Neandertaller Bu Mağarada Neden Garip Yapılar İnşa Etti?

Yaklaşık 175.000 yıl önce, güneybatı Fransa’daki bir grup Neandertal, mağaranın derinliklerindeki kırık dikitlerden bir dizi tuhaf yapı inşa etti.

İki büyük daire ve dört küçük yığın halinde düzenlenmiş, dikkatlice yerleştirilmiş oluşumlar, 1990’daki keşiften bu yana araştırmacıları şaşırtıyor ve beklenmedik şekilde karmaşık Neandertal davranışlarına dair ipuçları veriyor.

Bu gizemli yapıların ilk analizleri, en az 47.000 yaşında olduklarını ortaya çıkardı, ancak buradaki çalışmaları yürüten araştırma liderinin zamansız ölümü, araştırmayı 20 yıldan fazla bir süre durdurdu.

Bununla birlikte 2016 yılında bilim insanları nihayet siteyi tekrar ziyaret etti ve uranyum serisi tarihlendirme yöntemini kullanarak dikitlerin yaklaşık 176.000 yıldır yerinde olduğunu belirledi.

(İlgili: Mağara Sanatının Neandertaller Tarafından Yapıldığı Doğrulandı)

Araştırmacılar, “Erken Neandertaller, bu dönemde Avrupa’da yaşayan tek insan nüfusuydu. Bulgularımız, bu toplulukların düşünülenden daha önce ortaya çıktığı artık kanıtlanabilen modernite unsurları içerdiğini gösteriyor. Bunlar arasında karmaşık mekansal organizasyon, ateş kullanımı ve derin karst iskanı yer alıyor.” diyor.

Gerçekten de, bu keşiften önce, Neandertal kayıtlarında kültürel uygulamalara ve karmaşık sosyal davranışlara dair kanıtlar yoktu. Yine de araştırmacılar, bu yapıların yaratılmasının farklı görevlerin eşzamanlı olarak gerçekleştirilmesini ve sonuç olarak bir dereceye kadar sosyal organizasyonun varlığını gerektirdiğini söylüyor.

Ayrıca bu dikit yerleştirmelerinin mağara girişinden 336 metre uzaklıkta olması, bu dönemdeki insanların, insan modernitesinde büyük bir adım olarak kabul edilebilecek yer altı ortamına zaten hakim olduklarını gösteriyor.

İki halka şeklindeki yapıyı tanımlayan araştırmacılar, birinin 6,7’ye 4,5 metre, diğerinin ise 2,2’ye 2,1 metre ölçülerinde olduğunu belirledi. “Genel olarak, toplam uzunluğu 112,4 metre ve ortalama ağırlığı 2,2 ton olan yaklaşık 400 parça kullanıldı.”

Garip bir şekilde, bu tuhaf yapıları inşa eden Neandertaller dikitlerin tamamını kullanmamayı seçtiler. Tipik olarak dikitlerin dip ve uç kısımlarını attılar ve orta kısımlarını tercih ettiler. Dikitlerin 123’ünde de ateş kullanıldığına dair kanıtlar tespit edildi.

Duvarların bazı bölümlerinde dikitlerin kararmış, kırmızılaşmış ya da ısı nedeniyle çatlamış olması, burada ateş kullanıldığını da gösteriyor. Araştırmacılar mağarayı aydınlatmak için Neandertallerin bu yapıların içine ocak da koymuş olabileceğini düşünüyor.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, analizler araştırmacıları cevaplardan daha fazla soruyla baş başa bıraktı. Mesela mağara girişinden bu kadar uzaktaki bu yapıların işlevi neydi? Neden ocakların çoğu doğrudan mağara zemininde değil de yapıların üzerinde bulunuyor?

“Üst Paleolitik mağara saldırılarının örneklerine dayanarak, bunların bir tür sembolik veya ritüel davranışı temsil ettiğini varsayabiliriz, ancak bilinmeyen bir evsel kullanım için mi yoksa sadece bir sığınak olarak mı hizmet etmişlerdi?”

Bu soruların hiçbiri şimdilik cevaplanamasa da, çalışmanın yazarları, bu yapılardan sorumlu olan Neandertal grubunun, bu tür için daha önce düşünülenden daha karmaşık bir sosyal organizasyon düzeyine sahip olduğu sonucuna varıyorlar.

Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden Profesör Chris Stringer, keşfin olağanüstü olduğunu söylüyor: “175.000 yıl öncesi gibi bir tarihte bu yapılar, bu dönemde Avrupa’da yaşayan bilinen tek insanlar olan erken Neandertaller tarafından yapılmış olmalı.”

Bu dönemdeki hava koşulları özellikle soğuk olduğu için mağaranın girintileri büyük ihtimalle ılıman bir sığınak sağlıyordu.

IFL Science. 9 Ağustos 2023.