Neandertaller Hem Çakmaktaşı Hem Kemik Alet Kullanmış

Neandertaller, bazı aletler için çakmaktaşı yerine kemik tercih etmiş olabilir. Bu uygulama, daha önce sadece Homo sapiens’e atfediliyordu.

Sibirya’daki bir Neandertal mağarasında 1.000’den fazla kemik eserin keşfedilmesinden sonra, soyu tükenmiş atalarımızın taşa ek olarak hayvan iskeletlerinden aletler yapıp yapamayacakları konusunda hararetli bir tartışma var.

Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir çalışmanın yazarları, bu kemikli topluluğun benzersiz olup olmadığını belirlemek için diğer Neandertal yerleşim yerlerinde karşılaştırılabilir eserler aradılar ve soyu tükenmiş türlerin sıklıkla kemikten aletler ürettikleri sonucuna vardılar. 

Önceleri, yalnızca anatomik olarak modern insanların kemiği alet yapımında malzeme olarak kullandıkları varsayılmıştı. En erken Homo sapiens’in ortaya çıkışı, arkeolojik kayıtlarda av silahları, süs eşyaları ve figürinler gibi kemik nesnelerin ortaya çıkışı ile örtüşüyor.

(İlgili: Mağaradaki Altamura Adamı Talihsiz Bir Ölüm Yaşamış)

Buna karşılık, uzun süre Neandertallerin bir kemik endüstrisi oluşturmadığı düşünüldü, çünkü modern insanların ortaya çıkmasından önce kemikten yapılmış eserler bulunamadı. Bununla birlikte, Sibirya’nın Altay bölgesindeki Chagyrskaya’daki Neandertal yerleşim yerinde 1.200 kemik aletin bulunması, bu yaygın kabul gören fikre önemli bir meydan okuma sunuyordu. 

Çalışmanın yazarları, “Bugüne kadar, Chagyrskaya kemik aletleri, modern insanların üretmesinin söz konusu olamayacağı bir Neandertal kemik endüstrisinin tek örneğini sağlıyor.” diyor.  Bu nedenle araştırmacılar, kemik aletlerin kullanımının tüm Neandertaller için ortak olup olmadığını veya bu doğu popülasyonunda yerel bir adaptasyon olarak ortaya çıkıp çıkmadığını sorguladılar. 

Daha fazla bilgi edinmek için bilim insanları, Neandertal bölgesinin batı kesimlerinde kemik toplulukları aradılar. Spesifik olarak, 2019’da Fransa’daki Chez-Pinaud bölgesinde keşfedilen bir dizi tarih öncesi kalıntıyı analiz ettiler.

Bilim insanları, “Ana çalışma amacımız, Neandertal yayılım bölgesinin batı tarafında, Chagyrskaya Mağarası’nın en doğu kısmında yaptığımız gibi, kemiğin alet yapımında hammadde olarak yaygın bir şekilde kullanıldığına dair kanıtları tespit etmekti.” diye açıklıyor.

“Chez-Pinaud sahasında 103 kemik aletin tanımlanması bu tür kanıtlar sağlıyor.”

Bu 103 kemik aletten 83’ü “rötuş yapılmış” olarak tanımlandı, bu da bunların yalnızca küçük değişikliklere sahip olduğu ve bu nedenle işlev açısından net olmadığı anlamına geliyor. Bununla birlikte, araştırmacılar geri kalan 20 alet arasında, kama/keski, kesici kenarlar ve belki de yonga çıkarmak için basınç uygulayıcı işlevi gören kemik aletleri tanımladılar.

Daha da önemlisi, bölgede keşfedilen kemik aletlerin sayısı, kabaca çakmaktaşı aletlerin sayısına eşitti. Bu da mağaranın Neandertal sakinlerinin farklı görevler için çeşitli aletler ürettiklerini gösteriyor.

Araştırmacılara göre kemik, Homo sapiens tarafından aletlerin üretimi için ayrıcalıklı bir araç olarak görülüyordu, çünkü darbeye karşı direnci ve göreli esnekliği onu belirli görevler için çakmaktaşından daha uygun hale getiriyordu.

Çalışma kapsamlı bir şekilde incelenmemiş veya yayınlanmamış olsa da, Neandertallerin de kemik aletleri eşit derecede kullanmış olabileceklerini öne sürüyor.

IFL Science. 17 Mayıs 2023.

Makale: Baumann, M., Plisson, H., Maury, S., Renou, S., Coqueugniot, H., Vanderesse, N., … & Rendu, W. (2023). On the Quina side: A Neanderthal bone industry at Chez-Pinaud site, France. bioRxiv, 2023-05.