Orta Anadolu’da Tarım Göçmenlerle Değil Yerlilerle Başladı

Yeni bir araştırmaya göre, küçük ölçekli tarım, ilk olarak, Anadolu platosundaki yerli topluluklar tarafından başlatıldı ve daha önce düşünüldüğü gibi göçmen çiftçiler tarafından getirilmedi.

Orta Anadolu’da yapılan kazılarda ortaya çıkarılan neolitik bir ev. C: Douglas Baird

Profesör Douglas Baird ve ekibi, Konya’daki Çatalhöyük’e 9 kilometre mesafede yer alan Boncuklu Höyük’te, karbonlaşmış tohumlar ve buğday samanlarının fitolitlerini keşfettiler. Ayrıca erken tarım alanlarında görülen ehlilleşmiş ot kalıntıları buldular. Tüm bunlar bölgede ürün yetiştiriciliği yapıldığı anlamına geliyor.

Ek olarak, koyun ve keçi kemiği kolajeninden elde edilen nitrojen izotopları, bu hayvanları gütmek için çok küçük ölçekli deneyler yapıldığına işaret ediyor.

Taş aletlerin incelenmesi ve antik DNA analizleri, daha önce tarımın ortaya çıktığı Bereketli Hilal’den gelen topluluklar yerine, yerli bir popülasyon olduğunu gösteriyor.

(Anadolu’dan Giden İlk Çiftçiler Avrupa’daki Kabilelerle Üremiş)

Profesör Baird, “Kanıtlarımız, bazı arkeologların göçmen çiftçilerin orta Anadolu’ya tarımı getirdiği görüşüne karşı çıkıyor ve Boncuklu’nun uzun zamandır Anadolu yerlileri tarafından iskan edildiğini gösteriyor. Buradaki Anadolu toplulukları çoğunlukla çok çeşitli hayvan avladı ve bitkiler topladı ancak daha sonra Güney ve Doğu ile yaptıkları takaslar sayesinde tarımı benimsediler.” diyor.

“Daha önce işlenmiş bitkiler kullanmış olmalarına rağmen; buğday, mercimek ve bezelye tam olarak evcilleştirilmemişti ve Boncuklu topluluğunun diyetine az miktarda katkıda bulunmuştu.”

Projenin eş direktörü Andrew Fairbairn, “Beklenmedik bir şekilde, bu düşük seviyeli gıda üretimi en az beş asır boyunca devam etti.” diyor.

(Ege’de Neolitik Dönem Göçlerle Başlamamış Olabilir)

Fairbairn, “Arkeologlar genellikle bu tür gıda üretim sistemlerini kısa ömürlü ve geçici olarak görürler, ancak araştırmamız uzun süredir ekonominin küçük bir parçası olarak bitki ve sürü hayvanlarının istikrarlı ve kalıcı bir şekilde kullanıldığını öneriyor.”

Kabul gören teori ile uyuşmuyor

Ekip, Boncuklu Höyüğü 2003-2004 yıllarında Profesör Baird’in kazdığı Pınarbaşı mevkiine benzetiyordu. Karaman ilinde, Boncuklu’nun 30 km güneyinde yer alan bu kanıtlar, bu toplulukların tarımın benimsenmesine karşı direndiğini ve verimli bir avcı-toplayıcı yaşam tarzını sürdürdüğünü ortaya koyuyor.

(8.000 Yıl Önce Avrupa’ya İlk Tarımı Egeliler Getirdi)

Profesör Baird, “Şaşırtıcı bir şekilde, Pınarbaşı terk edilirken ve halkı arkeolojik kayıtlardan kaybolurken, Boncuklu’da gördüğümüz yaşam tarzının, kısa süre sonraya tarihlenen Çatalhöyük’e doğrudan katkı sağladığına inanıyoruz.” diyor.

“Boncuklu’da tarım, 10.000 yıl önce nispeten küçük bir ekonomik faaliyetti, ancak bunun benimsenmesi, ona bağlı olan belirli topluluklar için hem anlık hem de uzun vadeli sonuçlar doğurmuş olabilir.”

Makale: Baird, D., Fairbairn, A., Jenkins, E. L., Martin, L., Middleton, C., Pearson, J., … & Russell, N. (2018). Agricultural origins on the Anatolian plateau. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS).