaları üzerinde tespit etti.

Dünya üzerinde tahribat yaratmış patlayan uzay kayalarının örnekleri daha önceden de biliniyor. Tunguska olayı olarak bilinen 1908 yılında seyrek nüfuslu bir Sibirya bölgesi üzerinde görülen bir meteor patlaması, hiç kimseyi öldürmedi ancak 2.000 kilometrekarelik bir ormanı dümdüz yaptı. Ayrıca 2013 yılında Chelyabinsk, Rusya üzerinde gerçekleşen bir meteor patlaması 1.600’den fazla insanı yaraladı. Bu yaralanmaların nedeni, pencere camlarının patlayarak etrafa saçılmasıydı.

Science News. 20 Kasım 2018.

Makale: P.J. Silvia et al. The 3.7kaBP Middle Ghor event: catastrophic termination of a Bronze Age civilization. American Schools of Oriental Research annual meeting, Denver, November 17, 2018.