Neandertaller 40.000 Yıl Önce Tahılları Öğütüyordu

Neandertallerden Homo sapiens’e geçiş döneminde İtalya’da bitki besinlerinin öğütülmesine dair yeni kanıtlar ortaya çıktı.

Tarımın icadından çok önce, insanlar tahılları ve diğer yabani bitkileri gıdaya uygun bir un haline getirmeyi zaten biliyorlardı. Şimdi ise, bilim insanlarının düşündüğünden çok daha önce insanların bunu bildiklerine dair yeni kanıtlar var.

Yaklaşık 39.000 ila 43.000 yıl öncesine ait beş eski öğütme taşı üzerinde yapılan yeni çalışma, yemek için öğütmenin Neandertaller ve Homo sapiens arasındaki geçiş dönemine kadar uzandığını gösteriyor.

Araştırmanın ortak yazarı Julien Riel-Salvatore, “Bulgular, bitki işleme ve un üretiminin en eski kanıtlarını birkaç bin yıl geriye itiyor.” diyor.

(İlgili: Neandertaller ve Modern İnsanlar Ateşi Farklı Yöntemle Yakıyordu)

“Meslektaşım Fabio Negrino ile birlikte 20 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığımız kuzey İtalya’daki Riparo Bombrini bölgesinden bir havaneli, Neandertallerin de bildiğimiz kadarıyla tamamen yeni olan bu davranışta bulunduğunu gösteriyor. Bu oldukça büyük bir keşif.”

Neandertal’den Homo sapiens’e geçiş dönemi, günümüz İtalya’sının kuzeybatısında ve güneybatısında Geç Mousterian (Neandertal), Uluzzian ve Proto-aurignacian (Homo sapiens) tekno-komplekslerinin bir arada bulunmasıyla tanımlanıyor.

Öğütme taşları, yarımadanın Tiren Denizi tarafında birbirinden yaklaşık 1000 km uzaklıkta bulunan iki Paleolitik bölgeden geliyor: Liguria’nın Balzi Rossi arkeolojik alanındaki Riparo Bombrini ve Campania’daki Alburni Masifi’nin eteğindeki Grotta di Castelcivita.

Her iki bölgedeki öğütme taşlarının yüzeyinde farklı morfolojilere sahip nişasta granülleri bulundu ve bu durum, o dönemde bu alanlarda yaşayan insanlar tarafından yabani tahıllar da dahil olmak üzere farklı bitkilerin kullanıldığına tanıklık ediyor.

Bilgi yayılımı

Her iki bağlamda da benzer öğütme uygulamalarının kanıtı, belki iki farklı kültürel gelenek içinde zaten var olan bir miras olarak, veya belki de iki grup arasındaki gerçek temasın bir sonucu olarak, her iki popülasyonda da belirli teknolojik bilgi ve yeme alışkanlıklarının ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.

Riparo Bombrini’nin Mousterian seviyelerinden elde edilen öğütme taşı, Avrupa’da bitki ürünlerinin işlenmesi ve dönüştürülmesine ilişkin en eski Avrupa örneklerini oluşturuyor ve Neandertallerin bu uygulamayla uğraştığını gösteriyor.

Sitedeki Proto-aurignacien seviyelerinden gelen iki havaneli, bölgeyi bin yıldan daha kısa bir süre sonra iskan eden modern insanların da aynı davranışta bulunduğunu gösteriyor.

Castelcivita Mağarası’nın Proto-aurignacien tabakasının en altında ve en üstünde bulunan iki öğütme taşı, benzer bir morfolojiye sahip olmakla kalmayıp, onları daha işlevsel hale getirmek için kasıtlı modifikasyonlar yapıldığını da gösteriyor.

Riel-Salvatore, “Tahılları una dönüştürmek önemli bir yenilik, çünkü bu uygulama, Paleolitik toplayıcıların yiyecekleri daha kolay depolamasını ve taşımasını sağladı. Bu davranışı bu kadar uzun bir süre öncesinde belgelemek, bu son derece hareketli insanların nasıl yaşadıklarına dair düşüncelerimizi gerçekten değiştiriyor.” diyor.

University of Montreal. 29 Haziran 2023.

Makale: Lippi, M. M., Aranguren, B., Arrighi, S., Attolini, D., Benazzi, S., Boschin, F., … & Revedin, A. (2023). New evidence of plant food processing in Italy before 40ka. Quaternary Science Reviews, 312, 108161.