Neolitik Dönemde Birçok Kişinin Kafasına Büyük Delikler Açılıyordu

Neolitik dönemde beyin cerrahları, bazı nedenlerden dolayı yüzlerce kişinin kafatasına, bazıları 10 cm genişliğe sahip delikler açıyordu.

Trepanasyon olarak bilinen kafatasına delik açma uygulaması, tarihöncesi çağlarda yaygın bir cerrahi prosedürdü ve örnekleri dünya çapındaki birçok arkeolojik alanda keşfedildi.

Fransa’dan Neolitik döneme ait 41 kafatasındaki delikleri analiz eden yeni çalışmanın yazarları, bu kaba prosedürün doğasına dair yeni bilgiler ortaya çıkardı ve bu uygulamanın ne kadar zorlu bir işlem olduğunu gözler önüne serdi.

Paris’teki Musée de l’Homme’da bulunan ve araştırmacılar tarafından incelenen kafatasları 8.000 ile 4.000 yaşları arasındaydı ve koleksiyonda trepanasyon belirtileri gösteren 159 kafatası arasında yer alıyordu.

Çalışma yazarları, bu cerrahi deliklerin genişliğini ölçmek için dijital kumpas kullandılar ve ortalama trepanasyonun 2.95 ila 5.43 santimetre genişliğinde olduğunu ortaya çıkardılar. Bununla birlikte, bu aralığın alt sınırı bile kişinin kemiğindeki kabul edilemeyecek kadar büyük bir delik gibi gelse de, araştırmacılar bazı deliklerin genişliğinin 10 santimetreyi aştığını bildiriyor.

(İlgili: Bu Kişinin Kafasında 3.600 Yıl Önce Kare Delik Açılmış)

Yine de, kırık bir kafatasıyla ilişkili bariz dezavantajlara rağmen, dünya çapındaki antik trepanasyonların çoğunluğu iyileşme belirtileri gösteriyor; bu da çoğu hastanın ameliyattan sonra bir süre hayatta kaldığını gösteriyor.

Çalışmanın yazarları, “Beyin ödemi, enfeksiyon, kanama ve şok tehlikesine rağmen yüksek hayatta kalma oranı, trepanasyonu gerçekleştiren ilk cerrahların yüksek beceri ve deneyim düzeyinin açık bir göstergesi” diyor.

Örneğin, Neolitik cerrahların, hastaların kafataslarını delmeden önce taş aletlerini sterilize etmiş olabileceği, doğal ağrı kesici veya antibiyotik özelliklere sahip bitkilerin ise hastaların bu zorlu sınavın üstesinden gelmelerine yardımcı olmak için kullanılmış olabileceği ileri sürülüyor.

Trepanasyonun tarihöncesi çağda neden bu kadar popüler olduğu tam olarak açık değil, ancak bazı bilim insanları bu prosedürün yaralanma veya patolojinin neden olduğu kafa içi basıncını hafifletmek için yapılmış olabileceğine inanıyor, ki bugün de nadir durumlarda hala bu amaçla uygulanıyor.

Öte yandan, 19. yüzyılın efsanevi nöroloğu ve antropologu Paul Broca, bu uygulamanın, nöbetlerin kafatasında delikler açarak serbest bırakılması gereken iblisler tarafından kaynaklandığı inancıyla bağlantılı olabileceğini öne sürdü.

Neolitik cerrahların hastalarının kafalarından parçalar kesmesine neden olan şey ne olursa olsun, trepanasyon, insanlığın cerrahi yeterliliğe giden yolda ilgi çekici deneysel bir adımı temsil ediyor. Bu nedenle, çalışmanın yazarları, günümüz beyin cerrahisinin ilk adımlarını takip ederek kökenini anlamaya çalışırken yeni içgörülerin çok önemli olduğunu söylüyorlar.

IFL Science. 13 Temmuz 2024.

Makale: Gualdi-Russo, E., Lefebvre, P., & Arnaud, J. (2024). Cranial surgery in antiquity: the size of trepanations during the Neolithic period in France. World Neurosurgery.