Ölüm Saçan Çin İmparatorunun Mezarı Nihayet Teşhis Edildi

Çin’deki anıt mezarda bulunan bir eser, MS 2. yüzyıl imparatoru Liu Zhi’nin orada gömülü olduğuna dair neredeyse kesin kanıtlar sunuyor.

Arkeologlar, Çin’in Luoyang kentinde bir mozole kazarken, gizemli bir mezarın İmparator Huan olarak da bilinen İmparator Liu Zhi’ye (hükümdarlık MS 146-168) ait olduğunu nihayet doğrulayabilecek bir eser keşfettiler.

Arkeologlar, anıt mezarı yıllardır biliyorlar ve Liu Zhi’ye ait olabileceğini uzun zamandır düşünüyorlar, ancak son kazılar sırasında keşfedilen bir mühür nihayet bunu kanıtlayabilir. Mühür, Liu Zhi’nin halefi İmparator Liu Hong’un adını içeriyor.

(Çin’in İlk İmparatoru Ölümsüzlük İksiri için Emir Vermiş)

Araştırmacılar tarafından analiz edilen tarihi kayıtlar, Liu Hong’un ölümünden sonra Liu Zhi için bir anıt mezar inşa ettiğini söylüyor ve mezarda bu mührün varlığı, Liu Zhi’ye ait olduğunu gösteriyor.

Luoyang Şehri Kültür Kalıntıları ve Arkeoloji Araştırma Enstitüsü’nde kazılara liderlik eden Wang Xianqiu, “İmparatorun mezarının yeri hakkındaki önceki belgelerle birlikte, bu keşif, mezarın imparator Liu Zhi’ye ait olduğunu neredeyse kesin kılıyor.” diyor.

İmparator Liu Zhi kimdi? 

İmparator Liu Zhi, büyük bir çekişme döneminde Çin’i yönetti; hükümdarlığı sırasında sık sık kıtlıklar, isyanlar ve saray görevlilerine karşı kanlı tasfiyeler yaşandı.

Çinli tarihçi Sima Guang tarafından 11. yüzyılda yayınlanan ve ilk olarak 1989 yılında “İmparator Huan ve İmparator Ling” adlı bir kitapta Rafe de Crespigny tarafından İngilizceye çevrilen kayıtlar, Liu Zhi’nin hükümdarlığı sırasında Çin’i kasıp kavuran bu tür kıtlık ve isyanları anlatıyor.

İmparator periyodik olarak saray görevlilerini öldürerek sorunlara cevap verdi. MS 159’da Liu Zhi’nin iktidara gelmesine yardım eden üst düzey bir yetkili olan Liang Ji’yi idam etti. Kayıtlara göre, Liang Ji’nin ailesinin çoğu, sonraki yıllarda diğer yetkililer gibi Liu Zhi tarafından öldürüldü.

Kan dökmek, ülkenin servetine hiçbir fayda sağlamadı. Liu Zhi’nin hayatının sonuna doğru, idam edilme riskine rağmen, insanlar eksiklikleri hakkında giderek daha fazla ses çıkarmaya başladı. MS 166’da memurluk sınavları için okuyan öğrenciler protestolar düzenledi, ancak askerler aynı yıl protestoları durdurdu ve öğrencileri tutukladı. Kayıtlar ayrıca sayısız isyan sonucunda ortaya çıkan kanlı askeri kampanyalardan da bahsediyor.

Liu Zhi’nin şiddet eğilimine ek olarak, kadınlara karşı büyük bir arzusu vardı; tarihsel bir kayıtta hareminde 5.000’den fazla cariye olduğunu yazıyordu. Bu durum, imparatorluğun maliyesine ek bir baskı uygulayan bir şeydi.

Kayıtlara göre MS 167’de saraya bir iş başvurusunda bulunan Xun Shuang adlı bir adam Liu Zhi’ye şunları söylemişti: “İmparatorluk hareminde seçilmiş beş veya altı bin cariye olduğunu, yanında başka bir görevli ve refakatçi grubu olduğunu duydum. Masum insanlar, bu işe yaramaz kadınları desteklemek için gereken vergilendirmeden yoruluyor: İmparatorluğun her yerindeki sıradan insanlar çaresiz bir yoksulluk içinde.”

Shuang’ı idam etmek yerine Liu Zhi onu işe almaya karar verdi.

Liu Zhi, Ocak 168’de 36 yaşında öldü. Neden öldüğü belli değil ama tarihsel kayıtlar onun öldürüldüğünü söylemiyor. Sonunda gömüldüğü mozoleye “idrak höyüğü” adı verildi.

Mozole, taştan yapılmış bir kompleksti ve çok sayıda koridor, avlu ve bir drenaj sistemi içeriyordu. Başlangıçta topraktan yapılmış bir höyüğün üzeri kaplanmış olmalıydı. Sitedeki kazılar devam ediyor.

Live Science. 11 Ocak 2021.