Neandertaller Taş Alet Yapımında Reçine Kullanmış

İtalya’daki iki mağarada, eski insan türleri tarafından yapılmış taş aletlerde yapıştırıcı kullanmanın bilinen en eski örnekleri keşfedildi.

Yapılan araştırma, yaklaşık 55.000 ila 40.000 yıl önce Avrupa’da yaşamış Neandertallerin, çam ağaçlarından reçine toplayabilmek  için kendi mağaralarından çıkıp uzak bölgelere gittiğini ve ağaçtan ya da kemikten elde ettikleri tutacak ile taş aleti birbirine bağlayabilmek için bu yapışkan maddeyi kullandıklarını gösteriyor.

Söz konusu bulgular, Homo sapienslerin kuzeni olan Neandertallerin daha önce kendilerine atfedilenden çok daha akıllı olduğunu öne süren kanıtları da destekliyor.

(Neandertaller İlk Yapışkanı Nasıl Yapmış Olabilir?)

Çalışmanın eş yazarı Paola Villa, ”Neandertallerin ilkel bir yapıya sahip olmadığını, aksine sadece modern insanlara atfedilen birçok işi de yapabildiğini gösteren kanıtları aramaya devam edeceğiz.” diyor.

İtalya’nın batı kıyılarında yer alan Grotta del Fossellone ve Grotta di Sant’ Agostino adlı iki mağara şans eseri keşfedilmişti. Villa’ya göre, bu keşif Neandertallere yönelik algının değişmesini sağladı.

Orta Paleolitik Çağ’da Avrupa’da yaşayan Neandertaller, bu mağaralarda yaşıyordu. Binlerce yıl sonra Homo sapiensler, kıtaya ayak basacaktı. Arkeologlar, bu iki mağarada 1.000’den fazla taş alet keşfetti. İki ila beş cm boyutlarındaki çakmaktaş parçaları da söz konusu bulguların içerisinde yer alıyor.

Bulunan aletleri incelemek isteyen Villa ve ekip arkadaşları, bir avuç dolusu çakmaktaşın üzerindeki değişik kalıntıları fark etti. Dahası, bu kalıntıların organik bir yapısı vardı.

Villa, ”İnorganik yapıları olan tortullara bazen denk gelebiliyoruz. Bazen de taş aletin kulp kısmından ayrılmasını önleyen yapışkan maddeleri ve bu maddelerden arda kalan izleri bulabiliyoruz.” diyor.

(8.000 Yıllık ‘Sakızlarda’ İnsan DNA’sı Bulundu)

Çalışmanın baş yazarı Ilaria Degano, 10 adet çakmaktaşını kimyasal analizlerin sayesinde inceledi. Degano, bu süreçte gaz kromatografisi olarak da bilinen bir yönteme başvurdu. Analizler, bölgedeki çam ağaçlarından elde edilen reçinenin taş aletler için kullanıldığını gösteriyor. Dahası, reçinenin balmumu ile karıştırıldığı da biliniyor.

Villa, İtalya’daki Neandertallerin taş aletleri doğrudan ellerine almadığını, bazı durumlarda onların taş aletleri tutacaklara yerleştirdiğini ve dolayısıyla aletleri saplarıyla beraber kullandıklarını da ekliyor. Böylelikle, Neandertaller ağaçtan elde ettikleri mızrakları keskin bir hale getirirken, bir hayvanın derisini yüzerken ya da etini keserken  bu taş aletleri çok daha rahat kullanabiliyordu.

Villa, ”Bir ağacın dallarını kesip onları başka bir şeye dönüştürmek istediğinizde taş aletlere ihtiyaç duyarsınız.” diyor.

Ne var ki bilinen en eski bağlama yöntemini Avrupa’daki Neandertaller kullanmamıştı. İtalya’nın merkezinde yer alan ve Campitello Quarry olarak da bilinen bir alanda iki yonga parçası bulunmuştu. O parçalar, söz konusu yöntemden çok daha eski bir zamana aitti. Buradan hareketle, böylesi bir bağlama yönteminin, sanılanın aksine, çok daha yaygın bir biçimde kullanıldığı anlaşılıyor.

Villa, bilim insanlarının tartıştığı bir konuyu gündeme getiriyor. Villa’ya göre, söz konusu yöntem  Neandertallerin, diğer insan akrabalarına benzer bir biçimde, istediği zaman ateş yakabildiğini gösteriyor. Çam ağacından elde edilen reçine, hava ile temas ettiğinde kuruyor. Dolayısıyla, bu reçineyi güçlü bir yapıştırıcı olarak kullanmak isteyen Neandertallerin küçük bir ateş yardımıyla reçineyi ısıtmaları gerekiyordu.

Villa,”Neandertallerin ihtiyaç olduğunda ateş yakabildiğini güçlü bir biçimde kanıtlayan birkaç örnekten biri de bu” diyor. Yani, sadece Homo sapiensler sıcak kamp ateşinin tadını çıkarmıyordu.

Science Daily. 26 Haziran 2019.

Makale: Degano, I., Soriano, S., Villa, P., Pollarolo, L., Lucejko, J. J., Jacobs, Z., … & Tozzi, C. (2019). Hafting of Middle Paleolithic tools in Latium (central Italy): New data from Fossellone and Sant’Agostino caves. PloS one, 14(6), e0213473.